Σε έναν άνθρωπο αθόρυβο, σεμνό, αποτελεσματικό που δεν έφερνε σε πολλά με “πολιτικό”. Σε έναν άνθρωπο που πίστευε στη δύναμη και τις αξίες της δημοκρατίας και της διαφάνειας, άκουγε συνεργάτες και αντιπάλους πριν κάνει την επιλογή του. Σε έναν άνθρωπο που συνεργαστήκαμε στενά και σχεδιάσαμε παρεμβάσεις για την πόλη, διαφωνήσαμε και ψυχρανθήκαμε, βρεθήκαμε ξανά και ποτέ δεν έλειψε ο αλληλοσεβασμός και η εκτίμηση. Ως εκ τούτου γράφω “επί προσωπικού” με όλο τον υποκειμενισμό που μπορεί να έχει αυτό...
Με το Χρήστο γνωριστήκαμε μετά τους σεισμούς και κυρίως μετά τις εκλογές όταν για πρώτη φορά και οι δύο βρεθήκαμε στο δημοτικό συμβούλιο. Πριν από 1,5 χρόνο σε μια εκδήλωση για τους σεισμούς και στην πρόταση να μιλήσω δεν αποδέχτηκα. Αντιθέτως είπα στους φίλους διοργανωτές ότι ο άνθρωπος που του αξίζει η τιμή να μιλήσει ήταν ο Χρήστος. Ο οποίος αναδείχθηκε σε στυλοβάτη της ανασυγκρότησης παίρνοντας στην πλάτη του την υπόθεση των υποδομών για την αποκατάσταση της ομαλότητας στη ζωή της πόλης και την προσωρινή εγκατάσταση των σεισμοπλήκτων. Αυτή ήταν και η πεποίθησή μου από την εποχή που βρεθήκαμε μαζί στα έδρανα του δημοτικού συμβουλίου (εκλεγμένοι με διαφορετικές παρατάξεις), άκουσα τις σκέψεις του και είδα τις ενέργειές του. Οργανώνοντας επιχειρησιακά το δυναμικό του δήμου και των επιχειρήσεων, έδωσε μαθήματα ιεράρχησης στόχων, σχεδιασμού επεμβάσεων και αποτελεσματικότητας. Είχε ήδη μια θητεία ως μέλος της διοίκησης στη ΔΕΥΑΚ, μεγάλη εμπειρία στα τεχνικά έργα από τη δουλειά του στον ΟΤΕ και την απαιτούμενη επιστημονική κατάρτιση σε τεχνικό και οικονομικό επίπεδο από τις πολυσχιδείς σπουδές του. Ολα αυτά ήταν εμφανή στην πράξη αλλά και στις συζητήσεις στο δημοτικό συμβούλιο που ανέδειξαν τις άλλες πλευρές της προσωπικότητάς του. Ο λόγος του τεχνοκρατικός αλλά με ευαισθησία στις υποδείξεις και τις παρατηρήσεις και ικανότητα ενσωμάτωσης και αποδοχής διαφορετικών απόψεων. Κάποια στιγμή στο τέλος της θητείας, ο Σταύρος Μπένος έφυγε για τα έδρανα της Βουλής. Ηταν κάποιο ανοιξιάτικο βράδυ στο φουαγέ του δημοτικού θεάτρου σε αναμονή παράστασης, όταν τον ρώτησα αν θα είναι ο επόμενος δήμαρχος. Αντί να απαντήσει με ρώτησε: “Ποια είναι η δική σου γνώμη, να δεχτώ;”. Δεν είχαμε ιδιαίτερες σχέσεις ή προσωπικές συζητήσεις και μου έκανε εντύπωση. Τον ρώτησα για ένα κρίσιμο ζήτημα, μου απάντησε καταφατικά και του είπα να προχωρήσει χωρίς δισταγμό. Ηταν μια απόδειξη ότι ο Χρήστος πριν από τις μεγάλες (ή και μικρές) αποφάσεις ήθελε να ακούει τη γνώμη ανθρώπων πέρα και από τους συνεργάτες του. Και φυσικά τις έπαιρνε αυτός και φυσικά δεν μπορούσε να ικανοποιήσει όλους τους συνομιλητές, αλλά αξία είχε η αναζήτηση στοιχείων χρήσιμων για την τελική απόφαση.
