Η συζήτηση για τα έργα υποδομής, και ειδικότερα για τα οδικά δίκτυα, συνεχίζει να αναδεικνύει το υπάρχον χάσμα ιδεολογικών και πολιτικών αντιλήψεων: Από τη μια μεριά είναι αυτοί που νομίζουν ότι με επιδόματα και μποναμάδες θα παραγάγουν πλούτο και θα στηρίξουν τους πολίτες, και από την άλλη στέκονται αυτοί που υποστηρίζουν ότι με την κατασκευή έργων υποδομής από το Δημόσιο δημιουργούνται ευκαιρίες και δίνονται δυνατότητες για την παραγωγή εισοδήματος, στο παρόν και στο μέλλον. Για να το πούμε με ένα απλό παράδειγμα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της κυβέρνησης, ο «μποναμάς Τσίπρα» στους συνταξιούχους μαζί με την αναστολή ΦΠΑ στα νησιά ήταν 1,032 δισ. ευρώ - περίπου όσο και η οικονομική συμμετοχή του Δημοσίου (μαζί με αποζημιώσεις) στην κατασκευή του αυτοκινητόδρομου Αθήνα - Καλαμάτα - Λεύκτρο - Σπάρτη και του περιφερειακού της Καλαμάτας (1,060 δισ. ευρώ).
Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους και δείχνουν ποιες προτεραιότητες πρέπει να τίθενται, προκειμένου να παράγεται πλούτος και εισόδημα. Το επίδομα των μερικών ευρώ στον καθένα, που μέσα στον ωκεανό των αναγκών χάθηκε σε λίγες ώρες, σε δαπάνες κατανάλωσης, «αφαιρέθηκε» ουσιαστικά από τη μισθοδοσία χιλιάδων εργαζόμενων που θα δούλευαν στην κατασκευή ενός ανάλογου έργου - και το σημαντικότερο, στέρησε την υπεραξία που θα παρήγαγε για όλους ένα τέτοιο έργο επί σειρά ετών. Το επίδομα ή η κανονική παροχή στους συνταξιούχους θα μπορούσε να δοθεί στο μέλλον, και μάλιστα πολύ μεγαλύτερο, σε μια οικονομία όμως που θα παρήγαγε πλεονάσματα και θα είχε λυμένο το ζήτημα της απασχόλησης. Το να δίνεις επίδομα στο συνταξιούχο όταν έχεις χιλιάδες ανέργους, στερώντας τη δυνατότητα να επενδύσεις το ποσό αυτό στην πραγματική οικονομία, είναι απολύτως κοντόφθαλμο και τελικά καταστροφικό.
Επίσης, το να στήνεις δήθεν καβγάδες με τους «ανάλγητους δανειστές» και να πουλάς ευαισθησία σε κάποιες κοινωνικές ομάδες, είναι φυσικά εύκολο, δεν είναι όμως καθόλου χρήσιμο. Αλλά η παραβολή των δύο παραπάνω αριθμών δείχνει ταυτόχρονα πώς έχει στηθεί εδώ και χρόνια το κυρίαρχο πολιτικό αφήγημα: «Τα έργα έγιναν για να κονομήσουν οι "νταβατζήδες" κι έτσι χρεοκοπήσαμε». Απλό, εύπεπτο και προσαρμοσμένο σε ανθρώπους που έχουν εθιστεί σε θεωρίες συνωμοσίας! Δεν είναι τυχαίο ότι υπάρχουν τόσοι άνθρωποι που πιστεύουν ακόμα ότι ο Σώρρας έχει λεφτά και θα μας σώσει, άλλοι ότι μας ψεκάζουν, και άλλοι πιο... ψαγμένοι, ότι τα μνημόνια έφεραν την κρίση κι όχι η κρίση τα μνημόνια. Μοιραία, έτσι φτάνουμε να πιστεύουν όλο και περισσότεροι ότι μια επιστροφή στο εθνικό νόμισμα μπορεί να σώσει μια χώρα η οποία εξαρτάται από τις εισαγωγές όλων των βασικών ειδών και πρώτων υλών!
