Τα ανησυχητικά μηνύματα για το μέλλον του αγροτικού τομέα της περιοχής πληθαίνουν. Με εξαίρεση ελάχιστες δυναμικές καλλιέργειες στην περιοχή της Τριφυλίας, όλα τα άλλα παραδοσιακά προϊόντα της περιοχής πάνε κάθε χρόνο από το κακό στο χειρότερο. Ουσιαστικά έχουν εγκαταλειφθεί σύκα και σταφίδες και υπάρχει μόνο ελαιοκαλλιέργεια. Η στροφή των παραγωγών στη μονοκαλλιέργεια της ελιάς έχει οδηγήσει τον πρωτογενή τομέα της περιοχής σε μεγάλο κίνδυνο, ο οποίος φάνηκε πέρσι με την πτώση της τιμής του ελαιόλαδου και την κατάρρευση των τιμών στις ελιές Καλαμάτας. Τα τοπικά προϊόντα κινδυνεύουν από τις εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία αλλά και από την κλιματική αλλαγή. 
Το ζήτημα της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη και η κλιματική αλλαγή έχουν τεράστιες συνέπειες στην ελαιοκαλλιέργεια. Ξηρασίες όπως η περσινή, αλλά και τροπικές βροχοπτώσεις που θα επιφέρουν πλημμύρες και διάβρωση εδαφών, θα είναι πλέον όλο και πιο συχνά φαινόμενα, επηρεάζοντας την ελαιοκαλλιέργεια. Η    αλλαγή στις καλλιεργητικές πρακτικές είναι κάτι περισσότερο από επιβεβλημένη, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε κόστος παραγωγής. Το ερώτημα είναι αν οι δικοί μας παραγωγοί θα μπορέσουν να προσαρμόσουν την καλλιέργεια στις νέες κλιματολογικές συνθήκες – και πόσο αυτό θα επηρεάσει το κόστος αλλά και την ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος, μιας και είναι φανερό ότι ο παραδοσιακός τρόπος καλλιέργειας έχει κλείσει τον κύκλο του.
Είναι φανερό σε όλους ότι τα παραδοσιακά αγροτικά προϊόντα της Μεσσηνίας, δηλαδή ελαιόλαδο, σύκα και σταφίδα, αλλά και οι δυναμικές καλλιέργειες στην Τριφυλία έχουν να αντιμετωπίσουν το ανυπέρβλητο εμπόδιο της κλιματικής αλλαγής. Όλοι αντιλαμβάνονται ότι, πριν από οτιδήποτε άλλο, το βασικό έργο υποδομής για τον αγροτικό τομέα στην περιοχή είναι η άρδευση. Το ζήτημα της εξεύρεσης νερού για το πότισμα των καλλιεργειών που μέχρι πρόσφατα δεν ποτίζονταν, δεν είναι μία απλή υπόθεση που θα μας απασχολήσει... στο μέλλον, αλλά κάτι που έχει ήδη καθυστερήσει.
Η άρδευση των καλλιεργειών είναι ένα τεράστιο έργο που προϋποθέτει τον ορθολογικό και παραγωγικό τρόπο διαχείρισης του συνόλου των υδάτινων αποθεμάτων της περιοχής. Οι δυνατότητες και οι επιλογές που υπάρχουν θα πρέπει να αποτυπωθούν σε μελέτες και σενάρια, προκειμένου ο καθένας να λάβει τις αποφάσεις του. Το μόνο βέβαιο πλέον είναι ότι, αν οι δενδρώδεις καλλιέργειες της Μεσσηνίας δεν ποτιστούν, με βάση τα μοντέλα των ειδικών που παρακολουθούν την κλιματική αλλαγή, την επόμενη 20ετία θα έχουν εγκαταλειφθεί ως οικονομικά ασύμφορες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το περιβάλλον και τη μορφολογία της περιοχής.
Οι συνθήκες που δημιουργούνται είναι φανερό ότι θα πρέπει να αλλάξουν τις    προτεραιότητες και τα αιτήματα των φορέων και των ασχολούμενων με τον πρωτογενή τομέα στην περιοχή. Τα αρδευτικά φράγματα, μικρά και μεγάλα, είναι οι υποδομές που μπορούν να σώσουν την αγροτική παραγωγή. Όλες οι δυνάμεις θα πρέπει να επικεντρωθούν σε αυτό, για να παραμείνει στη ζωή η παραδοσιακή αγροτική παραγωγή. Το θετικό είναι ότι το πρόβλημα γίνεται πλέον τόσο πιεστικό, που αναγκάζει τους πάντες να ασχοληθούν μαζί του, ενώ μέχρι πρόσφατα ήταν θεωρητικό και η επίλυσή του μεταφερόταν κάπου στο μακρινό μέλλον.
Η προώθηση έργων υποδομής που θα καταστήσουν ποτιστικούς τους ελαιώνες σε μεγάλη κλίμακα θα ήταν μια παραγωγική επένδυση, που θα έβγαζε τα λεφτά της και θα άνοιγε νέες προοπτικές στον αγροτικό χώρο. Η εκπόνηση μελέτης για την αξιοποίηση των υδάτινων πόρων, σε συνεργασία της Περιφέρειας Πελοποννήσου με το Πανεπιστήμιο Αθηνών, είναι αναμφίβολα ένα θετικό γεγονός. Η επίσκεψη του υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης τις επόμενες μέρες στην Τρίπολη, με αντικείμενο την προώθηση αρδευτικών έργων, είναι επίσης μια ευκαιρία για να τεθούν επί τάπητος τα μεγάλα ζητήματα, τα οποία αφορούν τα έργα υποδομής που χρειάζεται ο αγροτικός τομέας. Το θέμα όμως είναι ότι όλα αυτά θα πρέπει να προχωρήσουν γρήγορα και αποφασιστικά, με σφιχτά χρονοδιαγράμματα και ευέλικτες διαδικασίες.
Υπάρχουν πράγματα που μπορούν να γίνουν, με συνδυασμό δράσεων και χρηματοδοτικών εργαλείων, όταν βέβαια υπάρχει συναίσθηση της πραγματικότητας και ιεράρχηση των αναγκών. Όταν όμως δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί η διαδικασία για την κατασκευή των δικτύων που θα οδηγήσουν το νερό από το Φιλιατρινό φράγμα στις καλλιέργειες των παραγωγών της περιοχής, πώς μπορεί κάποιος να αισιοδοξεί για το μέλλον; Ωραία δηλαδή τα σχέδια και οι μελέτες, αλλά το ζήτημα είναι πόσο γρήγορα θα φτάσει το νερό στο χωράφι των αγροτών. Έχουμε την αίσθηση ότι για να συμβεί αυτό τοπικοί φορείς και κυβέρνηση θα πρέπει να κινηθούν σε διαφορετική κατεύθυνση από αυτή που κινούνται μέχρι σήμερα. Η αξιοποίηση αρδευτικών δικτύων για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, όπως και η κατασκευή σύνθετων έργων με κινητοποίηση ιδιωτικών και δημόσιων πόρων, θα ήταν λύσεις που σίγουρα θα έδιναν αποτελέσματα συντομότερα και θα αντιμετώπιζαν το πρόβλημα που υπάρχει. Αν δεν ακολουθηθεί άλλο μοντέλο και ακολουθηθεί το ίδιο με αυτό του Φιλιατρινού φράγματος... τότε το πιθανότερο είναι το νερό να φτάσει στις ελιές όταν αυτές θα έχουν ήδη ξεραθεί.

panagopg@gmail.com