Μετά από αυτή τη διαπίστωση όμως αλλάζαμε θέμα συζήτησης, γιατί υποσυνείδητα γνωρίζαμε ότι θα χαλάσουμε τις καρδιές μας εάν προσπαθήσουμε να ορίσουμε επακριβώς τις οικονομικές και διοικητικές μεταρρυθμίσεις που έπρεπε να γίνουν στην Ελλάδα.
Οταν ξέσπασε η κρίση, αναγκαστήκαμε να συζητήσουμε ουσιαστικά για το είδος των μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται - και το μόνο που καταφέραμε είναι να χαλάσουμε τελικά τις καρδιές μας με τους μισούς μας φίλους, και με τους άλλους μισούς να κόψουμε τις πολιτικές συζητήσεις για να μην κόψουμε την καλημέρα. Κάπως έτσι διαπιστώσαμε ότι, ενώ συμφωνούμε για την ανάγκη να γίνουν μεταρρυθμίσεις, ο καθένας έχει πολύ διαφορετική άποψη για τις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν.
Κάπως έτσι την είχαμε πατήσει και με την επανίδρυση του κράτους που ευαγγελιζόταν ο Κώστας Καραμανλής, αλλά μυαλό δε βάλαμε. Συγκεκριμένα, κάποιοι είχαν πιστέψει ότι το κράτος θα επανιδρυθεί με ευρωπαϊκά πρότυπα, ώστε να σταματήσουν τα ρουσφέτια και η αναξιοκρατία. Οπως αποδείχτηκε όμως, το μόνο που ήθελε ο Κώστας Καραμανλής ήταν να μετατρέψει τη Νέα Δημοκρατία σε γαλάζιο ΠΑΣΟΚ, ώστε να κυριαρχήσει πολιτικά για να μπορεί να διαχειρίζεται τον στενό και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Για να πετύχει το σκοπό του, μονιμοποίησε στο Δημόσιο τους έκτακτους υπαλλήλους, ενώ μέσω "Stage" έταξε μονιμοποίηση και σε άλλους τόσους. Παράλληλα έδινε πρόωρες συντάξεις σε όσους αποχωρούσαν από τις κρατικές επιχειρήσεις που θα ιδιωτικοποιούνταν, με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται ακόμα περισσότερο ο κρατικός προϋπολογισμός. Γενικώς, με τον όρο "επανίδρυση του κράτους" η κυβέρνηση Καραμανλή εννοούσε τη διόγκωση των δημοσίων δαπανών με δανεικά κι αγύριστα.
Στη συνέχεια, τη διόγκωση δαπανών με δανεικά κι αγύριστα ο Γιώργος Παπανδρέου την ονόμασε “Λεφτά υπάρχουν”, ο Αντώνης Σαμαράς “Ζάππειο 1 και 2” και ο Αλέξης Τσίπρας “Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης”. Τέσσερις πρωθυπουργοί, ένα πρόγραμμα, όπως θα έλεγε και το ΚΚΕ, αλλά δυστυχώς δεν υπάρχουν πλέον δανεικά για να εφαρμοστεί. Ή μάλλον, οι Ευρωπαίοι δίνουν δανεικά με αντάλλαγμα τις μεταρρυθμίσεις για τις οποίες συζητούσαμε στις παρέες πριν ξεσπάσει η κρίση.
Και εδώ ξεκινάει το μεγάλο μπέρδεμα στην ευρωπαϊκή παρέα: Αλλες μεταρρυθμίσεις έχουν στο μυαλό τους οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, και άλλες οι ελληνικές. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θέλουν συρρίκνωση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων του κράτους, ενώ οι ελληνικές θέλουν διεύρυνσή του. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θέλουν να απελευθερωθεί η αγορά ώστε να γίνουν ανταγωνιστικά τα ελληνικά προϊόντα, ενώ οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν θέλουν να άρουν τα μέτρα που προστατεύουν τα συμφέροντα των προνομιούχων ομάδων. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θέλουν να μειωθεί ο δημόσιος τομέας, ενώ οι ελληνικές κυβερνήσεις θέλουν το αντίθετο.
Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι και στην ευρωπαϊκή μας παρέα διαφωνούμε για τις μεταρρυθμίσεις, όπως διαφωνούμε και στις ελληνικές παρέες. Με μία μόνο διαφορά: Στις ελληνικές παρέες είναι ισχνή μειοψηφία όσοι υποστηρίζουν τη συρρίκνωση του κράτους, ενώ στην ευρωπαϊκή παρέα... μόνο η Ελλάδα θέλει τη μεγέθυνσή του.
Για την ακρίβεια -και για να μην αδικούμε ούτε τον κ. Τσίπρα ούτε τους προκατόχους του- μόνο η Ελλάδα δεν βρίσκει πλέον δανεικά για να συντηρήσει τον δημόσιο τομέα της και το βιοτικό επίπεδο των προηγούμενων χρόνων. Αντίστοιχα προβλήματα αντιμετωπίζει ολόκληρη η Ευρώπη και κυρίως οι χώρες του Νότου, αλλά προσωρινά βρίσκουν ακόμα δανεικά, γι' αυτό προτιμούν να... κουνάνε το δάχτυλο στην Ελλάδα αντί να επιταχύνουν την ευρωπαϊκή ενοποίηση και τις μεταρρυθμίσεις.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι πολλές χώρες θα ήθελαν να διατηρήσουν το βιοτικό τους επίπεδο με δανεικά κι αγύριστα, αλλά δυστυχώς ορισμένες δεν βρίσκουν πια πιστωτές για να τους δώσουν... αέρα, όπως θα έλεγε και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Αλέκος Φλαμπουράρης. Γι' αυτό αναγκάζονται να χαλάσουν τις καρδιές τους και να προχωρήσουν στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, που ανατρέπουν την κατεστημένη τάξη πραγμάτων.
Βεβαίως, υπάρχουν και αυτοί που υποστηρίζουν πως η μεγέθυνση του κράτους σε σοβιετικά επίπεδα θα οδηγήσει στην ανάπτυξη - παρά την πλήρη αποτυχία του συγκεκριμένου μοντέλου στη Σοβιετική Ενωση. Ομως αυτοί, αν και είναι πολλοί στο χώρο της ελληνικής δημοσιογραφίας (όπου για πολλά χρόνια η φοίτηση στη Μεγάλη της ΚΝΕ Σχολή ήταν διαβατήριο για τον Τύπο), παραμένουν ισχνή μειοψηφία στην ευρωπαϊκή και στην παγκόσμια παρέα. Τόσο ισχνή κι αδύναμη, όσο η αντίστοιχη μειοψηφία όσων ζητούν στις ελληνικές και τις... βορειοκορεάτικες παρέες τη συρρίκνωση του κράτους.
Ετσι κι αλλιώς, κάποιοι αισθάνονται ωραία μόνο με τη Βόρεια Κορέα για παρέα. Και δεν είναι μόνο αριστεροί: Είναι όλοι οι νοσταλγοί του μετεμφυλιακού κράτους της Δεξιάς, οι οποίοι τα έχουν στυλώσει ζητώντας να μην αλλάξει τίποτα στο βασίλειο της αναξιοκρατίας και της διαφθοράς.
Θανάσης Λαγός
e-mail: lathanasis@yahoo.gr
