Οι δημοτικές αρχές είναι παντοδύναμες. Ο αριθμός των αντιδημάρχων είναι εξαιρετικά μεγάλος, ενώ αν σε αυτόν προσμετρηθούν και οι έμμισθες θέσεις σε συμβούλους, μιλάμε για ένα σύστημα 20-30 ανθρώπων, που ασχολούνται «επαγγελματικά» με τη διοίκηση του κάθε δήμου.
Αν σε αυτό τον αριθμό συνυπολογιστεί και η βοήθεια που προσφέρουν μέσω της πληροφόρησης και της τεκμηρίωσης οι υπάλληλοι -μετακλητοί και μόνιμοι- των δήμων, μιλάμε για έναν τεράστιο μηχανισμό, ο οποίος ελέγχει τα πάντα και κυρίως την πληροφόρηση.
Ποιος μπορεί να μάθει και τι μέσα από αυτές τις συμπληγάδες; Οι σύμβουλοι της αντιπολίτευσης, εκτός του ότι έχουν τις δικές τους δουλειές, στον περιορισμένο χρόνο τους πρέπει να αντιπαλέψουν όλον αυτόν τον κολοσσιαίο μηχανισμό. Στους περισσότερους δήμους οι μειοψηφίες δεν έχουν ούτε ένα γραφείο για να στεγαστούν και γυρίζουν στους διαδρόμους των δημαρχείων σαν τις «άδικες κατάρες». Μπορεί έτσι να ασκήσει κάποιος τον ρόλο της αντιπολίτευσης με επάρκεια και σοβαρότητα; Προφανώς και όχι. Εκ των πραγμάτων είναι αναγκασμένοι να ρίχνουν «ντουφεκιές στον αέρα», και αν πετύχουν κατά λάθος κάτι, έχει καλώς. Διαφορετικά, απλώς εκτίθενται, με αποτέλεσμα να φαίνονται σοβαροί ακόμα και οι γελωτοποιοί του συστήματος εξουσίας.
Η πρακτική της δημοτικής αρχής Καλαμάτας να ορίσει συνεδρίαση λογοδοσίας του Δημοτικού Συμβουλίου καθημερινή στις 11 το πρωί, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα στραγγαλισμού της αντιπολίτευσης. Για τη συνεδρίαση, κατά την οποία θα έπρεπε η δημοτική αρχή να απαντήσει σε ερωτήσεις των συμβούλων της αντιπολίτευσης, επελέγη πρωινή ώρα, έτσι ώστε να είναι δύσκολη η προσέλευση όσων εργάζονται και -το σημαντικότερο- να μην την παρακολουθήσει κανείς σε ζωντανή μετάδοση. Απομένει μόνο η δημοσιογραφική καταγραφή της συνεδρίασης, η οποία κι αυτή έχει τους περιορισμούς και τα προβλήματά της, τα οποία σχετίζονται με την ύπαρξη ενός παντοδύναμου συστήματος εξουσίας, που πιέζει και επιβάλλεται πολλαπλώς. Όπως έχει αναφερθεί και άλλη φορά, είναι προβληματική η άσκηση ελέγχου στους αυτοδιοικητικούς θεσμούς. Η αντιπολίτευση αλλά και τα Μέσα Ενημέρωσης έχουν περιορισμένες δυνατότητες πρόσβασης και ελέγχου της εξουσίας. Πρόκειται για σοβαρό ζήτημα διαφάνειας και λογοδοσίας, που νοθεύει ουσιαστικά τη δημοκρατία, γεγονός που δεν φαίνεται να απασχολεί όσους ενδιαφέρονται για τη θεσμική της θωράκιση. Ως ένα ελάχιστο βήμα διαφάνειας απαιτείται ο περιορισμός του αριθμού των αντιδημάρχων και η διάθεση γραφείου και ενός επιστημονικού συνεργάτη σε κάθε παράταξη της μειοψηφίας. Ο έλεγχος και η λογοδοσία δεν κοστίζουν όσο η αδιαφάνεια και η επίδειξη αλαζονείας από τα «φουσκωμένα μπαλόνια».
panagopg@gmail.com
