Το δημογραφικό πρόβλημα, συνολικά της χώρας αλλά και της Μεσσηνίας ειδικότερα, που διαπιστώνεται το τελευταίο διάστημα και αναμένεται να επιβεβαιωθεί με δραματικό τρόπο στην τρέχουσα απογραφή, δεν είναι κάτι καινούργιο. Ήταν ένα πρόβλημα που υπήρχε, ωρίμαζε και ήταν ζήτημα χρόνου να «σκάσει». Η περίοδος της οικονομικής κρίσης λειτούργησε ως επιταχυντής και έφερε γρηγορότερα και με δραματικό τρόπο το μέγεθος του προβλήματος στην επιφάνεια. Η Ελλάδα μικραίνει πληθυσμιακά και η Μεσσηνία εξαϋλώνεται. Ειδικά στην περιοχή μας, αν συνεχιστεί -που θα συνεχιστεί- η σχέση «διπλάσιοι θάνατοι από γεννήσεις», σε μια δεκαετία θα έχουμε κυριολεκτικά ερήμωση ολόκληρων χωριών.

Στην αρχή της κρίσης κάποιοι περίμεναν εγκατάλειψη της Αθήνας και των άλλων αστικών κέντρων και επιστροφή στα χωριά. Η πραγματικότητα διέψευσε τις προσδοκίες και έδειξε ότι η εγκατάλειψη αφορούσε τα ελληνικά αστικά κέντρα για άλλα μεγαλύτερα, στις αστικές μητροπόλεις του καπιταλισμού. Αυτό δείχνει ότι στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και των ανοικτών για τους Έλληνες συνόρων δεν υπάρχει περίπτωση να προτιμήσει κάποιος το χωριό, αλλά θα επιλέξει μια μεγαλύτερη πόλη που θα του δίνει ευκαιρίες να ζήσει ή να αναζητήσει το δικό του μεγάλο όνειρο. Το όνειρο που είναι βεβαίως «καταναλωτικό» και με συγκεκριμένα στάνταρ κοινωνικής ζωής και καταξίωσης.

Η κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί στην οικονομία και την κοινωνία θέτει το ζήτημα της υπαίθρου και της αγροτικής οικονομίας, και ειδικότερα της οργανωμένης ένταξης οικονομικών μεταναστών στην αγροτική παραγωγή. Όλα τα σοβαρά κράτη ενισχύουν την εγκατάσταση εργατών εκεί που τους έχουν ανάγκη προκειμένου να κερδίζουν από την υπεραξία που παράγεται. Η αγροτική παραγωγή στην Ελλάδα και τη Μεσσηνία στηρίζεται εδώ και χρόνια στα χέρια των μεταναστών. Ο κύκλος με τους «παράνομους» Βαλκάνιους εργάτες γης έχει κλείσει και υπάρχει ανάγκη για κάτι πιο οργανωμένο και με περισσότερο ορθολογικά χαρακτηριστικά. Είναι όμως ζήτημα που δεν συζητιέται γιατί κυριαρχούν οι φοβικές φωνές. Οι αυτοκρατορίες πάντως ποτέ δεν στήθηκαν με φυλετική και χρωματική καθαρότητα, ακόμα και στην αρχαία Αθήνα κάποιοι φιλοσοφούσαν και οι… δούλοι δούλευαν.

Η δημογραφική ενίσχυση της Ελλάδας και της Μεσσηνίας δεν πρόκειται να επιτευχθεί με ευχές και με επιδόματα. Χρειάζονται πολιτικές που θα ενισχύουν την παραγωγή, την οικονομία και την κοινωνία. Η επιμονή στο παρελθόν, η ωραιοποίησή του και η προσδοκία επιστροφής σε αυτό είναι χαμένος χρόνος και σπατάλη πόρων. Τα παιδιά της Ελλάδας φεύγουν, όπως έφευγαν οι νέοι από τα χωριά μετά τον εμφύλιο, και δεν πρόκειται να γυρίσουν όσο δεν ικανοποιούνται οι βασικές ανάγκες  του κυρίαρχου καταναλωτικού και οικονομικού προτύπου.  

Στη Μεσσηνία έχει ξεκινήσει το λιομάζωμα και έχει αναδειχθεί το πρόβλημα της έλλειψης εργατικών χεριών. Στο πρόβλημα που υπήρχε, έχουμε και φέτος το επιπρόσθετο ζήτημα των ειδικών υγειονομικών συνθηκών. Η πορεία της πανδημίας στην περιοχή δείχνει ότι τα πράγματα θα είναι ιδιαίτερα δύσκολα τις επόμενες εβδομάδες. Η Μεσσηνία θα χρειαστεί εκατοντάδες εργάτες γης οι οποίοι θα έρθουν είτε από Αλβανία και Βουλγαρία είτε από τους μόνιμους μετανάστες -Πακιστάν, Αφγανιστάν κ.λπ.- που ζουν στη χώρα μας και μετακινούνται από περιοχή σε περιοχή ανάλογα με τις εποχιακές εργασίες.  

Η καταγραφή των μεταναστών και ο έλεγχος με rapid test είναι το πρώτο και αναγκαίο βήμα για την εγκατάστασή τους στην περιοχή. Η διαμονή των μεταναστών θα πρέπει να γίνεται σε χώρους όπου θα τηρούνται οι στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής  και θα ελέγχονται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Οι αγρότες που θα απασχολούν εργάτες θα πρέπει να φροντίζουν τόσο για τον υγειονομικό έλεγχο όσο και για την κατάσταση της υγείας τους, προφυλάσσοντας με τον τρόπο αυτό και τους εαυτούς τους. Για να μην μετατραπεί η ελαιοσυγκομιδή σε τραγωδία, θα πρέπει να κινητοποιηθούν όλοι θεσπίζοντας απλούς και εύκολους στην εφαρμογή κανόνες προστασίας.

Στις συνθήκες υγειονομικής κρίσης που βρισκόμαστε, αντιλαμβάνεται εύκολα ο καθένας ότι απαιτούνται αυστηρά μέτρα και συστηματικοί έλεγχοι για να ελαχιστοποιηθούν οι πιθανότητες να μετατραπεί η Μεσσηνία σε υγειονομική βόμβα. Η διασπορά του κορονοϊού μέσα από τους εργάτες γης θα έχει τραγικά αποτελέσματα στον πληθυσμό της Μεσσηνίας, ειδικά στα χωριά όπου ζουν κατά βάση ηλικιωμένοι. Ο χρόνος που απομένει για να εκπονηθεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την εγκατάσταση, τη διαμονή και τον έλεγχο των εργατών γης στην περιοχή είναι ελάχιστος και απαιτείται επιτάχυνση στη λήψη αποφάσεων για να μη θρηνήσουμε δεκάδες νεκρούς τις επόμενες εβδομάδες στη Μεσσηνία. Τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά και απαιτούν κινητοποίηση όλων των τοπικών παραγόντων. Οι συνθήκες είναι ειδικές και απαιτούνται λύσεις, όχι εθιμοτυπικές συσκέψεις και γενικόλογες ευχές.

panagopg@gmail.com