Ουσιαστικά αποδείχτηκε ότι ο κεντρικός σχεδιασμός δεν μπορεί να υποκαταστήσει την αγορά - και ότι μόνο η προσφορά κι η ζήτηση οδηγούν στην αύξηση της παραγωγής, την οποία ονειρεύονταν οι κομματικοί ινστρούχτορες καθώς σχεδίαζαν πενταετή αποτυχημένα πλάνα. Αποδείχτηκε επίσης ότι οι φτωχοί και αγράμματοι αγρότες μιας καπιταλιστικής οικονομίας είναι αποτελεσματικότεροι στον εφοδιασμό της αγοράς, από τους σοφούς κομματικούς ινστρούχτορες που προγραμμάτιζαν ανεπιτυχώς τα πάντα. Γι' αυτό η λαϊκή της Καλαμάτας ήταν πάντα γεμάτη με αγαθά, ενώ στα Τίρανα έβρισκες προϊόντα μόνο στη μαύρη αγορά, η οποία λειτουργούσε με την ανοχή των σοφών ινστρουχτόρων προκειμένου να μη λιμοκτονήσουν οι πολίτες των αστικών κέντρων.
Γι' αυτό επίσης οι κομμουνιστές της Κίνας, προκειμένου να μην καταρρεύσει η οικονομία της χώρας τους “ανακαλύψαν” τον καπιταλισμό και ανέθεσαν σε ιδιωτικές εταιρείες να βγάλουν το φίδι από την τρύπα. Κάπως έτσι η Κίνα τις τελευταίες δεκαετίες σημείωσε ρυθμούς ανάπτυξης που ξεπέρασαν πολλές φορές σε ετήσια βάση το 8%. Κάπως έτσι η κινέζικη Cosco που συνεργάζεται αρμονικά με Ελληνες εφοπλιστές θέλει να επενδύσει στο λιμάνι του Πειραιά, αλλά δεν την αφήνουν οι Ελληνες αριστεροδέξιοι κρατικιστές που εξακολουθούν να πιστεύουν στον κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας και στις κρατικές επιχειρήσεις.
Σε κάθε περίπτωση και ανεξάρτητα από την αξιοποίηση του λιμανιού του Πειραιά, στην Ελλάδα εξακολουθεί να κυριαρχεί η ιδέα του κεντρικού σχεδιασμού της οικονομίας - γι' αυτό διαβάζουμε κι ακούμε συχνά περί «ανάγκης εκπόνησης σχεδίου» για κάθε παραγωγική δραστηριότητα. Για παράδειγμα: Διαβάζουμε κι ακούμε συχνά ότι χρειάζεται ένα εθνικό σχέδιο για τον κλάδο του ελαιόλαδου· ένα εθνικό σχέδιο για τη σταφιδοπαραγωγή· ένα εθνικό σχέδιο για τον τουρισμό· ένα εθνικό σχέδιο για τα... πάντα και για την αναπαραγωγή των συμπαθών αυτών αρκούδων στην Ελλάδα.
Ενα σχέδιο για όλα, όμως, δεν ονειρεύονται μόνο τα πρώην στελέχη του ΚΚΕ και οι νεοαριστεροί που οραματίζονται μια παλινόρθωση της Σοβιετικής Ενωσης: Το ονειρεύονται σχεδόν όλοι οι Ελληνες πολιτικοί που οραματίζονται να παραμείνουν την εξουσία (και, γιατί όχι, να κατακτήσουν την... αθανασία) διορίζοντας ψηφοφόρους σε επιχειρήσεις του ευρύτερου δημόσιου και του κρατικοδίαιτου ιδιωτικού τομέα.
Ετσι, ένα σχέδιο για όλα έχει μέχρι κι ο δήμαρχος του μικρότερου δήμου-κράτους ο οποίος ονειρεύεται να τον αφήσουν (ποιοι, δεν έχει καμία σημασία) να δημιουργήσει ένα δημοτικό ελαιοτριβείο-τυποποιητήριο, μια μεγάλη δημοτική ξενοδοχειακή μονάδα, ένα μεγάλο δημοτικό πολιτιστικό κέντρο, ένα δημοτικό ραδιόφωνο, μια δημοτική εφημερίδα, ένα δίκτυο δημοτικής συγκοινωνίας, ένα δημοτικό ιατρείο κ.λπ. Την ίδια ώρα ο αντίστοιχος περιφερειάρχης ονειρεύεται μια περιφερειακή βιομηχανία, ένα περιφερειακό τραπεζικό σύστημα, μερικά περιφερειακά ΜΜΕ, και φυσικά περιφερειακή υγεία και εκπαίδευση.
