Αφορμή βεβαίως το τσουχτερό κρύο τον τελευταίο καιρό αλλά και τα τεράστια προβλήματα που εμφανίστηκαν φέτος στην ελαιοκαλλιέργεια. Πολλοί εύχονται να υποχωρήσει το κρύο και να ανέβει η θερμοκρασία. Γιατί έτσι... ξαμολιέται και ο κόσμος κατά τα μαγαζιά, ενώ ζεσταίνεται ολίγον το κοκαλάκι του κόσμου σε εποχές που το καύσιμο είναι είδος πολυτελείας. Πλην όμως ουκ ολίγοι θυμούνται πλέον τη σοφία των παλιών που έλεγαν “να κάνει κρύο να... ψοφήσουν τα μικρόβια”. Και το εύχονται καθώς ο περσινός ζεστός χειμώνας αποτέλεσε ιδανικό περιβάλλον για να εμφανιστεί... αγριεμένος ο δάκος. Που ευνοήθηκε από διάφορους παράγοντες στη συνέχεια, για να τσακίσει κυριολεκτικά την παραγωγή του πολύτιμου καρπού (και) της μεσσηνιακής γης. Είναι νωρίς ακόμη για τελικά συμπεράσματα, αλλά ορισμένα πράγματα φωνάζουν από μακριά. Μια ματιά στα περισσότερα ελαιοτριβεία είναι και η καλύτερη απόδειξη για τη ζημιά. Αυτό τον καιρό άλλες χρονιές γινόταν μάχη για το ποιος θα... πρωτοβγάλει λάδι και τώρα όχι μόνο δεν υπάρχει συνωστισμός, αλλά υπάρχουν και ελαιοτριβεία που δουλεύουν λίγες ώρες την ημέρα μέχρι σημείου λουκέτου. Η ζημιά ήταν δεδομένη και απολύτως οφθαλμοφανής σε πολλές περιπτώσεις που οι άνθρωποι αδίκως μάζεψαν ελιές γιατί δεν έβγαλαν ούτε τα εργατικά με την απίστευτα κακή ποιότητα ελαιολάδου. Τα πρώτα μηνύματα έφεραν πανικό, πολλοί έτρεξαν να προλάβουν επιδείνωση της κατάστασης και το αποτέλεσμα ήταν οι μικρές αποδόσεις καθώς οι ελιές μαζεύτηκαν άγουρες. Ετσι τελειώσαμε... πριν αρχίσουμε και ελάχιστες ποσότητες συγκριτικά με άλλες χρονιές έχουν μείνει πίσω.
Ολο αυτό τον καιρό ο κόσμος ενεργούσε κατά πώς έτρεχε η φήμη. Αλήθειες και ψέματα ανάμικτα, υπηρεσίες αμήχανες, αρμόδιοι Πόντιοι Πιλάτοι και το ράδιο αρβύλα στη... διαπασών. Η διατάραξη της ομαλότητας στην ελαιοσυλλογή ήταν κάτι παραπάνω από εμφανής και απολύτως δικαιολογημένη καθώς πρυτάνευσε η λογική “κάλλιο πέντε και στο χέρι”, ως ένα αίσθημα αυτοσυντήρησης σε μια δύσκολη χρονιά, ακόμη και εκεί που δεν υπήρχαν προβλήματα. Η επιμονή σε αυτή τη διαπίστωση έχει να κάνει κυρίως με το γεγονός ότι οι “οδηγίες” περιορίζονται στα κλασικά για τη διαδικασία ελαιοσυλλογής και παραγωγής αλλά απουσιάζει η παρέμβαση εκεί που χρειάζεται εξειδίκευση. Και ως εκ τούτου εκφράζω αμφιβολίες για το κατά πόσον πέραν του αναμφισβήτητου γεγονότος του πολλών γενεών και του... ανυπότακτου δάκου, υπάρχει πραγματική έρευνα για τις αιτίες που οδήγησαν στη φετινή καταστροφή. Πολύ περισσότερο καθώς από τη μια πλευρά δεν έχει ερευνηθεί ο βαθμός επίδρασης των εχθρών της ελιάς στο τελικό αποτέλεσμα και από την άλλη εμφανίζεται μια χωρική κατανομή των ζημιών που δεν εξηγείται εύκολα και από μακριά. Μόνοι μας και αυθαιρέτως δεν μπορούμε να βγάλουμε συμπεράσματα και κάτι τέτοιο θα έκρυβε πολλούς κινδύνους. Θεωρώ όμως απολύτως λογική την απαίτηση να δοθούν επιστημονικές απαντήσεις πέρα από τις γενικότητες έτσι ώστε να βρεθούν υπηρεσίες και παραγωγοί έτοιμοι να αντιμετωπίσουν ανάλογα προβλήματα που μπορεί να εμφανιστούν στο μέλλον. Η κλιματική αλλαγή δημιουργεί τη βεβαιότητα ότι τίποτε δεν μπορεί να μας εκπλήσσει στη φύση.