Μετά από λίγους μήνες έγιναν οι δημοτικές εκλογές. Από το καλοκαίρι είχαν αρχίσει οι συζητήσεις και υπήρχε μια κεντρική διαπραγμάτευση μεταξύ ΠΑΣΟΚ και Συνασπισμού. Σε αυτή ο Συνασπισμός έθεσε ορισμένα ονόματα, μεταξύ των οποίων και το δικό μου όπως και άλλων στελεχών που είχαν εκλεγεί βουλευτές στις αλλεπάλληλες αναμετρήσεις. Είχαν προηγηθεί τοπικές προγραμματικές συζητήσεις και σύγκλιση οπότε απέμενε μόνο το όνομα. Και η διαπραγμάτευση αργούσε απελπιστικά. Τότε πήρα την πρωτοβουλία και είπα να κλείσει η ιστορία, ο καλύτερος για τη θέση του δημάρχου είναι ο Μαλαπάνης, κάτι το οποίο συμμεριζόταν η μεγάλη πλειοψηφία των τοπικών στελεχών. Δώσαμε μαζί μια μάχη που χάθηκε “στον πόντο” στον δεύτερο γύρο, όπου κάναμε την ανατροπή με την καθυστερημένη κινητοποίηση των ετεροδημοτών από τους μηχανισμούς που είχαν “κοιμηθεί” στον πρώτο γύρο. Για τέσσερα χρόνια βρεθήκαμε στη μειοψηφία, συνεργαζόμασταν με τις ώρες καθημερινά. Εκεί είχαμε την ευκαιρία να γνωριστούμε καλύτερα και χαράξαμε μια αντιπολιτευτική πολιτική ρεαλισμού για τις δημοτικές υποθέσεις. Κόντρα σε διχαστικές αντιλήψεις, αναλαμβάνοντας και την ευθύνη στήριξης αποφάσεων που δεν είχαν την αποδοχή του συνόλου της παράταξης. Ο καιρός δικαίωσε τις επιλογές (όπως αυτές για την αγορά οικοπέδων για σχολεία που “δώσαμε” ψήφους για την αυξημένη πλειοψηφία που χρειαζόταν) και ανέδειξε μια άλλη λογική διαχείρισης των δημοτικών υποθέσεων. Ταυτόχρονα σχεδιάζαμε και τις παρεμβάσεις για την επόμενη ημέρα. Ηταν καλοκαίρι, ένα κυριακάτικο πρωινό στη Βελίκα, που ήρθε και με βρήκε στου Κατσούλη που είχαμε πάει για μπάνιο. Κρατούσε το σομόν οικονομικό ένθετο της “Καθημερινής”. Στην τελευταία σελίδα μού έδειξε μια μικρή είδηση που αναφερόταν στο “πρόγραμμα ΕΖΕΣ”. Να ψάξουμε και να προτείνουμε τραμ και αναπλάσεις, ποια είναι η γνώμη σου, με ρώτησε. Κάτι που συνέβη στη συνέχεια για να αποδειχθεί με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο ότι διάβαζε, έψαχνε και εξαντλούσε κάθε δυνατότητα.
