Στην πραγματικότητα, η κοινή γνώμη αντιμετωπίζει εχθρικά τις μεταρρυθμίσεις επειδή (δικαίως ή αδίκως δεν έχει σημασία) τις έχει ταυτίσει με τη μείωση του εισοδήματος που προκαλέσαν τα αποτυχημένα προγράμματα των μνημονίων για τη διάσωση της ελληνικής οικονομίας.
Γιατί όμως έχει ταυτίσει ο μέσος πολίτης τις μεταρρυθμίσεις με τη μείωση του εισοδήματος; Προφανώς η σύνδεση αυτή δεν είναι εντελώς αδικαιολόγητη, αφού μέχρι στιγμής, ανεξάρτητα από τις προθέσεις και την εφαρμογή τους, η μόνη ορατή συνέπεια των όποιων μεταρρυθμίσεων ήταν τελικώς η μείωση του εισοδήματος.
Με απλά λόγια: Ο μέσος συνταξιούχος αδιαφορεί πλήρως για τις οικονομίες κλίμακας που επιτεύχθηκαν χάρη στη συνένωση των ασφαλιστικών ταμείων και θα ψηφίσει μόνο όποιον του υποσχεθεί αύξηση στη σύνταξή του - ή τουλάχιστον ότι θα τη διατηρήσει σταθερή. Ετσι κι αλλιώς ο μέσος συνταξιούχος αρνείται να παραδεχτεί ότι νέες παχιές υποσχέσεις μπορεί να οδηγήσουν στο... τέταρτο μνημόνιο, με τον ίδιο τρόπο που οι προηγούμενες υποσχέσεις οδήγησαν στα τρία πρώτα μνημόνια διάσωσης της ελληνικής οικονομίας.
Η σκέψη, όμως, η νοοτροπία και η πολιτική αντίληψη τόσο των συνταξιούχων όσο και των υπόλοιπων κοινωνικών εταίρων δεν πρόκειται να αλλάξουν... με μια απόφαση κι ένα νόμο που θα ψηφίσει μέρα μεσημέρι κάποια εθνοσωτήρια κυβέρνηση. Η Ελλάδα θ' αλλάξει πορεία μόνο όταν η πλειονότητα των πολιτών θα σταματήσει να τρέφει αυταπάτες για την αποτελεσματικότητα της κρατικοδίαιτης οικονομίας.
Δυστυχώς μέχρι τώρα, όλοι οι κοινωνικοί εταίροι ανταγωνίζονται μεταξύ τους προκειμένου να αποσπάσουν μεγαλύτερο κομμάτι από την ολοένα και μικρότερη πίτα, επιδεικνύοντας μικρό ή μηδενικό ενδιαφέρον για την παραγωγή πλούτου και τη μεγέθυνση της οικονομίας. Σε αυτές τις συνθήκες όμως η έξοδος από το βάλτο της ύφεσης είναι προφανώς ανέφικτη, και η στασιμότητα της χώρας μέσα σε μια παγκόσμια οικονομία που εξακολουθεί να μεγεθύνεται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, έχει πολύ οδυνηρές επιπτώσεις στο εισόδημα όσων δεν θέλουν ν' αλλάξει τίποτα για να μη χάσουν τη θέση τους στην εισοδηματική κλίμακα.
Εννοείται ότι όσοι ενδιαφέρονται μόνο ή κυρίως για τη διατήρηση της θέσης τους στην εισοδηματική κλίμακα θα κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να εμποδίσουν οποιαδήποτε κίνηση εκσυγχρονισμού της ελληνικής οικονομίας. Δεν θα χρειαστεί άλλωστε και μεγάλη προσπάθεια για να... σταματήσει ο αργός εκσυγχρονισμός. Μια κοινωνία που δεν θέλει ν' αλλάξει, δεν πρόκειται ν' αλλάξει... με καμία κυβέρνηση. Και η ελληνική κοινωνία δεν θέλει ν' αλλάξει. Γιατί αρνείται πεισματικά να παραδεχτεί ότι είναι αναποτελεσματικό το μεταπολεμικό κρατικοδίαιτο οικονομικό σύστημα.
Γι' αυτό, όχι μόνο η κομμουνιστική Αριστερά, αλλά και η Κεντροαριστερά και το λαϊκό συντηρητικό κομμάτι της Δεξιάς αμφισβητούν ανοιχτά το καπιταλιστικό οικονομικό σύστημα, το διεθνές εμπόριο, την ανοιχτή οικονομία και τη συνεισφορά τους στη βελτίωση του παγκόσμιου βιοτικού επιπέδου. Κομμουνιστές, κεντροαριστεροί και συντηρητικοί δεξιοί εστιάζουν πάντα και μόνο στα τρωτά του καπιταλισμού -που φυσικά δεν τα αρνούνται ούτε οι πιο φανατικοί οπαδοί του συστήματος-, παραβλέποντας όμως ότι το κρατικοδίαιτο ελληνικό μοντέλο είναι αδύνατον να επιβιώσει χωρίς την οικονομική βοήθεια της "επάρατης" καπιταλιστικής Δύσης.
Με το ίδιο πάθος εργάτες και επιχειρηματίες αντιμετωπίζουν, αν όχι εχθρικά, τουλάχιστον με καχυποψία τις μεγάλες επιχειρήσεις, χωρίς τις οποίες θα ήταν αδύνατη η παραγωγή και η διάθεση φθηνών προϊόντων στην ελληνική αγορά. Την ίδια ώρα οι αγρότες ζητούν από το κράτος να σκοτώσει το... δάκο, γιατί οι συνεταιρισμοί τους είναι τόσο ανύπαρκτοι που δεν μπορούν ούτε τη δακοκτονία να αναλάβουν.
Και κάπου εδώ τελειώνει πρόωρα κάθε σοβαρή συζήτηση για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας. Οχι μόνο η ελληνική, αλλά καμία κοινωνία δε έχει μέλλον όταν πιστεύει ότι μόνο το κράτος μπορεί να σκοτώσει το δάκο. Πόσο μάλλον όταν αποδεδειγμένα πρόκειται για ένα κράτος που, πραγματικά, δεν μπορεί να σκοτώσει ούτε το δάκο.
Θανάσης Λαγός
Εmail: lathanasis@yahoo.gr