Τα προβλήματα που εμφανίστηκαν αναδεικνύουν την ανάγκη επιστημονικής υποστήριξης της αγροτικής παραγωγής και εν προκειμένω της ελαιοκαλλιέργειας. Δεν θα χρειαστεί να κάνουμε ιδιαίτερη προσπάθεια να αποδείξουμε ότι τα πάντα έχουν αφεθεί στην τύχη τους, καθώς τα ερευνητικά κέντρα και τα αντίστοιχα προγράμματα συρρικνώνονται διαρκώς σαν αποτέλεσμα των δραματικών περικοπών στις χρηματοδοτήσεις που επιβάλλει το δόγμα της λιτότητας. Προστασία και ανάπτυξη της αγροτικής παραγωγής δεν μπορούν να γίνουν χωρίς επαρκείς χρηματοδοτήσεις και έρευνα. Γεγονός που είναι κάτι παραπάνω από εμφανές στα τεράστια προβλήματα με τη δακοκτονία τα τελευταία χρόνια, τα οποία “έσκασαν” φέτος με δραματικό τρόπο ακριβώς γιατί δημιουργήθηκαν οι συνθήκες για το “χτύπημα” εκεί που πονάει η ελαιοπαραγωγή. Και έρχεται πλέον να αναρωτηθεί κάποιος: Αν για ένα πρόβλημα το οποίο είναι γνωστό, όπως αυτό του δάκου, η Πολιτεία με τους συντεταγμένους θεσμούς και τις υπηρεσίες της δεν μπορεί να οργανώσει την άμυνα και να προστατεύσει την παραγωγή, τι θα κάνει αν κληθεί να αντιμετωπίσει άγνωστα ζητήματα; Οπως αντιλαμβάνονται όσοι ασχολούνται με το θέμα, αναφέρομαι στο βακτήριο Xylella Fastidiosa, η επέκταση του οποίου όπως όλα δείχνουν όχι μόνο δεν μπορεί ακόμη να αναχαιτισθεί στην Ιταλία αλλά επεκτείνεται και σε νέες περιοχές προς τα βόρεια της χώρας. Η αναφορά δεν έχει σκοπό να “τρομοκρατήσει” τους παραγωγούς, αλλά κυρίως να προσθέσει ένα ακόμη καμπανάκι στα πολλά που ακούγονται, έτσι ώστε να γίνει αντιληπτό από τις πολιτικές ηγεσίες ότι εκτός από την τηλεόραση και τις κοκορομαχίες υπάρχει και η καθημερινότητα του πολίτη με τα σοβαρά προβλήματα που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Και τις τελευταίες ημέρες ξεδιπλώνεται ένα παιχνίδι με τις ελιές Καλαμάτας που δείχνει ότι είμαστε πολύ μακριά από την αντιμετώπιση κρίσιμων ζητημάτων. Μέσα σε δύο ημέρες υπήρξαν δύο αποφάσεις, οι οποίες διαδοχικά ανέτρεπαν αυτό που υπάρχει (η πρώτη) και επέστρεφαν σε αυτό που... προϋπήρχε (η δεύτερη). Η εύκολη εξήγηση είναι η κάθοδος Τσίπρα στην Καλαμάτα αλλά μάλλον μοιάζει ολίγον ρηχή αφού ούτε και πρόλαβε κανένας να συνειδητοποιήσει τι γίνεται. Ενδεχομένως για μια ακόμη φορά την τελευταία στιγμή αντιλήφθηκαν τα προβλήματα που θα μπορούσαν να δημιουργηθούν και έσπευσε το υπουργείο να επαναφέρει κατά έναν τρόπο το καθεστώς που ισχύει μέχρι σήμερα. Το θέμα δεν αφορά μόνο τη σημερινή ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης αλλά το σύνολο των πολιτικών δυνάμεων. “Βόσκει” εδώ και χρόνια και όλοι προσπαθούν να το φέρουν στα μέτρα τους. Τα συμφέροντα είναι πολύ μεγάλα και τα παιχνίδια με τις τοπικές κοινωνίες ακόμη μεγαλύτερα. Ο καθένας τραβάει κατά τη δική του τη μεριά και μαζί τραβάει βουλευτές και πολιτευόμενους. Πρόκειται για ένα εθνικής σημασίας ζήτημα και ως τέτοιο θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με σοβαρότητα και επάρκεια από το σύνολο των πολιτικών δυνάμεων. Που θα πρέπει να διαβουλευτούν σε εθνικό επίπεδο, να εξετάσουν τις παραμέτρους και να καταλήξουν σε ενιαία θέση που θα διασφαλίζει χωρίς κινδύνους το μέγιστο κατά το δυνατόν όφελος. Δεν είναι απλό θέμα, αν ήταν θα είχε λυθεί προ πολλού. Αυτός είναι και ο λόγος της παραίνεσης που ενδεχομένως ενοχλήσει κάποιους φίλους αλλά θεωρώ ότι η μέχρι σήμερα αντιμετώπιση μόνο προβλήματα δημιουργεί και ίσως στο μέλλον δημιουργήσει ακόμη περισσότερα.
