Στην Αργεντινή εξέλεξαν Πρόεδρο έναν τύπο, ο οποίος έκανε καμπάνια με ένα αλυσοπρίονο, με το οποίο υποσχόταν ότι θα κόψει όλα τα δεσμά που κρατούν τους μισούς κατοίκους της χώρας στη φτώχεια. Στην Ολλανδία νίκησε ο ακροδεξιός Γκερτ Βίλντερς, που στρέφεται κατά των μεταναστών και των προσφύγων αλλά και της Ε.Ε. Στις ΗΠΑ η μάχη των γερόντων είναι πολύ πιθανό να βγάλει νικητή τον Ντόναλντ Τραμπ. Οι εξελίξεις σε όλο τον κόσμο δείχνουν το ίδιο πράγμα: την ενίσχυση ακραίων κομμάτων και προσώπων.
Η πολιτική ρητορική όλων των ακραίων είναι κοινή. Ξεκινά από συνωμοσιολογικές θεωρίες, στρέφεται κατά των μεταναστών και καταλήγει σε λύσεις απομονωτισμού ως φάρμακο αντιμετώπισης των οικονομικών προβλημάτων. Οι ακραίες θεωρίες επικρατούν, γιατί φαντάζουν ως μοναδική διέξοδος στα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα των πολιτών. Οι πολυπολιτισμικές κοινωνίες της Δυτικής Ευρώπης και των ΗΠΑ έχουν προβλήματα συνοχής, τα οποία σε συνδυασμό με την παρατεταμένη οικονομική ύφεση έχουν ενισχύσει τις ακραίες πολιτικές φωνές. Οι εκλογές στις ΗΠΑ αποτελούν τον κρίσιμο σταθμό για την πορεία των πραγμάτων στον λεγόμενο δυτικό κόσμο.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα φαντάζει ως όαση σταθερότητας. Ο πολιτικός ανορθολογισμός της περιόδου 2012-19 έχει δώσει τη θέση του σε μια συντηρητική παντοκρατορία σε όλα τα επίπεδα. Η διάψευση των αυταπατών του αντισυστημικού ανορθολογισμού έχει οδηγήσει στην επικράτηση της πολιτικής των μικρών προσδοκιών. Μένουν όλοι ακίνητοι σε ένα καράβι που μπάζει από παντού ελπίζοντας πως αυτό θα είναι αρκετό για να αποφευχθεί το ναυάγιο. Το καράβι δύσκολα θα φτάσει έτσι σε ασφαλές λιμάνι, αλλά επί του παρόντος δεν υπάρχει καμία καλύτερη πρόταση.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης από τη στιγμή που εξελέγη αρχηγός της Ν.Δ. επέλεξε μια στρατηγική αμφίπλευρης διεύρυνσης προ το Κέντρο και την Ακροδεξιά. Από τη μια μεριά κρατά σκληρή στάση στο μεταναστευτικό και τα εθνικά θέματα και από την άλλη ικανοποιεί δικαιώματα μειονοτήτων. Η ισορροπία λειτουργεί με τη βοήθεια του παλαιοκομματικού δικτύου εξυπηρετήσεων, τη στήριξη ισχυρών οικονομικών συμφερόντων και βεβαίως τη διανομή επιδομάτων ελεημοσύνης που προκύπτουν από την οικονομική μεγέθυνση.
Το συγκεκριμένο μοντέλο βρίσκεται πλέον σε κίνδυνο, μιας και η οικονομία παρουσιάζει ανησυχητικά σημάδια, με τους πολίτες να αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στο αυξημένο κόστος ζωής. Η ακρίβεια πιέζει το εισόδημα και καμία κοινωνία δεν μπορεί να πάει μακριά με επιδόματα. Την ίδια ώρα η έλλειψη εργατών δημιουργεί πρόβλημα στην οικονομική ανάπτυξη. Ο αγροτικός τομέας, η μεταποίηση, ο τουρισμός και οι κατασκευές, ιδιωτικές και δημόσιες, δεν βρίσκουν εργατικό δυναμικό. Η νομιμοποίηση και η προσέλκυση μεταναστών συγκρούεται με την ακροδεξιά ρητορική που περιθάλπεται και από τη Ν.Δ.
Στο εσωτερικό της Ν.Δ. υπάρχει ταυτόχρονα μια ισχυρή υπερσυντηρητική ομάδα με αρχηγό τον Αντώνη Σαμαρά, η οποία περιμένει «στραβοπάτημα» Μητσοτάκη για να τον κτυπήσει με όπλο κάποιο «εθνικό ζήτημα». Η επίσκεψη Ερντογάν προκαλεί ήδη αντιδράσεις, κάτι που θα πάρει εκρηκτικές διαστάσεις αν υπάρξει προσέγγιση σε κάποιο από τα ανοικτά ζητήματα. Η συνταγή επιτυχημένη και οι εξελίξεις σε όλο τον κόσμο δείχνουν ότι κόμματα που θα πουλήσουν εθνικό απομονωτισμό κυριαρχούν εκλογικά. Πελατεία έχει δημιουργηθεί, άρα θα βρεθεί και ο κατάλληλος «Ελλαδέμπορος».
Η εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας στις αρχές του 2025 θα αποτελέσει σημείο καμπής για τις εξελίξεις στο εσωτερικό της Ν.Δ. Αν δεν ικανοποιηθούν οι προσωπικές φιλοδοξίες, θα προκύψουν οι «εθνικές ανησυχίες» και θα αναδειχθούν οι διαφοροποιήσεις στο όνομα του δόγματος «πατρίς - θρησκεία - οικογένεια». Είναι βέβαιο ότι το ισχυρό ακροδεξιό κόμμα που λείπει από την πολιτική ζωή της χώρας θα προκύψει μέσα από διάσπαση της Ν.Δ. Το ποιος από τους σημερινούς υπουργούς θα ηγηθεί δεν είναι ακόμα γνωστό, αλλά το ποιος κινεί τα νήματα και πώς λειτουργεί το συγκεκριμένο σύστημα είναι απολύτως ορατό.
Τα φώτα της επικαιρότητας είναι στραμμένα σήμερα στις εξελίξεις στο χώρο της Κεντροαριστεράς. Η αποσύνθεση του ΣΥΡΙΖΑ και η αναδιάταξη των δυνάμεων της Κεντροαριστεράς είναι η μία πράξη αναδιάταξης των πολιτικών δυνάμεων της χώρας. Η επόμενη θα εξαρτηθεί από προσωπικές φιλοδοξίες και επιδιώξεις παραγόντων στο εσωτερικό της Ν.Δ. Το αν οι εξελίξεις θα πάρουν μορφή χιονοστιβάδας θα εξαρτηθεί από την πορεία της οικονομίας και βέβαια από το εκλογικό αποτέλεσμα των ευρωεκλογών.
panagopg@gmail.com
