Τρία χρόνια νωρίτερα, στις 4 Φεβρουαρίου του 2004, ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ ίδρυε το Facebook ως μέλος του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ: Σύμφωνα και με τη Wikipedia, δικαίωμα συμμετοχής στο Facebook είχαν αρχικά μόνο οι φοιτητές του Χάρβαρντ, ενώ αργότερα αυτό επεκτάθηκε για την Ivy League (μια ομάδα 8 ελίτ πανεπιστημίων των ΗΠΑ). Tο 2005 το δικαίωμα πρόσβασης επεκτάθηκε σε μαθητές συγκεκριμένων λυκείων και μέλη ορισμένων μαθητικών κοινοτήτων, ενώ το 2006 η υπηρεσία έγινε προσβάσιμη σε κάθε άνθρωπο του πλανήτη που η ηλικία του ξεπερνούσε τα 13 χρόνια. Τώρα, 13 χρόνια μετά, οι χρήστες του Facebook ξεπερνούν παγκοσμίως τα 2 δισεκατομμύρια - και από αυτούς οι περισσότεροι χρησιμοποιούν καθημερινά το κοινωνικό δίκτυο, για να μάθουν τα νέα των «φίλων» τους από όλο τον κόσμο.
Σήμερα οι παγκόσμιοι κολοσσοί Google, Apple, Microsoft, Samsung, Amazon, Alibaba, Αirbnb, Uber κ.λπ. αναζητούν το νέο προϊόν ή τη νέα εφαρμογή που θ' αλλάξει ξανά τον κόσμο - και βέβαια κανένας δεν μπορεί να προβλέψει τι αλλαγές θα επέλθουν στην οικονομία και στην παραγωγική δραστηριότητα την επόμενη δεκαετία.
Σε έναν κόσμο που αλλάζει λοιπόν με τόσο ραγδαία ταχύτητα, είναι απολύτως λογικό όσοι φοβούνται το άγνωστο μέλλον να αναζητούν λύσεις στο παρελθόν, τονίζοντας όσα χάνονται και αγνοώντας ή κρύβοντας όσα μπορούν να κερδηθούν. Ο φόβος για τις αλλαγές είναι συνηθισμένο φαινόμενο, και σήμερα τείνει να γίνει κυρίαρχο αφού κανένας αυτή την περίοδο δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι θα παραμείνουν σταθερές οι... νέες τεχνολογίες και οι παραγωγικές σχέσεις.
Οι επιχειρήσεις δεν γνωρίζουν το οικονομικό περιβάλλον στο οποίο θα λειτουργούν μετά από μια δεκατεία, γι' αυτό και αυτοσχεδιάζουν επιτυχώς ή ανεπιτυχώς προκειμένου να ανταποκριθούν στις καινούργιες ανάγκες που δημιουργεί η ψηφιακή επανάσταση. Μεταξύ άλλων, οι επιχειρήσεις δεν γνωρίζουν με ποιον τρόπο θα παράγουν στο μέλλον τα προϊόντα τους, σε ποια αγορά θα τα διαθέσουν, τι μορφή θα έχει το χρηματοπιστωτικό σύστημα και αν θα υπάρχουν επιχειρήσεις και εργασιακές σχέσεις με τη μορφή που τις ξέραμε ως σήμερα.
Ολα αυτά βέβαια μπορεί να φαίνονται σε πολλούς υπερβολικά και εξωπραγματικά. Εξίσου «εξωπραγματική« όμως ακουγόταν πριν από 10 χρόνια η πληρωμή λογαριασμών, η παραγγελία προϊόντων και η ενοικίαση σπιτιών... από το κινητό τηλέφωνο.
Στην Ελλάδα μάλιστα αυτές οι αλλαγές συζητήθηκαν ελάχιστα, καθώς πολιτικοί και οικονομολόγοι εστιάζουν κυρίως στο χρέος και στα ελλείμματα, αδιαφορώντας πλήρως για την παραγωγική βάση και τις δυνατότητες της οικονομίας. Σύμφωνα με την κυρίαρχη άποψη, η παρατεταμένη ύφεση της ελληνικής οικονομίας οφείλεται αποκλειστικά στον δημοσιονομικό εκτροχιασμό και στον υπερβολικό δανεισμό, και όχι στην εξάντληση των παραγωγικών δυνατοτήτων επειδή η υπερπροστασία των κρατικοδίαιτων επιχειρήσεων και των συντεχνιών εμποδίζει την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στην παραγωγική διαδικασία.
Σε αντίθεση με την κυρίαρχη άποψη που αναζητά κυρίως δημοσιονομικές λύσεις (με αύξηση των φόρων ή μείωση των δαπανών), από το 2008 υποστηρίζω ότι η ύφεση της ελληνικής οικονομίας δεν έχει κυρίως χρηματοπιστωτικά αίτια και ότι οφείλεται πρωτίστως στην αδυναμία των επιχειρήσεων να αξιοποιήσουν πλήρως και αποτελεσματικά τις νέες τεχνολογίες. Εξαιτίας αυτής της αδυναμίας παράγονται μη ανταγωνιστικά προϊόντα και υπηρεσίες, που για να σταθούν στην αγορά χρειάζονται κρατική προστασία, επιχορηγήσεις και επιδοτήσεις.
Ετσι διατηρούνται ζωντανές οι θνησιγενείς επιχειρήσεις που παράγουν μη ανταγωνιστικά προϊόντα και υπηρεσίες, φράζοντας το δρόμο στη δημιουργία νέων επιχειρήσεων που θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν τις σύγχρονες τεχνολογίες παραγωγής.
Ετσι φεύγουν για το εξωτερικό όσοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν αποδοτικά το κινητό τους, και μένουν πίσω όσοι πιστεύουν ότι... η γη είναι επίπεδη, σε αντίθεση με αυτά που διαδίδουν οι κουτόφραγκοι της Δύσης.
Ετσι εκλέγονται πολιτικοί που υπόσχονται ακόμα μεγαλύτερη κρατική προστασία και περισσότερες επιδοτήσεις.
Ετσι πέρασαν 10 χρόνια ελληνικής ύφεσης, από τότε που... ο Στιβ Τζομπς παρουσίασε το πρώτο iPhone. Πάλι καλά που οι νεολουδίτες δεν του χρέωσαν και την κρίση.
Θανάσης Λαγός
Εmail: lathanasis@yahoo.gr
