Η εκλογική κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ έφερε στην εξουσία τον ΣΥΡΙΖΑ.
Οι ψηφοφόροι καταδίκασαν ένα κόμμα που επί σειρά ετών στήριζε τις δουλειές στο Δημόσιο και τις ΔΕΚΟ, αύξανε συστηματικά τις συντάξεις και μέσω του κράτους διόγκωνε την ιδιωτική οικονομία, επειδή αναγκάστηκε να σταματήσει τη συγκεκριμένη πολιτική. Στράφηκαν σε ένα άλλο κόμμα, το οποίο υποσχέθηκε ότι θα κάνει ό,τι έκανε το... παλιό καλό ΠΑΣΟΚ, «το ανδρεοπαπανδρεϊκό», αλλά και η ΝΔ του νεότερου Καραμανλή - στη διακυβέρνηση του οποίου έσκασε η μεγάλη φούσκα κι έφερε τα μνημόνια. Η εκδίκηση της Ιστορίας είναι ότι την ανδρεοπαπανδρεϊκή παράδοση την κατεδάφισε με άτσαλο κι άγαρμπο τρόπο ο γιος Παπανδρέου, ο οποίος κατάφερε να χρεωθεί ο ίδιος και το κόμμα του όλα τα αρνητικά φαινόμενα των τελευταίων 50 χρόνων.
Οι «καθαροί» ανδρεοπαπανδρεϊκοί, που στο διάστημα της διακυβέρνησης Κώστα Σημίτη ήταν εσωκομματική αντιπολίτευση κι αποτελούσαν τη λεγόμενη «αριστερή πτέρυγα» του ΠΑΣΟΚ, και οι οποίοι ήταν στο πλευρό του προσφάτως αποφυλακισθέντος Ακη Τσοχατζόπουλου, στη συντριπτική τους πλειοψηφία εντάχθηκαν οργανικά στον ΣΥΡΙΖΑ. Ο οργανωτικά υπεύθυνος της ομάδας Ακη και σήμερα υψηλόβαθμο κομματικό στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, Αντώνης Κοτσακάς, αλλά και δεκάδες πρώην κομματικοί και συνδικαλιστικοί παράγοντες είχαν παρόμοια πορεία στο ΠΑΣΟΚ. Οι πρώτοι ήδη δειλά από το 2011 και οι υπόλοιποι μαζικά μετά την αποχώρηση του Γιώργου Παπανδρέου από την ηγεσία, διαπίστωναν ότι το «δεξιό» ΠΑΣΟΚ του μνημονίου δεν τους έκανε, κι έτσι βρήκαν στέγη στον «αριστερό» αντιμνημονιακό ΣΥΡΙΖΑ. Επίδικο της αριστεροσύνης ήταν βεβαίως η οικονομική πολιτική, αλλά και η ανάγκη για ορισμένους να «ανήκουν» σε ένα σύστημα εξουσίας, για να μπορούν να υπάρχουν.
Η οικονομική πολιτική στήριξης των μισθών και των συντάξεων με δανεικά, όπως και η κατάργηση των μνημονίων, μπορεί να αποδείχτηκαν... αυταπάτες και να κατέρρευσαν, αλλά το εξουσιαστικό αφήγημα παραμένει ισχυρό. Ως αποτέλεσμα, ο απλός ψηφοφόρος έχει μεν διαταράξει τη σχέση του με τον ΣΥΡΙΖΑ, αφού νιώθει βαθύτατα εξαπατημένος, αλλά δεν έχει πού να στραφεί εκλογικά. Την ίδια στιγμή η ύπαρξη του εξουσιαστικού αφηγήματος και η προσδοκία οφέλους από αυτό, κρατά ισχυρή και ακλόνητη την ομάδα των παλαιών στελεχών του ΠΑΣΟΚ που έχουν βρει ρόλο στον κυβερνητικό ΣΥΡΙΖΑ. Ο συνδυασμός αυτός κρατά τον ΣΥΡΙΖΑ ζωντανό εκλογικά και του δίνει μάλιστα τη δυνατότητα να παρουσιάζεται ως ο ισχυρός πόλος μιας νέας μετα-πασοκικής σοσιαλδημοκρατίας.
