Η επιτυχία αυτή πιστώνεται αποκλειστικά στην ελληνική κυβέρνηση, καθώς έκανε δεκτές τις επιστημονικές εισηγήσεις που απέρριψαν με περισσή ευκολία οι λαϊκιστές ηγέτες άλλων χωρών, όπως ο Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ και ο Μπόρις Τζόνσον στο Ηνωμένο Βασίλειο. Συγκεκριμένα ο Ελληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, την ώρα που η μισή Ελλάδα δυσφορούσε με την απαγόρευση των καρναβαλιών, δεν δίστασε να κατεβάσει τα ρολά της οικονομίας προκειμένου να προστατεύσει ανθρώπινες ζωές. Το αποτέλεσμα όχι μόνο δικαιώνει απολύτως το μεγάλο ρίσκο, αλλά δημιουργεί κιόλας τις προϋποθέσεις για να πάψει η Ελλάδα να είναι το "μαύρο πρόβατο" στη διεθνή κοινότητα.
Από εκεί και πέρα, όποιος πολιτικός ή πολιτικός φορέας επιχειρήσει να αμφισβητήσει την επιτυχία αυτή θα συγκρουστεί όχι μόνο με την πραγματικότητα, αλλά και με τη συντριπτική πλειοψηφία του εκλογικού σώματος, που επικροτεί τα κυβερνητικά μέτρα περιορισμού της Covid-19. Βεβαίως η αντιπολίτευση θα συνεχίσει το έργο της και φυσικά θα προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί στο έπακρο κυβερνητικά λάθη όπως αυτό με τα εκπαιδευτικά κουπόνια των Κέντρων Επαγγελματικής Κατάρτισης. Αργά ή γρήγορα όμως, περισσότερο ο ΣΥΡΙΖΑ και λιγότερο το ΚΙΝΑΛ θα βρεθούν σε κρίσιμο πολιτικό σταυροδρόμι, όπου θα πρέπει να επιλέξουν αν θα συνεχίσουν την πορεία τους στην πεπατημένη λεωφόρο του λαϊκισμού ή αν θα βαδίσουν το δύσκολο μονοπάτι του εκσυγχρονισμού και των μεταρρυθμίσεων.
Υπενθυμίζοντας ότι το 1981 το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου ήταν η πρώτη λαϊκιστική κυβέρνηση στην Ευρώπη, θα ήταν παράλειψη να μην επισημάνουμε ότι σήμερα, τόσο στην Ευρώπη όσο και στον υπόλοιπο κόσμο, ο λαϊκισμός είναι δεξιόστροφος και ότι η "ελληνική παραφωνία" του αριστερού λαϊκισμού δύσκολα μπορεί να συμπορευτεί με τους Ντόναλντ Τραμπ, Μπόρις Τζόνσον, Βίκτορ Ορμπαν και Ζαΐχ Μπολσονάρου. Η αδυναμία μακροχρόνιας συμπόρευσης ήταν ορατή και κατά τη διάρκεια της οικονομικής ύφεσης, απλώς η ανάγκη συγκυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ με τους ΑΝΕΛ έβαλε για επικοινωνιακούς λόγους στο ίδιο τσουβάλι το απειλητικό Grexit (που ο αριστερόστροφος λαϊκισμός το επιδίωκε επειδή θεωρεί την ΕΕ νεοφιλελεύθερη), με το μακρινό τότε Βrexit (που ο δεξιόστροφος λαϊκισμός το επιθυμούσε επειδή θεωρεί την ΕΕ σοσιαλιστική).
