Ο χώρος που δεν συγκινείται από την Αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ ή τη Δεξιά του Βορίδη και προσδιορίζεται ως «Κεντροαριστερά», «Σοσιαλδημοκρατία», «Προοδευτικό Κέντρο» κ.λπ. μπαίνει σε μια εκλογική διαδικασία, η κατάληξη της οποίας, έτσι ή αλλιώς, θα έχει ισχυρό πολιτικό αντίκτυπο. Η εκλογή νέας ηγεσίας και η δημιουργία νέου κόμματος στην περιοχή του Κέντρου είτε θα σηματοδοτήσει την αρχή του τέλους της απαξίωσης και της πολυδιάσπασης, δημιουργώντας έναν νέο ισχυρό πολιτικό πόλο με πρωταγωνιστικό ρόλο, είτε θα οδηγήσει οριστικά στην απορρόφηση του χώρου από ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ. Οι ηγεσίες της ΝΔ και περισσότερο του ΣΥΡΙΖΑ δείχνουν ήδη νευρικότητα για τις εξελίξεις στον συγκεκριμένο χώρο, περιφέροντας ακόμα και ξεχασμένα λάβαρα ως... σκιάχτρα!
Ο χώρος του Κέντρου παραδοσιακά θεωρείται αυτός που κρίνει τις εκλογές. Το πολιτικό Κέντρο εκφράζει κατά βάση τους πολίτες της μετριοπάθειας, της προόδου και της λογικής. Είναι οι πολίτες οι οποίοι αντιλαμβάνονται ότι η χώρα δεν μπορεί να υπάρξει εκτός πλαισίου Ευρωπαϊκής Ενωσης, δεν συγκινούνται από παλικαρισμούς δεξιόστροφους και αριστερόστροφούς, και απεχθάνονται την αναβίωση της εμφυλιοπολεμικής ρητορικής. Είναι οι πολίτες που έχουν εργασία και εισοδήματα και θέλουν να οικοδομήσουν μια προοπτική για το μέλλον το δικό τους και των παιδιών τους. Είναι οι πολίτες που δεν τσιμπούν εύκολα στα λαϊκίστικα παραμύθια και τις ουτοπίες του απομονωτισμού, και είναι βαθύτατα δημοκρατικοί στην καθημερινότητά τους κι όχι μόνο στις διακηρύξεις.
Παραδοσιακά τα κόμματα εξουσίας στους πολίτες του Κέντρου έστρεφαν το βλέμμα τους, γιατί μέσα από αυτούς προέκυπταν οι κυβερνητικές πλειοψηφίες. Αυτούς τους πολίτες έχουν τώρα στο επίκεντρό τους τόσο η ΝΔ όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ, γιατί γνωρίζουν ότι μόνο μέσα από αυτούς μπορούν να οικοδομήσουν κυβερνητικές πλειοψηφίες. Τα χρόνια της οικονομικής κρίσης οι πολίτες του μεσαίου χώρου δέχτηκαν επίθεση από τις σειρήνες του λαϊκισμού και του ανορθολογισμού, και αρκετοί ενέδωσαν στη μαγεία των εύκολων λύσεων - πολλοί όμως ήταν και αυτοί που αντιστάθηκαν σθεναρά και με αξιοπρέπεια στο εθνικολαϊκιστικό παραλήρημα.
