Το άνοιγμα όλων σχεδόν των οικονομικών δραστηριοτήτων, σε συνδυασμό με την αύξηση των εμβολιασμών, έχει δημιουργήσει κύμα αισιοδοξίας ότι τελειώσαμε με την περιπέτεια του κορονοϊού. Η άρση της απαγόρευσης στις περιφερειακές μετακινήσεις, μαζί με τον καλό καιρό, αναμένεται να σημάνουν και την έναρξη της τουριστικής περιόδου στη χώρα. Η αισιοδοξία ότι τα πράγματα θα πάνε καλά είναι απαραίτητος σύμμαχος για να πάρει μπροστά η χειμαζόμενη οικονομία. Υπάρχει όμως ταυτόχρονα ο κίνδυνος, η ανεμελιά να καταστεί επικίνδυνη για την εξέλιξη των πραγμάτων.
Το πρώτο που χρειάζεται να συμβεί το επόμενο διάστημα είναι η αύξηση των εμβολιασμών, ειδικά σε μεγάλες ηλικίες και κρίσιμους εργασιακούς τομείς. Όσο παραμένει ανεμβολίαστο ένα ποσοστό σχεδόν 40% στους πάνω από 60 χρόνων αλλά και σε εργαζόμενους στην υγεία, αντιλαμβάνεται ο καθένας ότι η πανδημία στη χώρα δεν θα τελειώσει. Η καθημερινή καταμέτρηση νεκρών θα συνεχιστεί και ο κατάλογος θα είναι εξαιρετικά μεγάλος. Από τη στιγμή που υπάρχουν πλέον διαθέσιμα εμβόλια, θα πρέπει να πειστούν όσο το δυνατόν περισσότεροι για την ανάγκη προστασίας της ζωής τους. Ο υποχρεωτικός εμβολιασμός όσων έχουν σχέση με το δημόσιο σύστημα υγείας θα πρέπει να σταματήσει να συζητιέται, και να επιβληθεί. Εννοείται ότι μέχρι να κατακτηθεί η ανοσία της αγέλης απαιτείται η συνέχιση τήρησης των στοιχειωδών μέτρων προστασίας του εαυτού μας και των γύρω μας. Για να επιστρέψουμε στη νέα κανονικότητα, θα πρέπει να τελειώσουμε οριστικά με τον κορονοϊο – και θα τελειώσουμε όταν θα υπάρχει ανοσία σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού.
Στο οικονομικό επίπεδο, η αισιοδοξία είναι απαραίτητη για να κινηθεί η οικονομία, αλλά από μόνη της δεν αρκεί. Ο τουρισμός όλα δείχνουν ότι θα πάει πολύ καλύτερα από πέρσι, αλλά δύσκολα θα πιάσει τα νούμερα της περιόδου πριν την πανδημία. Αυτό σημαίνει ότι και φέτος θα υπάρξει ένα σημαντικό έλλειμμα, τόσο στα έσοδα του Δημοσίου όσο και στις τσέπες εργαζόμενων και επιχειρηματιών. Οι πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης αλλά και από τον φτηνό δημόσιο δανεισμό, όπως πολλές φορές έχει επισημανθεί, δεν πρέπει να κατευθυνθούν σε στήριξη της κατανάλωσης, αλλά σε παραγωγικές επενδύσεις. Η χώρα χρειάζεται να ενισχύσει την ενεργειακή της αυτονομία και την ψηφιακή της αναβάθμιση, καθώς και να αξιοποιήσει τα πλεονεκτήματά της σε τουρισμό και ποιοτικά διατροφικά προϊόντα. Μόνο με επενδύσεις σε αυτούς τους τομείς θα υπάρξουν νέες θέσεις εργασίας και αύξηση του εισοδήματος.
Το ερώτημα είναι αν οι πολιτικές δυνάμεις βλέπουν την ευκαιρία και θέτουν τέτοιες προτεραιότητες για το μέλλον. Θα τολμήσουν να αξιοποιήσουν παραγωγικά τους πόρους ή θα τους σπαταλήσουν στο βωμό μικροπολιτικών σκοπιμοτήτων, στηρίζοντας χρεοκοπημένες επιλογές του χθες; Η κυβέρνηση έχει την εξουσία αλλά και την πολιτική ηγεμονία, που της δίνει τη δύναμη να προχωρήσει σε μια σειρά από τολμηρά βήματα. Δεν είμαστε όμως αισιόδοξοι ότι θα το πράξει. Υπάρχει στο εσωτερικό της μια μικρή ομάδα που γνωρίζει τι πρέπει να γίνει, αλλά η πλειοψηφία είναι μαθημένη αλλιώς – και φοβόμαστε ότι θα επικεντρωθεί στη στήριξη πελατειακών δικτύων και προσώπων στα οποία οφείλει την πολιτική της ύπαρξη. Υπάρχει, δηλαδή, ορατός κίνδυνος να σπαταληθούν επιδοτήσεις και ενισχύσεις σε θαλασσοδάνεια που απλώς συντηρούν οικονομικές και πολιτικές παρουσίες.
Η αντιπολίτευση από την πλευρά της είναι εγκλωβισμένη σε στρατηγικό αδιέξοδο. Αντί να εκφράσει το καινούργιο στην οικονομία, υπερασπίζεται το πιο παλιό από τα παλιά. Δεν ζητά διαφάνεια και κριτήρια για νέες επενδύσεις, αλλά χρηματοδότηση παλιών δανείων και χρεοκοπημένων δημόσιων δομών και πολιτικών. Ξοδεύει πολιτικό κεφάλαιο βαδίζοντας από γκάφα σε γκάφα, πότε για τα εμβόλια που δεν υπήρχαν αλλά τελικά περίσσευαν και… ξεστοκάρονται, πότε για το οκτάωρο που «καταργείται» και πότε για τις λαϊκές αγορές που θα τις αγοράσουν τα μεγάλα συμφέροντα για να πωλούν ντομάτες! Σε κάθε αλλαγή προτάσσει το φόβο και την καταστροφή. Δεν έχει πρόταση για την Ελλάδα του αύριο, αλλά για τη συντήρηση του χρεοκοπημένου χθες.
Η χώρα είναι πολιτικά εγκλωβισμένη μεταξύ παλαιοκομματισμού και λαϊκισμού. Υπάρχουν βεβαίως δυνάμεις που αντιλαμβάνονται ότι χρειάζονται άλματα για να ανέβει η χώρα στο τρένο της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, αλλά είναι σκόρπιες σε όλα τα κόμματα του πολιτικού φάσματος και δεν συγκροτούν ένα συνολικό πολιτικό αφήγημα, που θα βάλει τη χώρα μπροστά στις εξελίξεις. Αντίστοιχα σε τοπικό επίπεδο είναι εμφανής η αδυναμία δημιουργίας μιας νέας πολιτικής τάξης, η οποία θα ξεκολλήσει τα πράγματα προωθώντας δυναμικές επενδύσεις και κρίσιμα έργα υποδομής για την ανάπτυξη της περιοχής.
Η μόνη ελπίδα είναι να καταφέρουν οι διάσπαρτες δυνάμεις να διασώσουν την ευκαιρία. Δεν είναι εύκολο, αλλά μόνο σε αυτό μπορούμε να ελπίζουμε.
panagopg@gmail.com