Στις εκλογές που έγιναν δεν ήμουν υποψήφιος. Εργαζόμουν πλέον στην “Ελευθερία” και θεωρούσα ασυμβίβαστη την ιδιότητα του δημοτικού συμβούλου με αυτή του δημοσιογράφου, ήδη και από τη μειοψηφία το αισθανόμουν κάποιες φορές. Συνεργαστήκαμε όμως στο πρόγραμμα, κάναμε συζητήσεις και για το ψηφοδέλτιο αλλά η τελική επιλογή ήταν δική του και το ξεκαθάρισα όταν μπήκαν ορισμένα κρίσιμα ερωτήματα. Γιατί αυτός θα έπρεπε να διαχειριστεί ορισμένα πράγματα, κάτι που αισθάνθηκε για τα καλά ο ίδιος όταν ο συνδυασμός κέρδισε τις εκλογές και ήρθε η ώρα των επιλογών. Μια άλλη ιστορία, σχέση έχουσα με πρόσωπα και καταστάσεις, κάθε φορά τα ίδια. Η θητεία ξεκίνησε με σαφή προσπάθεια οργάνωσης και κυρίως εξυγίανσης των οικονομικών. Είχε μελετήσει τα οικονομικά δήμου και επιχειρήσεων, είχε σαφή άποψη για την ανάγκη εξορθολογισμού. Τον οποίο θα έπρεπε να κάνει ο δήμος χωρίς να τον επιβάλλουν άλλοι. Ξεκίνησε με το ξεκαθάρισμα του προϋπολογισμού στον οποίο αθροίζονταν εξασφαλισμένοι πόροι, αιτήματα, υποσχέσεις και επιθυμίες δημιουργώντας σοβαρό πρόβλημα στην εφαρμογή του. Σε ορισμένες δημοτικές επιχειρήσεις υπήρχαν κόντρες καθώς είχαν δημιουργηθεί η μια πίσω από την άλλη και “φορτωθεί” με κόσμο. Η διαχείριση τέτοιων θεμάτων ήταν δύσκολη, δεν πήγε στη λογική του “πολιτικού κόστους” και δημιουργήθηκαν σοβαρές αντιθέσεις. Δημιούργησε το σύνθημα με περιεχόμενο δράσης, το “Πόλις πολύτροπος” που ήταν το δικό του όραμα, εδραίωσε ορισμένες από τις κατακτήσεις της πόλης. Η ιδέα του τραμ και των συνδεδεμένων αναπλάσεων κατά μήκος της διαδρομής του δεν υλοποιήθηκε, αλλά δεν οφείλεται σε αυτόν, είναι μια συζήτηση που δυστυχώς δεν έγινε όταν έπρεπε. Ο απολογισμός όμως είναι μια άλλη υπόθεση, τα όσα προαναφέρθηκαν ήταν “ψήγματα” μια πλούσιας θητείας. Στη διάρκεια της οποίας συγκρουσθήκαμε δημοσίως για διάφορα θέματα (όπως αυτό του Αρχαιολογικού Μουσείου) και ψυχρανθήκαμε (δημοσίως και πάλι) για ένα ζήτημα επιλογής, στο οποίο από μέρους μου ο θυμός νίκησε τη λογική και ως εκ τούτου η αντίδραση ήταν πέραν του αναμενομένου. Ποτέ όμως δεν έπαψε να υπάρχει αμοιβαία εκτίμηση και κάποια στιγμή μιλήσαμε αναλυτικά για την τηλεοπτική αναμέτρηση στον πρώτο γύρο των εκλογών το 1998. Του επεσήμανα κάποια κρίσιμα ζητήματα, αλλά κάποια από αυτά δεν τα χρησιμοποίησε θεωρώντας ίσως (ποτέ δεν το συζητήσαμε στη συνέχεια) ότι αγγίζουν το “προσωπικό”. Ηταν η δική του αντίληψη για το “πολιτικό ήθος” που τον εμπόδιζε να γίνει “πολιτικός”.
Εχασε τις εκλογές με μικρή διαφορά παρά το γεγονός ότι στον πρώτο γύρο βρέθηκε πολύ μπροστά, με ρυθμιστές δυο μικρότερους συνδυασμούς που δεν είχαν πάρει θέση υπέρ κάποιου εκ των μονομάχων. Παρασκήνιο άγνωστο για τους “παρατηρητές”, ο Χρήστος Μαλαπάνης στην επόμενη αναμέτρηση ήταν υποψήφιος με το συνδυασμό του Γ. Κουτσούλη ο οποίος κέρδισε τις εκλογές. Δίνοντας ένα μάθημα πολιτικού ήθους καθώς στήριξε με την παρουσία του στο συνδυασμό έναν παλιό του φίλο και συνεργάτη. Και όχι μόνον αυτό, αλλά στη διάρκεια της δημοτικής θητείας είχε ενεργό ρόλο και αναδείχθηκε σε στυλοβάτη της, με τη μεγάλη εμπειρία και