Οι δημοσκοπήσεις επιβεβαιώνουν τη ρευστότητα στο πολιτικό σκηνικό. Η παντοδυναμία της Ν.Δ. από το 2019 φαίνεται πως έχει τελειώσει, παρότι δεν έχει αναδειχθεί εναλλακτική πρόταση εξουσίας. Αν αύριο το πρωί γίνονταν εκλογές για να συγκροτηθεί κυβέρνηση, θα έπρεπε να συνεργαστούν τουλάχιστον 2 κόμματα, ενδεχομένως και τρία. Στην Ελλάδα μια τέτοια κατάσταση δεν είναι συνηθισμένη, αλλά είναι αυτό που κυριαρχεί σε πολλές χώρες της Ε.Ε. Υπάρχει έτσι η βάσιμη εκτίμηση ότι θα περάσουμε σε μια νέα εποχή συμμαχικών κυβερνήσεων, κόντρα στη λογική που ήθελε τους Έλληνες να θέλουν μια ισχυρή μονοκομματική κυβέρνηση και έναν πανίσχυρο πρωθυπουργό.
Με τον υπάρχοντα εκλογικό νόμο ο κρίσιμος παίκτης για τη συγκρότηση κυβέρνησης είναι το κόμμα που θα έρθει πρώτο στις εκλογές. Με βάση τη σημερινή δημοσκοπική εικόνα η Ν.Δ. δεν κινδυνεύει να χάσει την πρώτη θέση, αλλά όλο και περισσότεροι συμφωνούν ότι αυτό θα κριθεί από τις εξελίξεις στο ΠΑΣΟΚ. Όλα τα δεδομένα συγκλίνουν στο ότι η μάχη για την πρωτιά θα δοθεί στην περιοχή μεταξύ 20 έως 30% καθιστώντας τα πάντα πιθανά.
Η εκλογική μάχη στο ΠΑΣΟΚ λαμβάνει ιδιαίτερη αξία για τις ευρύτερες πολιτικές εξελίξεις. Οι υποψήφιοι για την ηγεσία φαίνεται πως έχουν αντιληφθεί ότι δεν αναφέρονται μόνο στο εσωτερικό ακροατήριο, γι’ αυτό και επιλέγουν να απευθυνθούν ευρύτερα στο εκλογικό σώμα. Μέσα από αυτή την προσέγγιση προσπαθούν αφενός να προσελκύσουν ψηφοφόρους στην εσωκομματική κάλπη και αφετέρου να ξεκινήσουν με καλύτερους όρους τη μάχη της επόμενης ημέρας. Στο πλαίσιο αυτό είναι ευδιάκριτες τρεις διαφορετικές προσεγγίσεις και οδικοί χάρτες για το μέλλον.
Υπάρχει η λογική των σταθερών βημάτων με προσεκτικές κινήσεις, που θα στηρίζονται σε μελετημένες προτάσεις. Χωρίς κραυγές, με ξεκάθαρες στοχεύσεις, χωρίς ευκαιριακές συμμαχίες και ακροβατισμούς, με ανάδειξη νέων προσώπων, σε μια προσπάθεια να τελειώσει το ΠΑΣΟΚ με πρόσωπα αλλά και με προβληματικές πρακτικές του παρελθόντος. Η στρατηγική της σταθερότητας, της σοβαρότητας και της ηλικιακής ανανέωσης προκαλεί αντιδράσεις, καταρχάς από αυτούς που θέλει να αποστρατεύσει, αλλά και γιατί το «κλειστό παιχνίδι», χωρίς σταρ και χαρισματικούς ηγέτες, δεν φέρνει γρήγορα αποτελέσματα και μεγάλο σκορ.
Η δεύτερη πρόταση στηρίζεται στην εμπειρία και τη γνώση, που συγκροτεί μια αξιόπιστη πρόταση διακυβέρνησης. Απευθύνεται σαφώς στη μεσαία τάξη και τους ψηφοφόρους, οι οποίοι δεν αρέσκονται σε μεγαλοστομίες που θέτουν σε κίνδυνο την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας. Η δημιουργία μιας «κανονικής» ευρωπαϊκής χώρας αποτελεί για πολλούς το μεγάλο ζητούμενο. Η προώθηση μεταρρυθμίσεων σε αυτή την κατεύθυνση θεωρείται το αναγκαίο βήμα για την ανάπτυξη της χώρας και την ευημερία των πολιτών. Η στόχευση στο εκλογικό κοινό σαφής και ξεκάθαρη, όπως και οι αντιδράσεις που προκαλούνται απ’ όσους ισχυρίζονται ότι η χώρα δεν χρειάζεται καλύτερη διαχείριση, αλλά δομικές ανατροπές.
Η τρίτη προσέγγιση «στρίβει το καράβι» προς τα αριστερά. Προτείνει συνολική σύγκρουση με ολιγοπώλια σε ενέργεια, τράπεζες και τρόφιμα και υπόσχεται ενίσχυση των δημόσιων δομών σε υγεία και παιδεία. Υποστηρίζει ότι η Σοσιαλδημοκρατία θα πρέπει να επανασυνδεθεί με τους ανθρώπους του μόχθου περιορίζοντας έτσι τις αντισυστημικές επιλογές απελπισίας. Μέσα από αυτή τη στρατηγική θεωρούν ότι είναι δυνατό να συγκροτηθεί μια νέα μεγάλη πλειοψηφία φέρνοντας στις κάλπες τους απογοητευμένους και τους διαμαρτυρόμενους. «Μας τα ‘παν κι άλλοι αυτά και είδαμε τα χαΐρια τους» είναι η βασική αντίδραση απέναντι στη συγκεκριμένη ρητορική. Σε ένα περιβάλλον ιδιαίτερα σύνθετο και πολυπαραγοντικό οι απλουστεύσεις και το μοίρασμα χρημάτων που δεν υπάρχουν -και είναι αμφίβολο αν ποτέ βρεθούν- δημιουργεί εύλογες επιφυλάξεις -όταν μάλιστα είναι πολύ πρόσφατη η κατάρρευση παρόμοιων αυταπατών.
Η κάθε στρατηγική υπηρετείται και από αντίστοιχα πρόσωπα που θέτουν υποψηφιότητα για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ. Είναι από τις σπάνιες φορές που για την ηγεσία ενός κόμματος δεν συγκρούονται απλώς κάποια πρόσωπα και οι μηχανισμοί τους, αλλά διαφορετικές προτάσεις για την επόμενη ημέρα. Δεν υπάρχει πλέον καμία αμφιβολία ότι η συμμετοχή στις εκλογές θα είναι αυτή που θα κρίνει το αποτέλεσμα και θα καθορίσει το πώς θα κινηθούν τα πράγματα ευρύτερα στο πολιτικό σύστημα. Η αλήθεια είναι ότι αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο, το ίδιο συνέβη στη Ν.Δ. με την εκλογή Μητσοτάκη στην ηγεσία της. Μένει να δούμε την απάντηση που θα δώσει η κάλπη του ΠΑΣΟΚ.

panagopg@gmail.com