Γι' αυτό, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα των μεθαυριανών εκλογών, εκτιμώ ότι το σύστημα θα εξακολουθήσει να ισορροπεί ασταθώς... όχι μόνο μέχρι την επόμενη εκλογική αναμέτρηση, αλλά μέχρι να αποκατασταθεί η σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ του εκλογικού σώματος και των κομμάτων. Απαραίτητη όμως προϋπόθεση για την αποκατάσταση αυτής της σχέσης εμπιστοσύνης είναι η αποκατάσταση του εισοδήματος που θυσιάστηκε στο βωμό των νέων δανειακών συμβάσεων. Εννοείται πως... δε νοείται αποκατάσταση του εισοδήματος χωρίς μακροχρόνια ανάπτυξη - κι ότι οι επιστροφές χρημάτων σε επιλεγμένες επαγγελματικές ομάδες απλώς εξαγριώνουν το υπόλοιπο εκλογικό σώμα, κάνοντάς το ακόμα πιο δύσπιστο απέναντι στους διαχειριστές της εξουσίας που επιχειρούν βραχυπρόθεσμα μπαλώματα.
Ετσι λοιπόν, όσες βραχυπρόθεσμες θέσεις απασχόλησης -τύπου Stage- και να δημιουργήσουν, τα δισεκατομμύρια των Ντράγκι και Γιούνκερ τελικώς δεν θα προσφέρουν τίποτα περισσότερο από το να παρατείνουν το χρόνο που απαιτείται για να προσαρμοστεί η γερασμένη ελληνική και ευρωπαϊκή οικονομία στις απαιτήσεις του 21ου αιώνα. Η παράταση αυτή φυσικά είναι απολύτως αναγκαία, καθώς η Ευρώπη πιάστηκε στον ύπνο της ευημερίας των δανεικών και των επιδοτήσεων, και δεν προσάρμοσε την οικονομία της στα νέα δεδομένα.
Το οικονομικό πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι παρά μια μικρογραφία του ευρύτερου ευρωπαϊκού προβλήματος. Με τη σειρά τους τα προβλήματα των τοπικών κοινωνιών και των ελληνικών επιχειρήσεων είναι μικρογραφίες του ευρύτερου ελληνικού οικονομικού προβλήματος. Δίχως επενδύσεις που θα αξιοποιήσουν τις νέες τεχνολογικές δυνατότητες, και κυρίως το ανθρώπινο κεφάλαιο των νέων επιστημόνων, καμία επιχείρηση και καμία οικονομία δεν θα μπορέσει να ανταγωνιστεί την Apple και την Google ή το ηλεκτρονικό εμπόριο της Κίνας. Οι βιοτεχνίες σε τοπικό επίπεδο και οι παραδοσιακές βιομηχανίες της Ευρώπης είναι πλέον θνησιγενή απομεινάρια του 20ού αιώνα, που παραμένουν ζωντανά με δανεικά από το μέλλον. Η Μεσσηνία, η Ελλάδα και η Ευρώπη χρειάζονται ένα νέο πολιτικό και οικονομικό όραμα για τον 21ο αιώνα, που δεν θα έχει καμία σχέση με τα δόγματα και τα στερεότυπα του προηγούμενου αιώνα.
Θα ήταν βέβαια τουλάχιστον ανιστόρητο να περιμένουμε το νέο μέσα από τις κάλπες μιας ανίσχυρης οικονομίας, κι όχι από το κέντρο των εξελίξεων στην καρδιά της Ευρώπης. Προσωρινά όμως, η Ευρώπη δεν δείχνει ικανή να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των καιρών - και της αρκεί να τιμωρεί τον πιστότερο μαθητή της ευρωπαϊκής οικονομικής σχολής: Η Ελλάδα σε οικονομικό επίπεδο δεν έκανε τίποτα περισσότερο από το να ξεκοκαλίζει τις επιδοτήσεις και να σπαταλά τα ευρωπαϊκά προγράμματα, υπό την ανοχή των Βρυξελλών, όπως ακριβώς προέβλεπαν οι συνθήκες που ψήφισαν και με τα δύο χέρια χριστιανοδημοκράτες και σοσιαλδημοκράτες.
Τώρα, δυστυχώς ή ευτυχώς κι όπως συμβαίνει πάντα στην Ιστορία με τους ανίσχυρους, η Ελλάδα δεν κρατάει απολύτως την τύχη της στα χέρια της. Το μέλλον της θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις αποφάσεις των δανειστών και από τη συνεργασία που εκείνοι θα έχουν με τη νέα κυβέρνηση. Εμείς απλώς θα εκλέξουμε αυτούς που θα συνομιλήσουν με τους δανειστές. Τα μηνύματα στάλθηκαν στις ευρωεκλογές, κι αν δεν τα άκουσαν οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών και οι ηγέτες των ισχυρών, μάλλον θα αναγκαστούν να... αυτοτιμωρηθούν στο μέλλον - αφού η τιμωρία του πιστότερου μαθητή δεν αρκεί για να πάρουν μπροστά οι μηχανές της οικονομίας.

Θανάσης Λαγός
e-mail: lathanasis@yahoo.gr