Ουσιαστικά αποκαλύπτεται στα μάτια των πολιτών ότι ο Τύπος είναι εξίσου προβληματικός με τις υπόλοιπες δομές του πολιτικοικονομικού συστήματος το οποίο χρεοκόπησε το 2010 αλλά παραμένει ακόμα όρθιο με ενέσεις δανεικών από τη Δύση. Για την κατάσταση του ελληνικού Τύπου δεν ευθύνεται φυσικά ούτε το μνημόνιο ούτε ο... καπιταλισμός. Ευθύνονται κυρίως οι εκδότες και οι δημοσιογράφοι που στήριξαν και στηρίζουν το μοντέλο του κρατικοδίαιτου καπιταλισμού, των πελατειακών σχέσεων και της οικογενειοκρατίας.
Βεβαίως οι ευθύνες δεν επιμερίζονται ισομερώς σε εκδότες - καναλάρχες μέσων πανελλαδικής εμβέλειας, σε εκδότες - καναλάρχες τοπικών μέσων, σε μεγαλοδημοσιογράφους και σε δημοσιογράφους των 400 ευρώ. Είναι αυτονόητο ότι τη μεγαλύτερη ευθύνη τη φέρουν οι μεγάλοι εκδότες και καναλάρχες που μιλούσαν απευθείας με τους κομματικούς αρχηγούς και τους πρωθυπουργούς, αλλάζοντας διευθυντές και αρχισυντάκτες σύμφωνα με τις... δημοσκοπήσεις. Ανάλογη ευθύνη φέρουν και οι δημοσιογράφοι των μέσων πανελλαδικής εμβέλειας που παρακολουθούσαν απαθείς τις κομματικές παρεμβάσεις, περιμένοντας ν' αλλάξει ο άνεμος των δημοσκοπήσεων για να γίνουν με τη σειρά τους διευθυντές και αρχισυντάκτες. Μικρότερες ευθύνες, αλλά όχι μηδενικές, φέρουν οι εκδότες και οι δημοσιογράφοι των τοπικών μέσων, που ο καθένας για τον δικό του λόγο δεν ήθελε ή δεν μπορούσε να συγκρουστεί με τις κατεστημένες δυνάμεις που οδήγησαν τελικά την οικονομία στη χρεοκοπία.
Σε κάθε περίπτωση δεν υπάρχουν “άγιοι” και “αναμάρτητοι” στην τέταρτη εξουσία, όπως δεν υπάρχουν και στις άλλες τρεις εξουσίες. Οποιος ισχυρίζεται το αντίθετο είναι ή ηλίθιος ή τόσο αμαρτωλός που ετοιμάζεται να περάσει από την τέταρτη στις... πρώτες δύο, στη νομοθετική ή την εκτελεστική εξουσία. Βεβαίως υπάρχουν και διάφοροι που ήθελαν από μικροί να γίνουν δικαστές, και επειδή δεν τα κατάφεραν, τιμωρούν το αναγνωστικό κοινό παριστάνοντας χωρίς επιτυχία τους αδέκαστους δημοσιογράφους.
Από εκεί και πέρα, όπως το μετεμφυλιακό πελατειακό κράτος δεν είχε μόνο στραβά, καθώς ήταν αυτό που οδήγησε σε μια κοινωνική ευημερία που τη ζηλεύουν ακόμη σήμερα οι άλλοι λαοί των Βαλκανίων, έτσι και ο ελληνικός Τύπος δεν έχει μόνο μειονεκτήματα: Αντιθέτως, οι άνθρωποι του Τύπου θα πρέπει να αισθάνονται πολύ περήφανοι για την πολυφωνία και τον πλουραλισμό των απόψεων που εκφράζουν τα ελληνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης. Ομως, όπως το μετεμφυλιακό κράτος έτσι και ο Τύπος με τη μορφή που τον γνωρίζαμε έφτασε στα όριά του - κι αν δεν αλλάξει γρήγορα και αποφασιστικά, θα καταρρεύσει όπως κατέρρευσε το 2010 η χάρτινη τίγρης της ελληνικής οικονομίας.
Εξυπακούεται ότι τα παραδοσιακά μέσα μαζικής ενημέρωσης, όπως συμβαίνει σε κάθε αλλαγή, όχι μόνο θα εγκαταλείψουν δύσκολα τις συνήθειες και τις πρακτικές του παρελθόντος, αλλά θα επιχειρήσουν και να σταματήσουν τις μεταρρυθμίσεις, προκειμένου να κερδίσουν χρόνο για να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Στην αντίπερα όχθη, νέα μέσα θα επιχειρήσουν να πάρουν τις θέσεις των παλιών, και η “μάχη” αυτή δεν θα λήξει με ένα νόμο που θα μειώνει τις άδειες των τηλεοπτικών καναλιών... ούτε με έναν συμβιβασμό μεταξύ των επιχειρήσεων. Το νέο τοπίο στον ελληνικό Τύπο θα αργήσει να διαμορφωθεί, και καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωσή του δεν θα διαδραματίσει τόσο η πορεία της ελληνικής οικονομίας, όσο, κυρίως, οι εξελίξεις στο χώρο της τεχνολογίας.
Ειλικρινά δεν μπορώ να φανταστώ πόσα και ποια μέσα μαζικής ενημέρωσης θα υπάρχουν μετά από 5 χρόνια στην Ελλάδα. Γνωρίζω όμως ότι η ενημέρωση γυρίζει σελίδα και ότι οι μόνοι που δεν το έχουν συνειδητοποιήσει είναι οι δημοσιογράφοι μέλη των Ενωσεων-απολιθωμάτων του περασμένου αιώνα.
Σε διαφορετική περίπτωση, θα είχαν ήδη διαλύσει αυτά τα απολιθώματα και θα είχαν δημιουργήσει σύγχρονες Ενώσεις, που να εξυπηρετούν τις σημερινές ανάγκες - και όχι τα πιο στενά συντεχνιακά συμφέροντα και προνόμια.
Υ.Γ. Σε κάθε περίπτωση, είναι τουλάχιστον αστείο να παραδίδουν μαθήματα δημοσιογραφικής αντικειμενικότητας κομματικοί που υπηρέτησαν με πάθος το “Ριζοσπάστη” ή την “Αυγή” και ονειρεύονται να μετατρέψουν τον ελληνικό Τύπο σε μια απέραντη... Πράβντα. Απλώς αστείο και τίποτε άλλο.
Θανάσης Λαγός
e-mail: lathanasis@yahoo.gr