Παράλληλα οι περισσότεροι βουλευτές και υπουργοί ονειρεύονται να παραμείνουν υπό άμεσο ή έμμεσο κρατικό έλεγχο οι τράπεζες, η παραγωγή ρεύματος, τα διυλιστήρια, η υγεία, η εκπαίδευση... τα πάντα.
Ολοι αυτοί, επειδή δεν μπορούν να κάνουν το όνειρό τους εφιάλτη για όλους τους Ελληνες (όπως π.χ. συνέβη στις σοβιετικές οικονομίες) κάνουν εφιαλτική τη ζωή των ιδιωτικών επιχειρήσεων με νόμους, απαγορεύσεις, τέλη, φόρους και γενικώς «ρυθμίσεις» της παραγωγικής διαδικασίας, που ενώ θεωρητικώς έχουν στόχο να προστατεύσουν την κοινωνία, τελικώς στρέφονται κατά των πολιτών.
Με άλλα λόγια: Η ελληνική πολιτική ελίτ σε συνεργασία με την κρατικοδίαιτη επιχειρηματική ελίτ, προκειμένου να διατηρήσουν την κατεστημένη τάξη πραγμάτων, έχουν διαμορφώσει ένα ιδιόμορφο θεσμικό πλαίσιο, που εμποδίζει ουσιαστικά τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων ενώ παράλληλα ωθεί στην παραοικονομία τις ήδη υπάρχουσες επιχειρήσεις.
Εντελώς... συμπτωματικά, οι μόνοι κλάδοι της οικονομίας που συνεισφέρουν τα μέγιστα στο ΑΕΠ είναι αυτοί που έχουν ξεφύγει μέχρι τώρα από τον σφιχτό εναγκαλισμό του κράτους και, κινούμενοι στα όρια της... παραοικονομίας, συνεχίζουν να παράγουν προϊόντα χωρίς εθνικά σχέδια και πενταετή πλάνα. Ειδικότερα, ο τουρισμός αναπτύχθηκε χάρη στους χιλιάδες μικροϊδιοκτήτες ξενοδοχείων, καταλυμάτων, εστιατορίων, ταβερνών, καφετεριών και μπαρ, που δεν άκουσαν τους ινστρούχτορες και αποφάσισαν να γίνουν «τα γκαρσόνια της Ευρώπης». Επίσης, οι δυναμικές αγροτικές καλλιέργειες δημιουργήθηκαν από χιλιάδες μικροπαραγωγούς που αποφάσισαν να προσφέρουν τα προϊόντα τους στις αγορές όπου υπάρχει ζήτηση. Εννοείται ότι η υπερφορολόγηση των δύο αυτών κλάδων προκειμένου να σωθεί ο ευρύτατος δημόσιος τομέας και οι κρατικοδίαιτες επιχειρήσεις, δεν θα οδηγήσει σε τίποτα διαφορετικό από την αποτυχία που προκάλεσαν και προκαλούν όλα τα εθνικά σχέδια και ο κεντρικός προγραμματισμός.
Τελικώς, ίσως ρωτήσει κάποιος, ο καπιταλισμός και οι αγορές είναι... πανάκεια; Οχι φυσικά - και η λειτουργία της αγοράς προκαλεί συχνά προβλήματα, τα οποία πρέπει να λύνει το κράτος. Αυτό πλέον είναι δεδομένο για όλο τον κόσμο: από την κομμουνιστική Κίνα έως τις φιλελεύθερες ΗΠΑ. Η διαφορά είναι ότι στην Ελλάδα, οι περισσότεροι πολίτες και πολιτικοί δεν αρκούνται σε αυτό, αλλά εξακολουθούν να πιστεύουν πως το κράτος πρέπει να σχεδιάζει και να παράγει τα πάντα. Κι όπως φαίνεται θα συνεχίσουν να το πιστεύουν μέχρι... τελικής πτώσεως, αφού σχεδόν κανένας τους δεν συνειδητοποιεί ότι το μοντέλο αυτό οδηγεί σε ολοένα και μεγαλύτερη φτώχεια.
Ετσι κι αλλιώς πιστεύουν ότι για όλα φταίει ο φιλελευθερισμός.
Ακόμα και για την κατάρρευση της... Σοβιετικής Ενωσης.
Θανάσης Λαγός
Εmail: lathanasis@yahoo.gr
