Αλήθεια τι θα κάνει η κυβέρνηση αν μετά από πέντε, έξι μήνες οι συνδρομητικές πλατφόρμες ΝΟVA και ΟΤΕ TV προσφέρουν είτε δωρεάν, είτε με ετήσια συνδρομή 12 ευρώ και δώρο μια… δωροεπιταγή αξίας 12 ευρώ το “μπουκέτο” των καναλιών που εκπέμπουν σήμερα μέσω Digea και δεν πήραν άδεια; Θα αφαιρέσει τις άδειες και από τις συνδρομητικές πλατφόρμες; Θα επιστρέψει τα χρήματα στους επιχειρηματίες που πλήρωσαν πανάκριβα την άδεια πιστεύοντας ότι θα λειτουργήσουν μόνο τέσσερις τηλεοπτικοί σταθμοί; Εκτιμώ ότι κανένας δεν έχει απάντηση όχι μόνο για αυτές τις ερωτήσεις, αλλά και ότι κανένας δεν μπορεί να απαντήσει πειστικά σε οποιαδήποτε ερώτηση για τον αριθμό των τηλεοπτικών σταθμών που θα λειτουργούν τα επόμενα χρόνια στην Ελλάδα. Η κυβέρνηση Τσίπρα άνοιξε τον ασκό του Αιόλου, και σε αντίθεση με την κυβέρνηση Κώστα Καραμανλή, που απλώς έκανε πίσω στο θέμα του βασικού μετόχου, δύσκολα θα μπορέσει να σταματήσει τη θύελλα που θα προκληθεί. Δεν αποκλείεται μάλιστα το λάθος για την αδειοδότηση των τηλεοπτικών σταθμών να αποδειχθεί ολέθριο για την κυβέρνηση Τσίπρα, όπως αποδείχτηκε καθοριστικό λάθος για τη μετέπειτα πορεία της κυβέρνησης Σαμαρά η απόφαση για το κλείσιμο της ΕΡΤ. Υπενθυμίζουμε ότι μοιραία για τον πρώτο κύκλο του ΠΑΣΟΚ αποδείχθηκε και η προσπάθεια του Ανδρέα Παπανδρέου να ελέγξει τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης με τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων.
Ουσιαστικά όποιος πολιτικός προσπάθησε τις τελευταίες δεκαετίες να αλλάξει το χάρτη των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης προς όφελός του, το μόνο που κατάφερε να πετύχει είναι έναν οδυνηρό συμβιβασμό με το… κατεστημένο που ήθελε να ανατρέψει. Την ίδια ώρα τα κομματικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης τα διάβαζαν και τα έβλεπαν μόνο οι εργαζόμενοι σε αυτά και οι… συγγενείς τους. Παράλληλα η θεαματικότητα της φιλοκυβερνητικής ΕΡΤ ήταν και παραμένει μονοψήφια, ακόμα και όταν τα δημοσκοπικά ποσοστά των κυβερνητικών κομμάτων ξεπερνούν το 30%. Ουσιαστικά όλα τα παραπάνω αποδεικνύουν αυτό που γνωρίζουν όλοι οι εκδότες, οι καναλάρχες και οι δημοσιογράφοι αλλά δε θέλουν να παραδεχτούν οι πολιτικοί: Ο αναγνώστης, ο ακροατής και ο τηλεθεατής δεν θέλουν να ακούν και να διαβάζουν ύμνους για το έργο της εξουσίας. Αντιθέτως θέλουν η Τέταρτη Εξουσία να ασκεί έλεγχο όχι μόνο στις τρεις θεσμικές εξουσίες αλλά και στην οικονομική εξουσία. Ειδικά στην Ελλάδα το καφενόβιο αίτημα για αντιπολίτευση έχει οδηγήσει αρκετές φορές τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης σε υπερβολές, με συνέπεια εδώ και πολλά χρόνια οι θεατές, οι ακροατές και οι αναγνώστες να θεωρούν ένοχους για το διαρκές έγκλημα της διαπλοκής τους πολιτικούς, τους δικαστές, τους επιχειρηματίες και φυσικά τους ανθρώπους του Τύπου.
Σε κάθε περίπτωση, οι τηλεοπτικές υπερβολές ήταν περισσότερες από τις έντυπες κυρίως για δυο λόγους: Επειδή η τηλεόραση, όπως παντού στον κόσμο, για να κατακτήσει μεγαλύτερα μερίδια τηλεθέασης και διαφήμισης απευθύνεται και σε νοικοκυριά με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο και επειδή στην Ελλάδα παραδοσιακά υπάρχουν αξιόπιστες εφημερίδες που δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές. Δυστυχώς όμως ενώ υπάρχουν αξιόπιστες εφημερίδες, δεν μπόρεσαν να σταθούν στην ελληνική αγορά ένας ή δύο αξιόπιστοι τηλεοπτικοί σταθμοί μακριά από την καφενόβια λογική των παράθυρων. Ετσι, ενώ παντού στον κόσμο η τηλεόραση κέρδιζε τη μάχη των ειδήσεων και οι εφημερίδες περιορίζονταν στην ανάλυση των γεγονότων, στην Ελλάδα η τηλεόραση σχολιάζει τις ειδήσεις των εφημερίδων.
Εννοείται ότι η χαοτική κατάσταση έγινε απολύτως ανεξέλεγκτη όταν το Διαδίκτυο κατέκτησε μεγάλο μερίδιο της ενημέρωσης. Εννοείται επίσης ότι οι τηλεοπτικές υπερβολές του παρελθόντος είναι αθώα πταίσματα μπροστά στα κακουργήματα που διαπράττονται καθημερινά στο Διαδίκτυο. Ετσι κι αλλιώς η ψηφιακή τεχνολογία δημιουργεί νέα δεδομένα και ανατρέπει την υφιστάμενη κατάσταση όχι μόνο στην ελληνική αγορά αλλά και στην παγκόσμια.
Και στην ελληνική αγορά τι θα γίνει από εδώ και πέρα; Αν δεν κάτσουν στο ίδιο τραπέζι, κυβέρνηση, αντιπολίτευση, καναλάρχες, εκδότες και δημοσιογράφοι να συζητήσουν το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των δημόσιων και ιδιωτικών Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, δεν υπάρχει ελπίδα το χάος να γίνει… αγορά. Επειδή όμως οι πιθανότητες για έναν ουσιαστικό διάλογο μεταξύ όλων των πλευρών μάλλον είναι ανύπαρκτες, δεν υπάρχει καμία ελπίδα για να μπει τάξη στο χάος. Ετσι κι αλλιώς το χάος βασιλεύει στην Ελλάδα και για την ώρα δεν φαίνεται στον ορίζοντα κάποια πολιτική δύναμη που θα επιβάλει την τάξη με δίκαιους δημοκρατικούς κανόνες.
Θανάσης Λαγός
Εmail: lathanasis@yahoo.gr
