Τετάρτη, 05 Μαρτίου 2014 12:59

Καρναβάλια, ιδιαιτερότητες και συνεργασία

Γράφτηκε από τον

Καρναβάλια, ιδιαιτερότητες και συνεργασία

Τέλος οι Αποκριές, πάμε για εκλογές, γράψαμε προχθές και ως εκ τούτου πριν κλείσει το "κεφάλαιο" πρέπει να δούμε ορισμένα ζητήματα που θα φανούν χρήσιμα και στο μέλλον. Δεν χρειάζεται να προσφύγουμε στη λαογραφία, το θέμα άλλωστε έχει εξαντληθεί από την αρθρογραφία μέσα από την οποία έχουν παρουσιαστεί σημαντικά πράγματα για ένα αρχέγονο καρναβάλι (Νέδουσα) και ένα υπεραιωνόβιο αστικό καρναβάλι με δομικά στοιχεία του αγροτικού καρναβαλιού (Μεσσήνη). Από τη λαογραφία, την ιστορία και την πείρα όμως μπορούν να αντλήσουν όλοι πολύτιμα στοιχεία για τη συνέχεια, σε εποχές που τα πράγματα αλλάζουν ριζικά.

 

Το χρονικό βάθος και οι σχέσεις της ετήσιας αυτής γιορτής με την κοινωνία αποτελούν αναμφισβήτητα πλεονέκτημα για τα καρναβάλια στη Μεσσήνη και τη Νέδουσα. Οσο όμως και αν πλεονεκτεί το δεύτερο από την άποψη της αυθεντικότητας, καθώς έμεινε στην "αφάνεια" για αιώνες ο κίνδυνος για το μέλλον είναι ορατός, και γιατί το "φως των προβολέων" αλλάζει υποσυνείδητα το χαρακτήρα του αλλά και γιατί η παράδοση θα πρέπει να κινητοποιήσει τις νεότερες γενιές που έλκουν (πλέον) την καταγωγή τους από το χωριό. Παντού και σε κάθε περίπτωση οι νέοι άνθρωποι είναι εκείνοι που μπορούν να συνεχίσουν την παράδοση, αλλά θα πρέπει και να υπάρχουν, και να θέλουν και να ενθαρρυνθούν σε αυτή την κατεύθυνση.

Ασφαλώς καινούργιο στοιχείο στην ετήσια γιορτή είναι η διοργάνωση του καλαματιανού καρναβαλιού. Μια διοργάνωση που σταμάτησε πριν από 100 και πλέον χρόνια, παρά το γεγονός ότι στην πόλη οργανώθηκε το πρώτο αστικό καρναβάλι το 1899, μια χρονιά στην οποία σημειώνεται έκρηξη των καρναβαλικών εκδηλώσεων σε όλη την Ελλάδα. Η βίαιη εισαγωγή στοιχείων του αστικού καρναβαλιού σε μια κοινωνία στην οποία κυριαρχούν η αγροτική καταγωγή και οι "αγυιόπαιδες" που πετάνε τσίμουλες, λεμονόκουπες και… ασχημονούν ενώπιων των επισήμων και του Κομιτάτου, προδίκαζε ουσιαστικά και την αποτυχία του. Με κομμένο τον ομφάλιο λώρο της παράδοσης, το νέο καλαματιανό καρναβάλι δεν μπορεί παρά να μιμείται γνωστά αστικά καρναβάλια. Διεκδικώντας κομμάτι της πίτας επισκεπτών που κατευθύνεται προς την Πάτρα όπως ουσιαστικά ομολογείται, με όχημα την ανάγκη του κόσμου να διασκεδάσει και να εκτονωθεί κατά τα πρότυπα που έχει καλλιεργήσει η κυρίαρχη αντίληψη εδώ και χρόνια. Επί της ουσίας αυτό αποτελεί και την "αχίλλειο πτέρνα" της οργάνωσης αφού όταν δεν υπάρχουν "δεσμοί ζωής" των ανθρώπων με το καρναβάλι (όπως στην Πάτρα), η κόπωση αλλά και οι καιρικές συνθήκες ή το γενικότερο κλίμα μπορούν να έχουν σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις.

 

Ασφαλώς δεν θα πρέπει να μπει κανένας στη λογική του κακώς νοούμενου ανταγωνισμού και της άγονης "κυριαρχίας". Και είναι ευχάριστο το γεγονός ότι φέτος και οι εντάσεις εμφανίστηκαν μειωμένες αλλά και ενεργοποιήθηκαν ανακλαστικά, με αποτέλεσμα σε ορισμένες περιπτώσεις και καλύτερη οργάνωση αλλά και μεγαλύτερη συμμετοχή. Εκτός από τις τρεις εκδηλώσεις που προαναφέρθηκαν, τα τελευταία χρόνια στο νομό αναπτύχθηκαν πολλά "μικρά" καρναβάλια ή αναβίωσαν έθιμα που εμφάνιζαν μια ασυνέχεια στο χρόνο. Οι άνθρωποι θέλουν να διασκεδάσουν και το κάνουν ανάλογα με τα κυρίαρχα πρότυπα. Και οι διαφορετικές περιοχές μπορούν και πρέπει να συνεργαστούν αναδεικνύοντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις διαφορετικές δυνατότητες του προορισμού "Μεσσηνία του τριημέρου".

Ηλίας Μπιτσάνης