Μέσα λοιπόν σε αυτόν τον πολιτικοκοινωνικό ανορθολογικό αχταρμά, φτάσαμε να αναρωτιούνται οι περισσότεροι «τι τα θέλουμε τα μεγάλα έργα υποδομής, για να κονομάνε οι εργολάβοι;» Προτιμάμε έτσι επιδόματα και ελεημοσύνες σε διαρκώς φτωχοποιούμενους πολίτες, αντί για μεγάλες δημόσιες επενδύσεις που εκσυγχρονίζουν τη χώρα και δημιουργούν τις προϋποθέσεις για να αυξηθεί ο πλούτος. Και αυτό, δυστυχώς, γίνεται κυρίαρχο.
Σε τοπικό επίπεδο, η περιορισμένη αντίδραση των πολιτών απέναντι στην εγκατάλειψη των δρόμων από την παρούσα κυβέρνηση οφείλεται ακριβώς στην επικράτηση αυτής της αντίληψης: Οι πολίτες έχουν αποδεχτεί την αφήγηση που θέλει τα έργα να γίνονται προς όφελος των... συμφερόντων και όχι ολόκληρης της κοινωνίας. Βλέπουν έτσι απαθείς το παιχνίδι των μελετών με το Καλαμάτα - Ριζόμυλος και το Πάτρα - Τσακώνα, γιατί θεωρούν ότι δεν τους αφορά το θέμα. Είναι όμως προφανές ότι με τον τρόπο αυτό ούτε η χώρα ούτε οι πολίτες μπορούν να πάνε πουθενά. Ή μάλλον οδηγούνται με μαθηματική ακρίβεια σε ακραίες επιλογές, που με τη σειρά τους θα οδηγήσουν τη χώρα στη διεθνή απομόνωση και τους πολίτες στην ολοκληρωτική δυστυχία. Τα σημερινά 100ευρα του μποναμά στο επόμενο στάδιο θα γίνουν 20ευρα, και μετά 50δραχμα της απόλυτης ξεφτίλας.
Το αίτημα αλλαγής του τρόπου με τον οποίο βλέπουμε τα πράγματα έχει επείγοντα χαρακτήρα. Σε μερικούς μήνες ολοκληρώνεται το σύνολο των δρόμων που κατασκευάζονται στη χώρα με ΣΔΙΤ, και μένει ως μόνο «ανάθεμα» το Πάτρα - Τσακώνα. Η δε νέα μελέτη για το δρόμο Καλαμάτα - Ριζόμυλος δεν προσθέτει κάτι συνταρακτικό στο θέμα του κόστους: Ο δρόμος παραμένει τετράιχνος -δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά-, απλώς αλλάζει η χάραξη και όπως είχαμε προβλέψει το κόστος θα είναι πάνω κάτω το ίδιο. Η ουσιαστική διαφορά είναι στην καθυστέρηση κατασκευής του έργου. Εδώ που έχουμε φτάσει όμως, αν το έργο διασφαλίζεται, ας γίνει και με τη νέα χάραξη που προτείνει ο «Μορέας». Αυτό που ενδιαφέρει είναι να γίνει ο δρόμος, ώστε να διασυνδεθεί οδικά με ασφάλεια και ταχύτητα ο νομός.
Τόσο το Καλαμάτα - Ριζόμυλος όσο και το Καλό Νερό - Τσακώνα είναι δρόμοι που αφορούν άμεσα τη Μεσσηνία και την ανάπτυξή της. Είναι δρόμοι που θα πολλαπλασιάσουν τις οικονομικές ευκαιρίες και το εισόδημα των κατοίκων, γι' αυτό και έχουν επείγοντα χαρακτήρα.
Το Δημόσιο παράγει πλούτο όταν επενδύει σε έργα υποδομής· δεν είναι φιλόπτωχο ταμείο, για να μοιράζει επιδόματα ενώ στραγγαλίζει την πραγματική οικονομία με φόρους και εισφορές. Η λογική της αναδιανομής λειτουργεί όταν υπάρχει πλούτος. Οταν γίνεται με δανεικά ή με υπερφορολόγηση, η οικονομία οδηγείται στη χρεοκοπία και όλοι οι πολίτες στη φτωχοποίηση. Οσο αυτό δεν γίνεται αντιληπτό, τόσο θα ψάχνουμε για σωτήρες και θα εισπράττουμε διαψεύσεις.
panagopg@gmail.com
