Τόσο στην ειδησεογραφία, όσο και στην αρθρογραφία της εφημερίδας. Και ποιος δεν έχει γράψει, και τι δεν έχει γραφτεί εδώ και 25 χρόνια. Μια τεράστια διαδρομή που χαρακτηρίζεται από λανθασμένες επιλογές, αποτυχημένες κινήσεις, αμέτρητα ταξίδια παραγόντων, αδιαφορία και κουτοπονηριά δημάρχων, απουσία κεντρικής πολιτικής για τη διαχείριση του θέματος. Και όλα αυτά συνοδεύτηκαν από πλήθος μελετών που κατέληξαν στα συρτάρια άλλοτε γιατί σκόνταψαν σε αντιδράσεις και άλλοτε γιατί ήταν εκτός πραγματικότητας.
Για πολλά χρόνια σταθερά από τη στήλη αυτή υποστηρίζουμε την ανάγκη μιας διαφορετικής πολιτικής αντιμετώπισης του θέματος που έχει να κάνει με την μείωση του όγκου των παραγόμενων σκουπιδιών και την καθολική εφαρμογή ενός συστήματος διαλογής υλικών, ανακύκλωσης και κομποστοποίησης με μονάδες εγκατεστημένες σε μικροπεριφέρειες από συνέργειες όμορων δήμων. Μια αντιμετώπιση στο πλαίσιο που επιβάλλει η κοινή λογική και υποστηρίζεται πλέον και από τις Κοινοτικές Οδηγίες.
Πλην όμως τα σκουπίδια κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις μπορεί να γίνουν χρυσός και όταν ο κόμπος έφτασε στο χτένι σε μια περίοδο που άνοιξαν οι πόρτες διάπλατα για μεγάλα κέρδη στους ιδιώτες, επιλέχθηκε μια διαδικασία η οποία τα σιγουρεύει. Με όχημα τις συμβάσεις παραχώρησης επιχειρείται η διασφάλιση κερδών για τους "επενδυτές" σε έναν ορίζοντα 30 χρόνων, με ρυθμίσεις οι οποίες… τιμωρούν τους δήμους (και τους δημότες) όταν προσπαθούν να κάνουν το αυτονόητο: Μείωση του όγκου των σκουπιδιών, διαλογή, ανακύκλωση και πάει λέγοντας. Οσο καλύτερα πάνε τέτοιες προσπάθειες, τόσο περισσότερα χρήματα θα πρέπει να βάζει από το ταμείο του ο κάθε δήμος για να καλυφθεί μια υποχρέωση την οποία ανέλαβε για λογαριασμό του η ηγεσία της Περιφέρειας. Και μάλιστα με ένα αλμυρό τιμολόγιο που θα το "ακούσουν" για τα καλά στην τσέπη τους οι δημότες των περιοχών που μέχρι τώρα την έβγαζαν με μικρά τέλη καθώς πέταγαν (και πετούν ακόμη) τα σκουπίδια στις πλησιέστερες χωματερές.
Το σχέδιο βεβαίως έχει κολλήσει σε διάφορα επίπεδα και είναι άγνωστη η τύχη του καθώς εκκρεμούν προσφυγές για τις οποίες κανένας δεν μπορεί να προδικάσει το αποτέλεσμα. Το σίγουρο είναι ότι θα υπάρξει έτσι και αλλιώς καθυστέρηση, κάτι που φαίνεται από την πρεμούρα διαφόρων παραγόντων για την προσωρινή διαχείριση υπό την απειλή των ημερήσιων προστίμων. Γιατί κατά τα όσα γίνονται γνωστά, το εφάπαξ πρόστιμο για τις χωματερές δεν το γλιτώνουμε, αλλά το ημερήσιο θα σταματήσει όταν σταματήσει και η λειτουργία τους ή υπάρχουν πειστικές ενέργειες.
Εδώ και πολύ καιρό κάποιοι -λίγοι είναι αλήθεια- δήμαρχοι φώναζαν και προσπαθούσαν να σπρώξουν την προσωρινή διαχείριση αλλά συναντούσαν εμπόδια από διάφορες πλευρές. Για ποιο λόγο δεν γνωρίζουμε, μπορούμε όμως να πιθανολογήσουμε κατ’ αρχήν πολιτική: Μια επιτυχημένη προσωρινή διαχείριση μπορούσε να αμφισβητήσει τη λύση που έχει επιλεγεί κάτω από τους συγκεκριμένους όρους, με την ελαχιστοποίηση του όγκου των σκουπιδιών που θα έφταναν στις μονάδες του ιδιώτη. Σοβαρές ευθύνες υπάρχουν στους δήμους οι οποίοι δεν στήριξαν αυτή την υπόθεση και πολύ περισσότερο σε εκείνους που πήραν αποφάσεις αλλά δεν τις υλοποίησαν ποτέ. Ας μην ξεχνάμε ότι η ΠΕΔ Πελοποννήσου ζητούσε μέτρα για την προσωρινή διαχείριση, αλλά στην πράξη το αίτημα υπονομευόταν από τους δημάρχους που έκαναν πλάτη στην Περιφέρεια για λόγους τους οποίους οι ίδιοι γνωρίζουν.
Από την ώρα όμως που έσφιξαν τα πράγματα όλοι τρέχουν και ο ένας πετάει το μπαλάκι της προσωρινής διαχείρισης στον άλλον. Κράτος και Περιφέρεια κάνουν το κορόιδο και βέβαια τελευταίοι αποδέκτες είναι οι δήμοι που έχουν χωματερές. Αυτοί θα κληθούν να πληρώσουν τα πρόστιμα αλλά και την αδιαφορία που επέδειξαν οι δημοτικές αρχές όλα αυτά τα κρίσιμα χρόνια. Βεβαίως επειδή παίζονται και πολλά παιχνίδια, τι ακριβώς θα γίνει με την Ευρωπαϊκή Ενωση, τις απειλές και τις ανοχές της, θα το μάθουμε συντόμως.
Το πραγματικό πρόβλημα όμως υπάρχει και οι δήμοι οφείλουν να "τρέξουν" την ιστορία της προσωρινής διαχείρισης διεκδικώντας και τα απαραίτητα κονδύλια που κάποτε υπήρχαν αλλά κάποιοι τα μπλοκάρισαν. Και παράλληλα με αυτό έχουν την υποχρέωση να ξεκινήσουν εκστρατεία έτσι ώστε η αναγκαιότητα για μείωση του όγκου των σκουπιδιών, η ανακύκλωση στην πηγή και η οικιακή κομποστοποίηση να μπουν στην καθημερινότητα των πολιτών. Μια εκστρατεία που θα πρέπει να υποστηριχθεί από όλες τις δυνάμεις έτσι ώστε να έχει τη μεγαλύτερη δυνατή αποτελεσματικότητα. Αυτός ο δρόμος μπορεί να είναι η ελάχιστη κοινή συμφωνία για τον τρόπο αντιμετώπισης ενός προβλήματος για το οποίο οι δημοτικές αρχές αδιαφόρησαν εξοργιστικά και οι πολίτες δεν συνειδητοποίησαν την έκταση, τις συνέπειες αλλά και το συμφέρον τους. Τώρα όλοι απειλούνται να πληρώσουν και τα πρόστιμα και τη (μελλοντική) διαχείριση των σκουπιδιών.
Ηλίας Μπιτσάνης