Σήμερα όμως που η πανδημία αδειάζει τη φαρέτρα του λαϊκισμού, αφού έτσι κι αλλιώς είναι διαφορετικού επιπέδου η φενάκη του προγράμματος της Θεσσαλονίκης από τη φενάκη της ανοσίας της αγέλης, η κεντροαριστερά στην Ελλάδα καλείται να αποφασίσει αν θα κόψει τον ομφάλιο λώρο που τη συνδέει με το λαϊκισμό ή αν θα συνεχίσει να πορεύεται στο δρόμο που άνοιξε "το παλιό ΠΑΣΟΚ τ’ ορθόδοξο", εκτιμώντας ίσως ότι οι ρίζες του παπανδρεϊσμού στην Ελλάδα είναι εξίσου ισχυρές με αυτές του περονισμού στην Αργεντινή. Ας σημειωθεί εδώ ότι οι εκσυγχρονιστικές κεντροαριστερές πολιτικές ομάδες (Σημίτης, Βενιζέλος, Γ. Παπανδρέου κ.λπ.) είναι ουσιαστικά εκτός πολιτικού παιχνιδιού και δύσκολα θα επηρεάσουν τις εξελίξεις σε ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ. Εξίσου δύσκολα όμως θα επηρεάσουν τις εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ και οι ριζοσπαστικές δυνάμεις του 3%, που δεν θέλουν να μετεξελιχθεί το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης σε φορέα σοσιαλδημοκρατικών αντιλήψεων.
Τελικά ποιος θα αποφασίσει για την πορεία της κεντροαριστεράς; Ποιος θα απαντήσει στο στρατηγικό δίλημμα; Οσο και αν ακούγεται παράδοξο, η πορεία της κεντροαριστεράς θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό -αν όχι αποκλειστικά- από το βαθμό επιτυχίας της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
Αν η κυβέρνηση εκμεταλλευτεί τη συγκυρία και δημιουργήσει ένα σύγχρονο ψηφιακό κράτος, που θα επιτρέπει σε πολίτες και επιχειρήσεις να λειτουργήσουν χωρίς γραφειοκρατία και ρουσφέτια, θα έχει επιφέρει ένα πολύ ισχυρό πλήγμα στο λαϊκισμό. Αναμφίβολα ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν είναι πανάκεια - αλλά επειδή βγάζει από την παραγωγική διαδικασία τον κομματικό στρατό των πρόθυμων για ρουσφέτια (σε ΔΟΥ, πολεοδομίες, νοσοκομεία κ.λπ.) θα εμποδίσει τελικά την παλινόρθωση του κομματισμού πάνω στον οποίο εδράζεται ο ιδιόμορφος ελληνικός λαϊκισμός. Η κατάρρευση του κομματικού κράτους με τη σειρά της θα ανοίξει το δρόμο όχι μόνο για διοικητικές μεταρρυθμίσεις, αλλά και για τον αναγκαίο μετασχηματισμό της παραγωγικής βάσης, με τη δημιουργία εξωστρεφών επιχειρηματικών μονάδων στη θέση των ΚΕΚ και των άλλων σχημάτων που τρέφονται με επιδοτήσεις και δημόσιο χρήμα.
Εχει η κυβέρνηση τη βούληση και κυρίως την πολιτική ισχύ που απαιτείται για να προχωρήσει τις μεταρρυθμίσεις; Εχει ο πρωθυπουργός την πολιτική δύναμη να επιβληθεί σε ένα συντηρητικό κόμμα όπως η Νέα Δημοκρατία; Εχει ο Κυριάκος Μητσοτάκης την ισχύ που απαιτείται για να συντριβούν οι βραχίονες του λαϊκισμού σε κυβέρνηση και κόμμα; Εννοείται ότι δεν υπάρχει απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα που να μην κινείται στα όρια της... προφητείας (η οποία έτσι κι αλλιώς ανήκει στη σφαίρα του μεταφυσικού λαϊκισμού που κάθε πενταετία προβλέπει... κατάρρευση του καπιταλισμού). Θα επισημάνουμε μόνο ότι κάθε κυβέρνηση αντλεί πολιτική ισχύ από τις επιτυχίες της - και κυρίως από την ικανότητά της να αυξάνει τον εθνικό πλούτο και τα ατομικά εισοδήματα. Επομένως η πορεία της κυβέρνησης Μητσοτάκη θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τον χρόνο επανεκκίνησης της ελληνικής οικονομίας.
Θανάσης Λαγός
