Πριν βγει ο ίδιος αιώνας όμως, οι περισσότεροι Ελληνες αναζητούσαν μια θέση στο Δημόσιο, ενώ την ίδια ώρα χιλιάδες μετανάστες από τα πρώην κομμουνιστικά κράτη έκαναν αγροτικές εργασίες στα ελληνικά χωριά που είχαν εγκαταλείψει οι ντόπιοι μεταναστεύοντας σε Ευρώπη, Αμερική, Αυστραλία και ελληνικά αστικά κέντρα, για να βρουν εργασία ή να ανοίξουν επιχείρηση. Θεωρητικά, μετά από τόσο μεγάλες αλλαγές και μετακινήσεις στον τομέα της απασχόλησης, δεν θα έπρεπε να εκπλήσσει και τόσο η σημερινή μετανάστευση των νέων επιστημόνων από την Ελλάδα στην Ευρώπη, ειδικά μετά τη χρεοκοπία της ελληνικής οικονομίας το 2010. Παραδόξως όμως οι περισσότεροι Ελληνες, ακόμα και μετά τη χρεοκοπία, εξακολουθούν να πιστεύουν ότι, ενώ όλα αλλάζουν, το μόνο που θα παραμείνει σταθερό επάνω στον πλανήτη είναι το μέγεθος του ελληνικού δημόσιου τομέα κι ο αριθμός των εργαζόμενων και των επιχειρήσεων που θα σιτίζονται με τα χρήματα των υπόλοιπων φορολογούμενων.
Ανεξάρτητα πάντως από τις ψευδαισθήσεις όσων δεν θέλουν να πιστέψουν αφενός ότι ο κόσμος συνεχίζει ν' αλλάζει και αφετέρου ότι τέλειωσε η εποχή της δανειακής ευημερίας, οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, και φυσικά και οι Ελληνες, αναζητούν εργασία και μεταναστεύουν επιδιώκοντας το μεγαλύτερο δυνατό όφελος με την καταβολή της μικρότερης δυνατής προσπάθειας. Διαφορετικά οι Ελληνες δεν θα άφηναν τα χωριά τους στις αρχές του 20ού αιώνα για να μεταναστεύσουν στις άγνωστες ΗΠΑ, ούτε χιλιάδες Ασιάτες θα άφηναν σήμερα τις πατρογονικές εστίες τους για να αναζητήσουν μια θέση στον ήλιο της Ευρώπης. Το ίδιο κίνητρο που φέρνει χιλιάδες μετανάστες στην Ελλάδα ωθεί και τους νέους επιστήμονες της χώρας μας να αναζητήσουν μεγαλύτερες αμοιβές και καλύτερες συνθήκες εργασίας στην αναπτυγμένη Ευρώπη, Αμερική, Αυστραλία.
Ετσι σταδιακά η Ελλάδα μετατρέπεται σε υποδοχέα ανειδίκευτων εργατών και εξαγωγέα υψηλά ειδικευμένων εργαζομένων, για τη μόρφωση των οποίων οι Ελληνες φορολογούμενοι έχουν πληρώσει πολλά εκατομμύρια ευρώ. Στην «εξαγωγή» επιστημόνων συμβάλλει στον μέγιστο βαθμό η αδυναμία εκσυγχρονισμού του ελληνικού κράτους, αφού σύμφωνα και με τη σχετική έρευνα της ICAP People Solutions: «Ως κυριότεροι λόγοι μετανάστευσης για αναζήτηση δουλειάς στο εξωτερικό αναδείχθηκαν και φέτος η μειωμένη αξιοκρατία και η διαφθορά στην Ελλάδα, με ποσοστό 41%, η οικονομική κρίση και η αβεβαιότητα (34%) και οι προοπτικές στη χώρα του εξωτερικού (33%)».
Διαπιστώνουμε λοιπόν και από αυτή την έρευνα ότι οι νέοι μεταναστεύουν στο εξωτερικό ενοχλημένοι από το έλλειμμα αξιοκρατίας, το οποίο όμως εξακολουθεί να υπάρχει γιατί οι γονείς τους κάνουν ό,τι μπορούν για να το διατηρήσουν προκειμένου να διορίσουν τα παιδιά τους στο Δημόσιο όταν βρουν την κατάλληλη ευκαιρία.
Γιατί όμως το «ελληνικό όνειρο» του διορισμού στο Δημόσιο αποδεικνύεται ανθεκτικότερο από το «αμερικάνικο όνειρο» που έστειλε τους δύο προηγούμενους αιώνες εκατομμύρια Ευρωπαίους μετανάστες στις ΗΠΑ; Μα φυσικά, γιατί παραμένει μοναδική και ανεπανάληπτη στην παγκόσμια οικονομική ιστορία η ελληνική εκδοχή του ευρωπαϊκού κοινωνικού κράτους, που συνδύαζε την εργασιακή ασφάλεια (την οποία παρείχε στον εργαζόμενο η θέση στο Δημόσιο) με το αφορολόγητο κέρδος από... άλλες δραστηριότητες (αφού ο εργαζόμενος στο Δημόσιο μπορεί να συμπληρώνει ανενόχλητος το εισόδημά του κάνοντας κι άλλες εργασίες). Ουσιαστικά, όσο και αν ακούγεται παράδοξο, αυτό το μοντέλο έβγαλε την Ελλάδα από τη φτώχεια - και γι' αυτό αν όχι οι περισσότεροι, τουλάχιστον πολλοί Ελληνες δεν θέλουν να πιστέψουν ότι τελείωσε το «ελληνικό όνειρο». Οσο για τη διαφθορά, είναι καταδικαστέα... μόνο όταν διορίζεται με ρουσφέτι το παιδί του γείτονα γιατί έχει ισχυρότερο «βύσμα» από των υπολοίπων που εποφθαλμιούσαν τη θέση.
Κακά τα ψέματα: Το αίτημα για πραγματικές μεταρρυθμίσεις και αξιοκρατία είναι ακόμα ανίσχυρο στην Ελλάδα, καθώς οι περισσότεροι εξακολουθούν να πιστεύουν ότι κάπου θα βρεθούν νέα δανεικά για να συνεχιστεί η νιρβάνα, με τους διορισμούς στο Δημόσιο αλλά και τη συνεχή επιχορήγηση θνησιγενών επιχειρήσεων που επιβιώνουν όπως όπως απλώς επειδή φοροδιαφεύγουν και δεν πληρώνουν εισφορές.
Οσο μάλιστα οι μισθοί του δημόσιου τομέα είναι υψηλότεροι από τους αντίστοιχους του ιδιωτικού, και όσο οι κρατικοδίαιτες επιχειρήσεις ζουν και βασιλεύουν σε βάρος του υγιούς ανταγωνισμού, το «ελληνικό όνειρο» θα παραμένει κυρίαρχο και θα κρατάει την οικονομία στο δρόμο της ύφεσης και της μείωσης του εισοδήματος.
Θανάσης Λαγός
Εmail: lathanasis@yahoo.gr
