Οσοι μαζεύτηκαν για να χειροκροτήσουν τον 23χρονο που σκότωσε το ληστή στην Παιανία απειλούν τη δημοκρατία τουλάχιστον τόσο -αν όχι περισσότερο- όσο την απειλεί και ο Ηλίας Κασιδιάρης ή άλλα πρωτοπαλίκαρα της Χρυσής Αυγής. Για την ακρίβεια, οι χειροκροτητές της αυτοδικίας είναι που ανοίγουν τελικά το δρόμο σ' όσους ονειρεύονται να καταλύσουν τη δημοκρατία και να εγκαταστήσουν ολοκληρωτικό καθεστώς. Το δρόμο στους φασίστες τον ανοίγουν και οι απλουστευτικές ερμηνείες, σύμφωνα με τις οποίες επικίνδυνος είναι μόνο ο Κασιδιάρης, ενώ είναι πατριώτες όσοι παίρνουν τα όπλα για να υποκαταστήσουν την Αστυνομία κι όσοι χειροκροτούν τα οπλισμένα τάγματα ασφαλείας.

Στην πραγματικότητα ο Ηλίας Κασιδιάρης και οι άλλοι λεβέντες της Χρυσής Αυγής ήρθαν στο πολιτικό προσκήνιο με τις ψήφους όσων χειροκροτούν ή ετοιμάζονται να χειροκροτήσουν αυτόκλητους κουμπουροφόρους. Αλλωστε ο εθνικοσοσιαλισμός και ο φασισμός κυριαρχούν όταν η μεσαία τάξη αισθάνεται τρομαγμένη επειδή τα παραδοσιακά κόμματα δεν μπορούν να λύσουν τα προβλήματα. Αυτό συνέβη τόσο στη Γερμάνια όσο και στην Ιταλία του Μεσοπολέμου. Οι ναζιστές και οι φασίστες ανήλθαν στην εξουσία εκμεταλλευόμενοι τον τρόμο που είχε προκαλέσει στη μεσαία τάξη η κρίση του 1929 και η οικονομική ύφεση της δεκαετίας του 1930. Η μεσαία τάξη είδε ως σανίδα σωτηρίας τους ναζιστές και τους φασίστες, κι αγκάλιασε την παραφροσύνη που οδήγησε στην εκατόμβη του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου.

Οι Γερμανοί και οι Ιταλοί που στήριξαν τους ναζιστές και τους φασίστες στα πρώτα τους βήματα ήταν άνθρωποι της διπλανής πόρτας. Ηταν πεινασμένοι  άνεργοι, φοβισμένοι δημόσιοι υπάλληλοι,  κακοπληρωμένοι δάσκαλοι, τρομαγμένοι έμποροι, ξεπεσμένοι επιχειρηματίες και γενικώς  αγανακτισμένοι πολίτες που δεν έβλεπαν φως στο τούνελ της μακροχρόνιας οικονομικής ύφεσης. Ολοι αυτοί αγκάλιασαν την παράνοια μη γνωρίζοντας ότι έρχεται η καταστροφή. Εξαιτίας της οικονομικής ύφεσης ήταν έτοιμοι να ακούσουν και να ακολουθήσουν οποιαδήποτε φωνή τούς υποσχόταν έξοδο από το τούνελ της φτώχειας και της υποτέλειας.

Το ίδιο έτοιμη να ακολουθήσει.... φωνές είναι σήμερα και η μεσαία τάξη της Ελλάδας. Οι μικρομεσαίοι Ελληνες, έχοντας μεγαλώσει με απίστευτους μύθους, αρνούνται να παραδεχτούν ότι το πάρτι της δανεικής ευημερίας τελείωσε - και ψάχνουν για αποδιοπομπαίους τράγους. Σήμερα τους φταίνε οι πολιτικοί ηγέτες που χθες χειροκροτούσαν με πάθος στις πλατείες. Αύριο θα τους φταίνε οι μετανάστες που χθες τούς μάζευαν τις ελιές και εργάστηκαν σε όλα τα μεγάλα έργα υποδομής. Και τότε θα χειροκροτούν όσους δέρνουν ή πυροβολούν μετανάστες. Μεθαύριο θα χειροκροτούν αυτούς που θα δέρνουν όσους δεν χειροκροτούν... και τότε θα είναι πλέον πολύ αργά.

Είναι δυνατόν μορφωμένοι άνθρωποι να πιστεύουν ότι για την κρίση ευθύνονται οι μετανάστες; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα, που ακούγεται ολοένα και πιο συχνά, είναι κάτι παραπάνω από καταφατική: Η μεσαία τάξη είναι έτοιμη να ακολουθήσει τις πιο παράλογες φωνές επειδή αισθάνεται ταπεινωμένη κι επειδή έχει ενοχές για τις επιλογές της που οδήγησαν στη χρεοκοπία. Οι μικρομεσαίοι, για να μην αναγκαστούν να παραδεχτούν δημοσίως τα λάθη τους, είναι έτοιμοι να πιστέψουν ότι για την κρίση φταίει ο... Αφγανός μετανάστης και τα... Βριλ. Ο μικρομεσαίος  αισθάνεται κρυφές ενοχές επειδή ψήφιζε τους στυλοβάτες του πελατειακού κράτους, και γι' αυτό είναι έτοιμος να ακούσει μέχρι και τις φωνές των... εσωγήινων Ελ που έρχονται να τον σώσουν. Οσο πιο μεγάλη ταπείνωση αισθάνεται, τόσο πιο παράλογες φωνές θα ακολουθήσει. Οσο πιο μεγάλες ενοχές θέλει να κρύψει στα κατώγια του υποσυνείδητου, τόσο πιο βίαιες πράξεις θα χειροκροτήσει.

Οι δημοκρατικές δυνάμεις μέχρι τώρα δείχνουν ανίκανες να αντιληφθούν τον κίνδυνο του φασισμού και στρέφουν τα βέλη τους μόνο εναντίον της Χρυσής Αυγής, προσδοκώντας να αποκομίσουν βραχυπρόθεσμα πολιτικά οφέλη. Θα πρέπει όμως να αντιληφθούν και να μελετήσουν τις αιτίες που οδηγούν στο φασισμό. Θα πρέπει κυρίως να αντιληφθούν ότι η δημοκρατία κινδυνεύει επειδή η μεσαία τάξη αισθάνεται και είναι ταπεινωμένη. Τέλος, θα πρέπει να αντιληφθούν ότι ο αντιφασιστικός αγώνας δεν είναι όχημα για την κατάκτηση της εξουσίας. Αν πιστεύουν κάτι τέτοιο, δυστυχώς για όλους μας, γρήγορα θα διαπιστώσουν ότι κι άλλα γρανάζια του συστήματος ακούν... φασιστικές φωνές. Ακούν φωνές η οικονομική ελίτ, ο Στρατός, η Αστυνομία, η Εκκλησία... Για ένα να είστε σίγουροι: Ολοι αυτοί δεν ακούν τη φωνή του Κασιδιάρη. Μυστικές κραυγές των Ερινύων ακούν. Και πριν βιαστείς να κατηγορήσεις τους άλλους για φασιστική νοοτροπία, σκύψε βαθιά μέσα σου κι άκου.