Του χρόνου -αν όχι και φέτος- ο αριθμός των ετήσιων αφίξεων αναμένεται να ξεπεράσει τις 100.000, κι έτσι σύντομα η τουριστική κίνηση αλλοδαπών στη Μεσσηνία θα φτάσει στο κρίσιμο μέγεθος που επιτρέπει την επίτευξη οικονομιών κλίμακας.
Μέχρι σήμερα τα οικονομικά μεγέθη του τουρισμού στη Μεσσηνία ήταν τόσο μικρά, που όχι μόνο εμπόδιζαν τις μεγάλες εταιρείες να δραστηριοποιηθούν στην περιοχή, αλλά δεν άφηναν και κανένα περιθώριο για αύξηση των δαπανών προβολής. Ευτυχώς η λειτουργία της Costa Navarinο έφερε το σταθμό της Aegean στο αεροδρόμιο της Καλαμάτας κι έτσι μπήκε το νερό στ' αυλάκι... Πλέον, το μόνο που μένει είναι η δημιουργία νέων ποιοτικών καταλυμάτων που θα μπορούν να καλύψουν τη μελλοντική ζήτηση κλινών. Κάπου εδώ όμως αρχίζουν τα δύσκολα - καθώς οι τράπεζες, εξαιτίας της κρίσης χρέους και των “κόκκινων” δανείων, δεν διαθέτουν ρευστό για τη χρηματοδότηση νέων επενδύσεων. Παράλληλα, τα κεφάλαια που διαθέτει το Δημόσιο μέσω του αναπτυξιακού νόμου είναι περιορισμένα, ενώ οι διαδικασίες ένταξης και χρηματοδότησης κάθε άλλο παρά σύντομες είναι. Γι' αυτό θα πρέπει να βρεθούν νέοι τρόποι χρηματοδότησης των νέων επενδύσεων στον τουρισμό, πέρα από τις παραδοσιακές μεθόδους δανεισμού και επιδότησης.
Προσωπικά γνωρίζω πολλούς που διαθέτουν καινοτόμους ιδέες ή γη και θέλουν να επενδύσουν στον τουρισμό, αλλά δε διαθέτουν τα απαραίτητα κεφάλαια. Ακόμα όμως και την εποχή των παχιών αγελάδων, αν πήγαιναν στα παραδοσιακά τραπεζικά καταστήματα και ζητούσαν δάνειο για μια καινοτόμο πρόταση, θα εισέπρατταν σίγουρη άρνηση - αφού τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα δεν πίστευαν και δεν πιστεύουν πως η... Microsoft θα βγάλει τα λεφτά της. Ουσιαστικά οι τράπεζες χρηματοδοτούσαν κυρίως παραδοσιακές προτάσεις με... κομματική ή βουλευτική εγγύηση, και γι' αυτό σήμερα προσπαθούν να μετρήσουν το ύψος των “κόκκινων” δανείων και μάλλον δεν τα έχουν καταφέρει ακόμα.
Από την άλλη πλευρά, το κράτος μέσω του αναπτυξιακού νόμου επιδοτούσε κυρίως με κομματικά κριτήρια διάφορα επενδυτικά σχέδια που ήταν καταδικασμένα να επιβιώνουν μόνο με... νέα δανεικά. Παράλληλα το κράτος δαπάνησε πολλά εκατομμύρια ευρώ για να ανακαινίσει τις παλιές τουριστικές μονάδες, επειδή οι ιδιοκτήτες τους “επένδυαν” επί χρόνια τα κέρδη τους σε πολυτελή αυτοκίνητα και βραδιές στα μπουζούκια. Ετσι σήμερα στον κλάδο των τουριστικών καταλυμάτων πλεονάζουν οι προβληματικές επιχειρήσεις και υπάρχει έλλειμμα ποιητικών μονάδων που προσφέρουν στον επισκέπτη ανταγωνιστικές υπηρεσίες υψηλής ποιότητας.
