Αυτό το έργο το βλέπουμε τόσα πολλά χρόνια στην αυτοδιοίκηση, που θα έπρεπε να μην κόβει πλέον κανένα εισιτήριο. Οι πολίτες όμως, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, δεν αντιλαμβάνονται τον ιδιότυπο αυτό λαϊκισμό και πιστεύουν τη βολική αφήγηση των τοπικών παραγόντων. Οι αυτοδιοικητικοί παράγοντες επιδεικνύουν καλή πρόθεση... κι αυτό βοηθά στο να οικοδομηθεί το αφήγημα. Η καλή πρόθεση συμπληρώνεται και με δυο-τρία εργάκια βιτρίνας, τα έχουν και με όλους καλά σε επίπεδο μικροσυμφερόντων, κι έτσι κάνουν καριέρα επιτυχημένου.
Ετσι και στην πρόσφατη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Καλαμάτας για τον προϋπολογισμό, ο δήμαρχος ισχυρίστηκε ότι αυτός τούς έρχεται έτοιμος από την κυβέρνηση κι εκείνοι απλώς τον εκτελούν. Για να γίνει δε ακόμα πιο πειστική αυτή η ιστορία, έβαλε μέσα και λίγο μνημόνιο, που ως γνωστόν μας το έχουν επιβάλει οι κακοί ξένοι. Γιατί όλη αυτή η αφήγηση; Μα για να στοιχειοθετηθεί ο λαϊκισμός που προαναφέραμε: ότι δηλαδή, αν οι κακοί ξένοι δεν μας επέβαλλαν το μνημόνιο και αν η κυβέρνηση δεν έβαζε περιορισμούς στον προϋπολογισμό, τότε ο ευαίσθητος και καλός δήμαρχός μας θα ικανοποιούσε όλα τα αιτήματα των πολιτών και θα έκανε την Καλαμάτα παράδεισο.
Υπάρχει όμως μια λεπτομέρεια που όλοι θέλουν να ξεχνούν: Οι προϋπολογισμοί συντάσσονται με βάση τα έσοδα. Οταν δεν υπάρχουν έσοδα, θα πρέπει αναγκαστικά να περιοριστούν τα έξοδα, γιατί διαφορετικά δημιουργείται έλλειμμα. Οι εποχές που ο προϋπολογισμός γινόταν στο περίπου… και γράφονταν σε αυτόν έργα για να είναι όλοι ικανοποιημένοι… και αναλαμβάνονταν δαπάνες χωρίς να υπάρχουν διασφαλισμένοι πόροι... έχουν τελειώσει. Η συγκεκριμένη λειτουργία σε όλα τα επίπεδα του κράτους, και βέβαια στην αυτοδιοίκηση, οδήγησε στον δημοσιοοικονομικό εκτροχιασμό της χώρας - και έτσι προέκυψε η κρίση και τα μνημόνια. Με δυο λόγια, ένας δήμαρχος που θέλει να παριστάνει και τον φιλελεύθερο και τον ευρωπαϊστή, θα έπρεπε να χαίρεται που τίθενται περιορισμοί και μπαίνουν κανόνες στη σύνταξη και την εκτέλεση των προϋπολογισμών των δήμων και του Δημοσίου γενικότερα.
Πέρα όμως από όλα αυτά, που είναι και λίγο οικονομοτεχνικά, υπάρχει και ένα ζήτημα μεγάλης πολιτικής ουσίας: Η αυτοδιοίκηση δεν έχει θεσμοθετημένα δικά της αυτοτελή έσοδα. Οσο αυτό συνεχίζεται, είτε με μνημόνια είτε χωρίς μνημόνια, το λογικό είναι να συντάσσει τον προϋπολογισμό αυτός που βάζει τα χρήματα. Οποιος πληρώνει θέτει και τους κανόνες. Από τη στιγμή που η κεντρική κυβέρνηση έχει το μαχαίρι, λογικό είναι να μοιράζει και το καρπούζι όπως θέλει.
Η αυτοδιοίκηση είναι καιρός να αποκτήσει οικονομική αυτοτέλεια. Πρέπει όντως να συντάσσει μόνη τον προϋπολογισμό της και να κάνει τα κουμάντα της όπως νομίζει. Για να συμβεί αυτό όμως, δεν μπορεί να εγγράφει μόνο έξοδα και να ζητάει έσοδα για την πραγματοποίησή τους! Για να αποκτήσει προϋπολογισμό δικό της, θα πρέπει να έχει δικά της έσοδα. Μόνο τότε θα μπορεί να κάνει πραγματικό κουμάντο. Ταυτόχρονα βέβαια, έτσι θα μπει φρένο και στον αυτοδιοικητικό λαϊκισμό.
Η θεσμοθέτηση της οικονομικής αυτοτέλειας της αυτοδιοίκησης με τη μεταβίβαση συγκεκριμένων πόρων -για παράδειγμα του ΕΝΦΙΑ- και ο απογαλακτισμός της από το κράτος και τον κρατικό προϋπολογισμό είναι η επόμενη μεγάλη θεσμική τομή που πρέπει να γίνει στη χώρα. Μόνο με οικονομικά αυτοδύναμη αυτοδιοίκηση θα αποκτήσουμε υπεύθυνους δημάρχους και θα πάρει πραγματική υπόσταση το παλιό γνωστό «...τα παράπονα στο δήμαρχο».
panagopg@gmail.com