Στην παρούσα φάση, τόσο οι εξαπατημένοι όσο και αυτοί που έμειναν όρθιοι, έχουν πλέον αντιληφθεί ότι η χώρα για να προχωρήσει θέλει σχέδιο και ολοκληρωμένες προτάσεις για την οικονομική ανάπτυξη και τη διατήρηση του κοινωνικού κράτους. Η Ελλάδα πρέπει να γίνει μια κανονική ευρωπαϊκή χώρα, με ισχυρούς θεσμούς και καθαρές διαδικασίες σε όλα τα επίπεδα. Αυτό από μόνο του συγκροτεί ένα πολιτικό αίτημα μιας τεράστιας κοινωνικής ομάδας, της κατά τεκμήριο πιο παραγωγικής. Το ζήτημα είναι πλέον ποια ηγεσία θα εκφράσει πειστικά αυτόν τον κόσμο και θα υλοποιήσει το αίτημα για συγκρότηση μιας κανονικής ευρωπαϊκής χώρας. Αν η απάντηση αυτή δοθεί με πειστικό και καθαρό τρόπο στις εκλογές του Νοεμβρίου, αλλά και σε αυτά που θα ακολουθήσουν στη συνέχεια στον συγκεκριμένο χώρο, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα θα έχουμε ένα νέο πολιτικό τοπίο στη χώρα.
Κάποιοι θεωρούν ότι οι ηγεσίες δεν παίζουν ρόλο και προέχει το πρόγραμμα και το πλαίσιο, παραβλέποντας ότι τα πρόσωπα από μόνα τους φέρουν συμβολισμούς και είναι φορείς συγκεκριμένων αντιλήψεων και απόψεων. Τα πρόσωπα, επιπρόσθετα, αν έχουν και το χάρισμα να συνθέτουν, να ομογενοποιούν και να κινητοποιούν, κάνουν τη διαφορά. Ο νέος πολιτικός χώρος και προγραμματικό πλαίσιο διαθέτει και συγκεκριμένες ομάδες καλείται να εκφράσει. Εχει ανάγκη από ανθρώπους που θα αποδειχτούν ανθεκτικοί στους εσωτερικούς βυζαντινισμούς επιβάλλοντας τη δική τους ατζέντα, και οι οποίοι θα καταφέρουν ταυτόχρονα να αποκρούσουν χωρίς να λερωθούν τους τόνους λάσπη που θα δεχτούν από τον εθνικολαϊκιστικό οχετό που κυριαρχεί στο ελληνικό Διαδίκτυο. Δύσκολο εγχείρημα, που ανοίγει όμως μια χαραμάδα αισιοδοξίας για περισσότερο πολιτικό ρεαλισμό από όλους στο μέλλον.
Υ.Γ. Οι εξελίξεις στο χώρο του Κέντρου και της Σοσιαλδημοκρατίας κατά μια διαβολική σύμπτωση συμπίπτουν με την 3η Σεπτεμβρίου, ημέρα ίδρυσης του ΠΑΣΟΚ, το οποίο δέσποσε στον συγκεκριμένο χώρο τα τελευταία 40 χρόνια. Είναι η ώρα να γραφεί και τυπικά η ληξιαρχική πράξη θανάτου του συγκεκριμένου κόμματος - και νομίζουμε ότι αυτό έχει πλέον δρομολογηθεί. Το τι ήταν και τι δεν ήταν το ΠΑΣΟΚ, και αν συνέβαλε ή όχι στην ανάπτυξη της χώρας σε όλα τα επίπεδα, είναι ζητήματα που θα κριθούν από την Ιστορία και, σε κάθε περίπτωση, όταν η απόσταση από τα γεγονότα θα επιτρέπει δίκαιη αποτίμηση με βάση τα πραγματικά περιστατικά και όχι την ατμόσφαιρα της συγκυρίας. Είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν ισχυρές δυνάμεις εντός και εκτός του υπάρχοντος ΠΑΣΟΚ, που θα προσπαθήσουν να κρατήσουν ζωντανό το συγκεκριμένο κόμμα: οι πρώτοι γιατί το ταυτίζουν με την ύπαρξή τους, οι δεύτεροι γιατί βολεύονται με το... σκιάχτρο. Η δυναμική των πραγμάτων είναι όμως αυτή που καθορίζει τις εξελίξεις, όχι οι σφραγίδες και τα σύμβολα. Και η χώρα θέλει κόμματα που να παίζουν ρόλο, όχι απομεινάρια μιας άλλης εποχής.
panagopg@gmail.com
