Οι μέχρι τώρα δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι περίπου τρεις στους τέσσερις Φινλανδούς συμφωνούν με το μέτρο. Η παροχή εθνικού επιδόματος μελετάται και στην Ολλανδία, όπου θα ξεκινήσει σε πιλοτική εφαρμογή στην πόλη της Ουτρέχτης τον επόμενο χρόνο.
Σύμφωνα με όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας: “Το εθνικό επίδομα θα είναι αφορολόγητο και θα αφορά όλο τον ενεργό πληθυσμό της χώρας, ανεξάρτητα σε τι οικονομική κατάσταση βρίσκονται, σε πλούσιους και σε φτωχούς. Ως αντιστάθμισμα, οι Φινλανδοί θα χάσουν κάποιες από τις κοινωνικές παροχές που έχουν αυτή την στιγμή, όπως για παράδειγμα το επίδομα ανεργίας ή κάποιες παροχές στον τομέα της υγείας.
Η πρόταση της κυβέρνησης έχει πάντως δημιουργήσει μεγάλη αίσθηση σε όλο τον κόσμο, και παρά την υποστήριξη που έχει από την πλειοψηφία της κοινής γνώμης υπάρχουν και απόψεις που μιλούν για κατάργηση του σκανδιναβικού μοντέλου πρόνοιας με έναν πλάγιο όσο και ελκυστικό τρόπο”.
Οσο για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα σύμφωνα με τη lifo.gr: “Προηγούμενα πειράματα έχουν δείξει ότι ένα καθολικό βασικό εισόδημα μπορεί να έχει θετική επίδραση. Το διάστημα 1974-1979, όλοι οι κάτοικοι στο Dauphin του Καναδά έπαιρναν μισθό, και παρόλο που παρατηρήθηκε μείωση στις ώρες εργασίας, αυτό συνέβη απλώς γιατί οι άνδρες αφιέρωναν περισσότερο χρόνο στο σχολείο και οι γυναίκες έπαιρναν μεγαλύτερης διάρκειας άδειες μητρότητας. Την ίδια στιγμή, όταν χιλιάδες άνεργοι στην Ουγκάντα πήραν επιχορηγήσεις διπλάσιες από τον μηνιαίο μισθό τους, οι ώρες εργασίας αυξήθηκαν κατά 17% και τα κέρδη κατά 38%. Ενα εξίσου σοβαρό ζήτημα είναι πως ενδεχομένως μερικοί άνθρωποι καταλήξουν σε χειρότερη θέση στο πλαίσιο του προγράμματος. Δεδομένου πως η πρόταση δεν έχει δημοσιευθεί ακόμη, παραμένει άγνωστο ποιοι ακριβώς θα είναι οι "χαμένοι" της ιδέας. Εκείνοι που σήμερα λαμβάνουν επίδομα στέγασης ή αναπηρίας, πιθανώς καταλήξουν με λιγότερα χρήματα όταν παίρνουν το εθνικό εισόδημα, καθώς το σχέδιο προβλέπει κατάργηση των υπαρχουσών παροχών. Και καθώς το ποσό θα δίνεται μηνιαίως σε κάθε ενήλικα της χώρας, μια ανύπαντρη μητέρα τριών παιδιών ίσως χρειαστεί να αγωνιστεί περισσότερο συγκριτικά, για παράδειγμα, με έναν γείτονά της με τα ίδια ακριβώς κρατικά έσοδα, χωρίς παιδιά και με μια δουλειά μερικής απασχόλησης. Τέλος, η πρόταση θέτει κι έναν ακόμη προβληματισμό, κατά πόσον είναι δίκαιο να δίνεται σε κάποιον σχετικά εύπορο πολίτη ακριβώς το ίδιο ποσό με κάποιον που πραγματικά έχει ανάγκη. Το Σύνταγμα της Φινλανδίας επιμένει πως όλοι οι πολίτες είναι ίσοι, αν και φυσικά η ισότητα μπορεί να ερμηνευθεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Μέχρι στιγμής λοιπόν, δεν υπάρχει σαφής απάντηση εάν ένα εθνικό βασικό εισόδημα θα δημιουργήσει μια κοινωνία περισσότερο ίση ή λιγότερο”.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι είναι προτιμότερο να συζητάμε για τη θέσπιση ενός εθνικού επιδόματος παρά για διαρκή αύξηση των φόρων.
Θανάσης Λαγός
e-mail: lathanasis@yahoo.gr
