Είναι αναγκαία η δημοτική δαπάνη 5.000 ευρώ για το Φεστιβάλ Κουκλοθέατρου; Είναι αναγκαία η νέα τριετής χρηματοδότηση του Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας με 1,2 εκατ. ευρώ; Είναι αναγκαία η δαπάνη ύψους 11,1 εκατ. ευρώ για τη μισθοδοσία των δημοτικών υπάλληλων Καλαμάτας;
Πριν επιχειρήσετε να απαντήσετε στις παραπάνω ερωτήσεις, θα πρέπει να θυμάστε ότι ο προϋπολογισμός του Δήμου Καλαμάτας για το 2020 ανέρχεται σε 67 εκατ. ευρώ και ότι ο δήμος της μεσσηνιακής πρωτεύουσας είναι μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις του νομού. Αν κάνετε λοιπόν τους σχετικούς υπολογισμούς, θα διαπιστώσετε μεταξύ άλλων ότι η δαπάνη για το γεύμα και τη διαμονή των επίσημων προσκεκλημένων στη γιορτή της Υπαπαντής αποτελεί μόλις το 0,01% των εξόδων του δήμου, ενώ η δαπάνη μισθοδοσίας αντιστοιχεί στο 16% των εξόδων. Σε έναν ιδανικό οργανισμό, που θα λειτουργούσε με καθαρά οικονομικά κριτήρια όπως λειτουργούν γενικά οι ιδιωτικές επιχειρήσεις, οι μέτοχοι θα έδιναν τεράστια σημασία στο 16% των συνολικών εξόδων και καμία στη δαπάνη που αντιστοιχεί στο 0,01%. Στην πολιτική όμως, ο δρόμος προς την εξουσία περνά μέσα από "γαργαλιστικές" συζητήσεις για το 0,01% και από αδιαφορία για την εκλογική δαπάνη του 16% που συντηρεί τον μεγαλύτερο στρατό εν δυνάμει ψηφοφόρων.
Από εκεί και πέρα, όχι μόνο οι πολιτικοί, αλλά και οι πολίτες είναι σίγουρο ότι θα ιεραρχήσουν διαφορετικά τις δημοτικές ανάγκες αν τους ζητηθεί να τις κρίνουν αποσπασματικά και όχι συνολικά. Αλήθεια, πόσοι δημότες θα ψήφιζαν σε ένα δημοψήφισμα υπέρ της συνέχισης του Φεστιβάλ Κουκλοθεάτρου, ή και του Φεστιβάλ Χορού; Την απάντηση, αν τεθεί ποτέ τέτοιο ερώτημα σε δημοψήφισμα, είμαι σίγουρος ότι δεν θα θέλουν να την ακούσουν όσοι ακονίζουν τα μαχαίρια του λαϊκισμού ασκώντας αποσπασματική κριτική σε "γαργαλιστικές" δαπάνες.
Δυστυχώς όμως στην Ελλάδα, και όχι μόνο στην Καλαμάτα, οι πολιτικοί συνεχίζουν να συζητούν ασκόπως για τα αυτονόητα, αφήνοντας τελικά να εννοηθεί ότι για όλα φταίει μια διεφθαρμένη ελίτ... αντί να προτείνουν θεσμικές λύσεις που θα ενισχύσουν τη γενική διαφάνεια και η λογοδοσία.
Για παράδειγμα: Η εκάστοτε αντιπολίτευση (σωστά) καταγγέλλει την εκάστοτε δημοτική ή περιφερειακή αρχή για τις απευθείας αναθέσεις έργων. Οταν όμως η αντιπολίτευση γίνει αρχή, ξεχνά όσα κατάγγελλε στο παρελθόν και ξεκινά με τη σειρά της αναθέσεις έργων. Ποια θα ήταν η θεσμική λύση; Μα φυσικά η θέσπιση ενός ετήσιου πλαφόν 200.000 - 300.000 ευρώ για απευθείας αναθέσεις, που θα εμπόδιζε τους δημάρχους και τους περιφερειάρχες να "σπάνε" τα έργα για να τα δώσουν σε ημέτερους. Επίσης ο νόμος θα έπρεπε να υποχρεώνει την εκάστοτε δημοτική ή περιφερειακή αρχή να δίνει κάθε μήνα συγκεντρωτική κατάσταση των έργων και των προμηθειών που έχουν ανατεθεί χωρίς διαγωνιστική διαδικασία, ώστε η αντιπολίτευση και κυρίως οι πολίτες να μπορούν να κρίνουν αν τηρείται ο ανταγωνισμός στην αγορά. Οι αυτοδιοικητικές παρατάξεις όμως, αντί να πιέσουν τα κόμματα και τις κυβερνήσεις να θεσπίσουν κανόνες διαφάνειας, προτιμούν το δρόμο της καταγγελίας, που οδηγεί στην εξουσία και στις... απευθείας αναθέσεις.
Δεν υπάρχουν εξαιρέσεις στον παραπάνω κανόνα; Φυσικά και υπάρχουν, αλλά στο κατακερματισμένο πολιτικό (εξαιτίας της απλής αναλογικής) και ενημερωτικό (εξαιτίας της υποβάθμισης του ρόλου των "συστημικών" μέσων μαζικής ενημέρωσης) τοπίο, είναι δύσκολο να ακουστούν όσοι δεν καταγγέλλουν μια... διεφθαρμένη ελίτ που σπαταλά το δημόσιο χρήμα.
Και δεν πρέπει να υπάρχει έλεγχος στις δαπάνες δημοσίων σχέσεων μιας δημοτικής ή μιας περιφερειακής αρχής; Εννοείται ότι πρέπει να υπάρχει αυστηρός έλεγχος του αποτελέσματος κάθε δαπάνης, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα, κάτι που στην πολιτική έχει ορίζοντα τετραετίας. Προσωπικά πάντως θα έδινα ψήφο εμπιστοσύνης σε μια δημοτική ή περιφερειακή αρχή που θα δαπανούσε και 100.000 σε γεύματα προκειμένου να αυξήσει το ΑΕΠ, ενώ θα "μαύριζα" όποια αρχή έδινε έστω και 100 ευρώ για να ταΐσει τους συνήθεις θαμώνες των συνεδρίων και των λιτανειών. Θα μου πείτε: Και πώς θα μετρήσουμε τα αποτελέσματα μιας δαπάνης, αφού καμία υπηρεσία δεν μετρά το δημοτικό (ή περιφερειακό) ΑΕΠ, το εισόδημα και την αποδοτικότητα των δημοτικών (ή περιφερειακών) υπάλληλων; Εδώ, εγώ δεν έχω απάντηση. Να ρωτήσετε τους αιρετούς και τους υποψηφίους πώς μπορούν να διοικούν ή να πιστεύουν ότι θα διοικήσουν χωρίς στοιχεία - και ίσως τότε να καταλάβετε γιατί διυλίζουν τον κώνωπα του 0,01% και καταπίνουν αμάσητη την κάμηλο του 16%.
Θανάσης Λαγός