Το πρόβλημα των υπόλοιπων κομμάτων στο χώρο της Κεντροαριστεράς είναι η παρουσίαση ενός αφηγήματος που να είναι δελεαστικό για τη νέα γενιά, δίνοντας διέξοδο στα οικονομικά αδιέξοδα και προοπτική εξουσίας. Οταν δεν υπάρχουν αυτά τα δυο στοιχεία, δεν μπορεί να δημιουργηθεί πλειοψηφικό εκλογικό ρεύμα. Μοιραία, όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, «η φτώχεια φέρνει γκρίνια» και τα μικρά κόμματα γίνονται ακόμα μικρότερα με διαρκείς διασπάσεις και συγκρούσεις. Αυτό συμβαίνει με το ΠΑΣΟΚ – Δημοκρατική Συμπαράταξη, εκεί οφείλονται και οι αποχωρήσεις από το Ποτάμι. Οι κινήσεις, τα νέα κόμματα και οι προσπάθειες στο χώρο είναι πολλές, αλλά είναι καταδικασμένες όσο δεν δίνουν προοπτική στην οικονομία και πραγματική προσδοκία για μια άλλη, διαφορετική εξουσία.
Στην οικονομία οι λύσεις είναι περίπου δεδομένες και σχεδόν όλα τα μικρά κόμματα της Κεντροαριστεράς σχεδόν πανομοιότυπα προσεγγίζουν τα θέματα. Αυτό το καταλαβαίνουν πλέον και οι εξαπατημένοι ψηφοφόροι από τον ΣΥΡΙΖΑ· το πρόβλημα όμως όλων των κινήσεων της Κεντροαριστεράς είναι η προοπτική εξουσίας, η οποία θα δημιουργήσει νέα δυναμική και θα αποτρέψει τις φυγόκεντρες τάσεις.
Το κρίσιμο είναι λοιπόν το αφήγημα εξουσίας, το οποίο θα περιλαμβάνει ένα μοντέλο διοίκησης του κράτους με αξιοκρατία και διαφάνεια, αλλά και πρόσωπα που θα πείθουν ότι θέλουν και μπορούν να οικοδομήσουν μια κανονική ευρωπαϊκή χώρα. Το κλειδί των εξελίξεων στο χώρο της λεγόμενης Κεντροαριστεράς είναι ακριβώς αυτό: η συγκρότηση μιας ηγετικής ομάδας με αρχηγό ο οποίος θα πείθει τους ψηφοφόρους του χώρου ότι μπορεί να κυβερνήσει με σύγχρονο και αποτελεσματικό τρόπο.
Τα όσα συμβαίνουν στο ΠΑΣΟΚ τις τελευταίες ημέρες και τοπικά, με διάφορες παρασυναγωγές, δείχνουν ότι είμαστε κοντά και στο τυπικό τέλος του συγκεκριμένου κόμματος. Οι μάχες σώμα με σώμα των εναπομεινάντων και η έντονη αντιπαράθεση αναδεικνύουν το πρόβλημα ηγεσίας αλλά και σχήματος. Μπορεί να μην το λένε όλοι ανοιχτά, αλλά οι πάντες γνωρίζουν ότι το κόμμα ΠΑΣΟΚ δεν είναι μόνο χρεοκοπημένο οικονομικά και πολιτικά, αλλά και τοξικό ως όνομα, ενώ το... κορίτσι δεν μπορεί να ενώσει ούτε καν το μικρό ΠΑΣΟΚ. Η δημιουργία νέου κόμματος στο χώρο, από μηδενική βάση, και η εκλογή στην ηγεσία του ενός προσώπου που θα εμπνέει, φαντάζει πλέον ως μονόδρομος.
Νέο κόμμα, με εντελώς «παρθένα» κυβερνητικά ηγεσία, αποτελούν τα βασικά προαπαιτούμενα για να μαζευτούν όλα τα υπόλοιπα κομμάτια του χώρου. Μόνο ένα τέτοιο σχήμα μπορεί να υποδεχτεί τους επιστρέφοντες ψηφοφόρους από τον ΣΥΡΙΖΑ, δίνοντας προοπτική για μια άλλη κυβερνητική πλειοψηφία, χρήσιμη για τη δημοκρατία και για τη χώρα.
Οσο αυτό δεν δρομολογείται, τόσο θα εξακολουθεί η διαρκής αποσύνθεση σε μια ήδη σαπισμένη κατάσταση.
panagopg@gmail.com
