Ανοίγοντας εδώ μια παρένθεση, διευκρινίζω ότι δεν θεωρώ τη διαχείριση των απορριμμάτων θέμα ήσσονος σημασίας: Αντιθέτως, εκτιμώ ότι η διαχείριση των σκουπιδιών είναι ένα πανελλαδικό πρόβλημα για το οποίο, εκτός από τους πολιτικούς, φέρουν τεράστιες ευθύνες και οι πολίτες. Κλείνοντας την παρένθεση επισημαίνω ότι το πρόβλημα των σκουπιδιών θα λυθεί μόνο όταν οι πολίτες αποκτήσουν περιβαλλοντική συνείδηση και ζητήσουν από τους τοπικούς άρχοντες να κλείσουν οι χωματερές. Επειδή όμως οι πολίτες θεωρούν φυσιολογικό να τρώνε λαχανικά ποτισμένα με διοξίνες απ' τον καπνό των χωματερών, όπως και κρέας από γιδοπρόβατα που βόσκουν στους σκουπιδότοπους, ας ασχοληθούμε προς το παρόν με τη διαχείριση των ΕΣΠΑ που μεταξύ άλλων χρηματοδοτεί και την αποκατάσταση των χωματερών.
Με τον “Καλλικράτη” λοιπόν η Πολιτεία, εκτός πολλών άλλων, έδωσε στις Περιφέρειες πόρους από το ΕΣΠΑ μαζί με τη δυνατότητα να τους χρησιμοποιήσουν σύμφωνα με τις ανάγκες και τις προτεραιότητες που θέτει η εκάστοτε περιφερειακή αρχή. Μέχρι εδώ όλα μοιάζουν λογικά και κυρίως... ευρωπαϊκά. Ομως επειδή η Ευρώπη απέχει πολλά έτη φωτός από τις ελληνικές Περιφέρειες, εδώ υπάρχουν διαφορετικές ανάγκες - και κυρίως οι άρχοντες έχουν διαφορετικές προτεραιότητες. Συγκεκριμένα, οι περισσότεροι περιφερειακοί άρχοντες έχουν ως απόλυτη προτεραιότητα την επανεκλογή τους, και γι' αυτό δε θα διστάσουν να σπαταλήσουν το ΕΣΠΑ σε έργα που θα διασφαλίσουν τη παραμονή τους στην καρέκλα της εξουσίας, ώστε να μπορούν την επόμενη πενταετία να σπαταλήσουν ένα ακόμα ΕΣΠΑ. Στο πλαίσιο αυτής της προτεραιότητας θα συνδιαλλαγούν με τους δημάρχους, προσφέροντας έργα με αντάλλαγμα... ψήφους. Ετσι, ανά τακτά χρονικά διαστήματα και σύμφωνα πάντα με τους επικοινωνιακούς κανόνες που επιβάλλει το βλαχομπαρόκ ελληνικό πολιτικό μάρκετινγκ, ο κάθε πικραμένος ή γελαστός περιφερειάρχης βγάζει ανακοίνωση για την ένταξη του τάδε δημοτικού έργου ή για την προένταξη της δείνα μελέτης στο ΕΣΠΑ. Οι δήμαρχοι από την πλευρά τους, για να ενταχθούν στο ΕΣΠΑ τα έργα της περιοχής που διοικούν, δεν κάνουν τίποτα διαφορετικό από ό,τι έκαναν και συνεχίζουν να κάνουν στους διαδρόμους των υπουργείων: Ζητιανεύουν ευρώ, βαφτίζοντας τη ζητιανιά “διεκδίκηση”. Από εκεί και πέρα είναι διατεθειμένοι μέχρι και να κάνουν καμπόσο τον... τόσο, για να ικανοποιήσουν τα γούστα αυτού που διανέμει τα χρήματα του ΕΣΠΑ.
Ουσιαστικά λοιπόν οι περιφερειακές αρχές μοιράζουν λεφτά και κανένας δεν τολμάει να τους πει ή να τους γράψει ότι τα διανέμουν με λάθος τρόπο, γιατί αυτομάτως θα θέσει εαυτόν εκτός χρηματοδότησης του ΕΣΠΑ. Πιο απλά: Οι περιφερειάρχες κάνουν το μνημόσυνο της οικονομικής ανάπτυξης με ξένα κόλλυβα, και οι δήμαρχοι παίρνοντας τα σπερνά εύχονται... και του χρόνου. Λίγο πιο πέρα οι δημοσιογράφοι πίνουν τζάμπα κονιάκ για τη συγχώρεση της μακαρίτισσας, κι όλοι μαζί συζητούν τεθλιμμένοι για τα αδιέξοδα της δημοκρατίας που πληθαίνουν εξαιτίας της σήψης και της διαφθοράς.
Η κατάσταση αυτή μόνο προς το χειρότερο πρόκειται ν' αλλάξει, αν δεν αλλάξει ο τρόπος χρηματοδότησης της αυτοδιοίκησης. Βεβαίως πρώτα απ' όλα πρέπει να αλλάξει η ίδια η αυτοδιοίκηση και -όπως έχω αναλύσει σε προηγούμενα άρθρα- να καταργηθούν οι Περιφέρειες από τη στιγμή που δεν προσφέρουν τίποτα ουσιαστικό ούτε στη διοίκηση ούτε και στην οικονομία. Οι Περιφέρειες απλώς διανέμουν ξένα χρήματα. Ας τελειώνουμε λοιπόν με τους μεσάζοντες κι ας αποφασίζουν οι ίδιοι οι δήμαρχοι ποια έργα θα χρηματοδοτηθούν στην περιοχή τους. Η Περιφερειακή Ενωση Δήμων μπορεί κάλλιστα να αντικαταστήσει την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, ώστε οι φορολογούμενοι να απαλλαγούν από το βάρος της συντήρησης ενός άχρηστου Οργανισμού, που δεν κάνει τίποτε άλλο από το να μοιράζει ξένα λεφτά με αντιαναπτυξιακά κριτήρια πολιτικής διαπλοκής.
Σε κάθε περίπτωση, οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρέπει να έχουν τους δικούς τους πόρους και ούτε να κάνουν πάρτι με ξένα κόλλυβα ούτε να ζητιανεύουν στάρι για να φτιάξουν σπερνά. Οι δήμοι, όπως εξήγγειλε και μετά... ξέχασε ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, θα πρέπει να πάρουν το φόρο ακίνητης περιουσίας - και η κάθε δημοτική αρχή να θεσπίζει τους συντελεστές με βάση τα εισοδήματα και τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας.
Από εκεί και πέρα, εάν η Πολιτεία θεωρεί πως η κοινωνία έχει την πολυτέλεια να πληρώνει και δεύτερο βαθμό αυτοδιοίκησης την ώρα που περικόπτονται οι μισθοί και οι συντάξεις, ας διατηρήσει την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, παρέχοντάς της όμως παράλληλα τη δυνατότητα να θεσπίσει φόρους για τη συντήρησή της. Θεωρητικώς, επίσης, μπορούμε να συζητήσουμε ακόμα και για μετατροπή της κάθε Περιφέρειας σε ομόσπονδο κρατίδιο. Με μία βασική προϋπόθεση όμως: Οτι θα κάνει μνημόσυνο με δικά της κόλλυβα.
Το μνημόσυνο με ξένα κόλλυβα... τελικώς καταλήγει σε κηδεία της δημοκρατίας.
lathanasis@yahoo.gr
Θανάσης Λαγός
(Δημοσιεύτηκε στην έντυπη έκδοση της "Ε" τη Δευτέρα 28 Οκτωβρίου)
