Βεβαίως και για να είμαστε ειλικρινείς θα πρέπει να ομολογήσουμε ότι η "βιομηχανία ερωτήσεων" δεν είναι προϊόν της απλής αναλογικής. Πριν ακόμα ψηφιστεί η απλή αναλογική, δεκάδες πολιτικοί έκαναν καριέρα καταθέτοντας ερωτήσεις για ό,τι μπορεί να φανταστεί ο ανθρώπινος νους. Σύμφωνα με την ακαδημαϊκή προσέγγιση, οι ερωτήσεις βοηθούν την εξουσία να ενημερωθεί για τα προβλήματα των πολιτών και να δώσει λύσεις. Στην πραγματικότητα, οι αιρετοί αποκτούν δωρεάν προβολή στα μέσα μαζικής ενημέρωσης καταθέτοντας ερωτήσεις για θέματα που αφορούν την εκλογική τους πελατεία. Αναζητώντας δωρεάν προβολή, ολοένα και περισσότεροι πολιτικοί καταθέτουν ολοένα και περισσότερες ερωτήσεις, αδιαφορώντας πλήρως για οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα... και κυρίως για την παραγωγή πολιτικού έργου.
Ας δούμε όμως με ένα παράδειγμα γιατί η "βιομηχανία ερωτήσεων" οδηγεί σε οπισθοδρόμηση και γιατί οι πολιτικοί επιλέγουν τον εύκολο δρόμο της δημιουργίας εντυπώσεων, αντί να διατυπώσουν προτάσεις που ενδεχομένως να δυσαρεστήσουν έναν μεγάλο αριθμό ψηφοφόρων. Σύμφωνα λοιπόν με το υποθετικό μας σενάριο, κλείνει η Τράπεζα Κριμαίας στην Κάτω Ραχούλα γιατί η διοίκηση του πιστωτικού ιδρύματος έχει διαπιστώσει ότι η λειτουργία του καταστήματος είναι ζημιογόνος. Αμέσως μόλις γίνει γνωστή η είδηση, θα κατατεθούν ερωτήσεις σε τρία αιρετά όργανα: Στο Δημοτικό Συμβούλιο, στο Περιφερειακό Συμβούλιο και στη Βουλή. Στις ερωτήσεις θα τονίζεται μεταξύ άλλων η απώλεια των θέσεων εργασίας εξαιτίας του "λουκέτου" στο κατάστημα, καθώς και η επιβάρυνση των κατοίκων με έξοδα μετακίνησης προκειμένου να διεκπεραιώσουν τις εργασίες σε άλλη πόλη. Κανένας όμως δεν θα αναφέρει πόσες θέσεις εργασίας χάνονται εξαιτίας των ζημιών, ούτε πόσες ακόμα θα χαθούν αν το κράτος αρχίσει να επιδοτεί τη ζημιογόνο λειτουργία της τράπεζας-επιχείρησης, επειδή το ζητούν με ψήφισμά τους το Δημοτικό και το Περιφερειακό Συμβούλιο.
Ανοίγοντας παρένθεση, αξίζει να τονίσουμε ότι για τον πολλαπλασιασμό των ερωτήσεων (αλλά και των ψηφισμάτων συμπαράστασης) μεγάλη ευθύνη εκτός από τους πολιτικούς φέρουν και οι δημοσιογράφοι που τα υπερπροβάλλουν. Σύμφωνα άλλωστε με το κυρίαρχο ενημερωτικό δόγμα στην Ελλάδα, αντικειμενική είναι η δημοσιογραφία που προβάλλει άκριτα όλα τα αιτήματα των ομάδων πίεσης, ενώ αντίθετα είναι αναίσχυντα υποκειμενική κάθε φωνή που φιλτράρει με επιχειρήματα τις παράλογες διεκδικήσεις και ζητεί να μπει φρένο στην πορεία οπισθόδρομησης. Γι’ αυτό στα περισσότερα μέσα μαζικής ενημέρωσης θα δούμε, θα ακούσουμε και θα διαβάσουμε πολλές ανακοινώσεις για την επαναλειτουργία της Τράπεζας Κριμαίας στην Κάτω Ραχούλα, αλλά ελάχιστες προτάσεις για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της οικονομίας ή για την εκπαίδευση των πολιτών στις ψηφιακές συναλλαγές ή για την εξυπηρέτηση των ηλικιωμένων και των ψηφιακά αναλφάβητων. Προσωπικά απογοητεύομαι πλήρως όταν διαπιστώνω ότι ακόμα και άτομα με καλές προθέσεις ζητούν τη στήριξη ομάδων πίεσης που εκμεταλλεύονται στυγνά μετανάστες, αλλά αυτές είναι δικές μου ευαισθησίες και δεν αφορούν την ελληνική πολιτική ζωή.
Σε κάθε περίπτωση όμως, η ουσιαστική πολιτική συζήτηση στην Ελλάδα θα ξεκινήσει όταν τα κόμματα θα παραδεχτούν ότι το σημερινό σχετικά υψηλό βιοτικό επίπεδο οφείλεται περισσότερο στην εκμετάλλευση της ανασφάλιστης εργασίας των μεταναστών και λιγότερο στην Τράπεζα Κριμαίας της Κάτω Ραχούλας. Δεν θα... ρωτήσω καν πόσες ερωτήσεις έχουν γίνει για τη μαύρη εργασία στην Κάτω Ραχούλα, ούτε πόσοι Πακιστανοί "δεν μπορούν να αναπνεύσουν" επειδή τους καταπιέζουν αυτοί που υπογράφουν τα ευαίσθητα ψηφίσματα για την Τράπεζα Κριμαίας. Θα κλείσω απλώς την παράγραφο υπενθυμίζοντας ότι οι ομάδες πίεσης είναι συνήθως προνομιούχες συντεχνίες που ζητούν να διατηρηθούν τα προνόμιά τους - και ότι όλης “της γης οι κολασμένοι" προσπαθούν να ξεφύγουν από την απόλυτη φτώχεια με δικά τους μέσα και χωρίς βοήθεια από τις δημοκρατικές δυνάμεις που καταθέτουν ερωτήσεις και εκδίδουν ψηφίσματα για ψύλλου πήδημα.
Κλείνοντας και το άρθρο, θα ήταν παράλειψη να μην τονίσουμε ότι η υποκατάσταση της πολιτικής από την επικοινωνία (αναπόσπαστο τμήμα της οποίας είναι η "βιομηχανία ερωτήσεων") οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην εξουσία λαϊκιστές ηγέτες τύπου Τραμπ, και τελικώς στην αμφισβήτηση της δημοκρατίας και της ελευθερίας μετακίνησης ανθρώπων, εμπορευμάτων και υπηρεσιών. Με άλλα λόγια: Η μικροπολιτική ροκανίζει τα θεμέλια της δημοκρατίας, και οι λαϊκιστές προετοιμάζουν την κατάλυσή της καταθέτοντας ερωτήσεις για ψύλλου πήδημα.
Θανάσης Λαγός