Ποιος λοιπόν μπορεί και πρέπει να χρηματοδοτήσει τα ανταγωνιστικά ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια της επόμενης γενιάς επενδυτών; Προφανώς υπάρχουν πολλές απαντήσεις γι' αυτή την ερώτηση, αλλά κατά την ταπεινή μου άποψη μόνο ιδιωτικά κεφάλαια, χωρίς την μεσολάβηση των τραπεζών, μπορούν και πρέπει να χρηματοδοτήσουν τις μικρομεσαίες επενδύσεις στον τουριστικό τομέα. Ουσιαστικά τα ιδιωτικά πλεονασματικά κεφάλαια, μέσω διαφόρων χρηματοδοτικών εργαλείων, μπορούν να επενδυθούν στον τουρισμό δημιουργώντας τις ποιοτικές μονάδες που απαιτούνται ώστε να υπάρξει πραγματική ανάπτυξη.
Για παράδειγμα: Μπορούν να δημιουργηθούν εξειδικευμένες εταιρείες κατασκευής μικρών ποιοτικών καταλυμάτων, στις οποίες θα απευθύνεται ο επενδυτής που διαθέτει γη αλλά όχι κεφάλαια, για δημιουργία ξενοδοχείων ή ενοικιαζόμενων δωματίων. Η εταιρεία θα κατασκευάζει τη μονάδα και ο τρόπος πληρωμής και λειτουργίας της θα είναι στην ευχέρεια του επενδυτή: Ο ιδιοκτήτης θα μπορεί δηλαδή είτε να πληρώνει ετήσιο ενοίκιο μέχρι να εξοφλήσει την κατασκευάστρια εταιρεία, είτε να παραχωρεί τη λειτουργία της μονάδας εισπράττοντας ο ίδιος ένα ετήσιο ποσό. Επίσης, μπορούν να δημιουργηθούν μικρές ξενοδοχειακές μονάδες με τη μέθοδο του franchise και με συγκεκριμένες ποιοτικές προδιαγραφές, όπως ακριβώς γίνεται με τα εμπορικά ή τα καταστήματα εστίασης και ψυχαγωγίας. Προσωπικά θα ήμουν περισσότερο αισιόδοξος για την οικονομική ανάπτυξη της Μεσσηνίας αν π.χ. η ΤΕΜΕΣ Α.Ε. αποφάσιζε να χρηματοδοτήσει μικρομεσαίες τουριστικές επιχειρήσεις, προσφέροντας παράλληλα και την τεχνογνωσία που απαιτείται για τη λειτουργία τους.
Σε καμία περίπτωση δεν λέω ότι το εγχείρημα αυτό θα είναι εύκολο, ούτε ότι δεν θα βρεθούν οι “καλοπροαίρετοι” που θα εστιάσουν στις... αρπακτικές διαθέσεις του μεγάλου κεφαλαίου. Πιστεύω όμως ακράδαντα ότι η απάντηση στην κρίση θα έρθει μέσα από καινοτόμες προτάσεις και από τολμηρές συνεργασίες, ανάμεσα στις πλεονασματικές οικονομικές μονάδες και στους μικρομεσαίους επενδυτές που έχουν όρεξη για δουλειά και δεν θέλουν απλώς να ροκανίσουν επιδοτήσεις.
Αν η Μεσσηνία περιμένει και πάλι τις τράπεζες και το κράτος να χρηματοδοτήσουν τη νέα αναπτυξιακή της προσπάθεια... πολύ φοβάμαι ότι θα χάσει για μια ακόμα φορά το τρένο της ανάπτυξης - με συνέπεια να πουλήσει τελικά την περιουσία της για ένα κομμάτι ψωμί.
Οι καιροί ου μενετοί.
Δημοσιεύτηκε στο Ελευθερία της Δευτέρας στις 9 Σεπτεμβρίου 2014
lathanasis@yahoo.gr
Θανάσης Λαγός