ικανότητα διαχείρισης τεχνικών και οικονομικών θεμάτων, ιδιαιτέρως στην κρίσιμη δεύτερη διετία που υπήρξε και αντιδήμαρχος. Χωρίς να επιδιώκει την πρωτοκαθεδρία, δεν εγκατέλειψε την αυτοδιοίκηση. Εθεσε υποψηφιότητα ως νομάρχης το 2006 παρά το γεγονός ότι ήταν φανερό πως η υποψηφιότητα θα υπονομευτεί από τις εσωκομματικές διαμάχες. Εθεσε υποψηφιότητα στις περιφερειακές εκλογές και διετέλεσε αντιπεριφερειάρχης για λίγους μήνες το 2011, καθώς πολύ σύντομα συγκρούστηκε με το σύστημα Τατούλη, την πολιτική και τις πρακτικές του. Για να αποδείξει και πάλι ότι το πολιτικό ήθος είναι ασύμβατο με τις σκοπιμότητες, τις υποχωρήσεις και τους συμβιβασμούς με την εξουσία. Πρακτικά τότε έκλεισε και ο μεγάλος κύκλος της ενασχόλησης με την αυτοδιοίκηση, που είχε ξεκινήσει από το 1981 με την ιδιότητα του μέλους στο διοικητικό συμβούλιο της ΔΕΥΑΚ. Ο Χρήστος είχε κομματική ένταξη στο χώρο του ΠΑΣΟΚ αλλά σε ό,τι αφορά τη θητεία του στην αυτοδιοίκηση λειτουργούσε με κριτήριο το συμφέρον του θεσμού και των ανθρώπων που υπηρετούσε. Φυσικά όπως το καταλάβαινε αυτός, έχοντας και τη δική του αντίληψη για το ρόλο των αυτοδιοικητικών και την ανάγκη ευρύτατων συνεργασιών και συναινέσεων.
Αντί επιλόγου σε αυτή τη διαδρομή μνήμης και τιμής για το Χρήστο, παραθέτω ένα απόσπασμα από τη συνέντευξη που έδωσε στην “Ελευθερία” και στο Θανάση Λαγό το 2013, για το πώς βλέπει τις δράσεις του δήμου για το μέλλον. Είναι η δική του πολιτική παρακαταθήκη καθώς μιλά για “αέναες δράσεις”:
«Η παρατεταμένη ύφεση και η τρομακτική ανεργία, ιδίως των νέων, δημιουργούν ισχυρούς τριγμούς στην κοινωνία. Η ανασφάλεια, ο αυταρχισμός και η βία απειλούν ακόμη σήμερα και τους "σχετικά λιγότερο πάσχοντες".
Η αυτοδιοίκηση, ως α΄ βαθμός εξουσίας, και πιο κοντά στον πολίτη πρέπει να βρίσκεται και να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Και βέβαια, δεν μπορεί να βρει δουλειά για όλους τους δημότες. Μπορεί, όμως, να εργαστεί προς αυτήν την κατεύθυνση, βοηθώντας την παραγωγή, αξιοποιώντας προγράμματα, αναπτύσσοντας τον εθελοντισμό, αναδεικνύοντας και προβάλλοντας την αλληλεγγύη, με στόχο να διατηρήσει τη συνοχή της κοινωνίας.
Της μέριμνάς της πρέπει να τύχουν και οι μετανάστες, ιδίως αυτοί που είναι πλέον μόνιμα εγκατεστημένοι οικογενειακά, με στόχο την κοινωνική τους ένταξη. Οι Ελληνες έχουν ζήσει στο πετσί τους τα προβλήματα των μεταναστών.
Τα υπόλοιπα προβλήματα, όσο μεγάλα και αν είναι, δεν συγκρίνονται με τα κοινωνικά.
Αναφέρω όμως, ενδεικτικά, τις εκκρεμότητες στο σχέδιο πόλης του 1986, και των σχεδίων Βέργας, Μικρής Μαντίνειας και Ασπροχώματος από το 1994, τη διαχείριση των απορριμμάτων (με την τραγική εξέλιξη για την πόλη, που το 1998 ήταν πρωτοπόρα), την ανάγκη ενίσχυσης της πρωτογενούς παραγωγής, τον ορεινό όγκο του Ταϋγέτου, την ανάδειξη και αξιοποίηση των πολιτιστικών χώρων, τη διατήρηση του πολιτιστικού στίγματος της πόλης, τις αθλητικές εγκαταστάσεις, τα σχολεία, την ευταξία και ευμορφία των κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων.
Αυτές πρέπει να αποτελούν αέναες δράσεις που κάθε δημοτική αρχή πρέπει να τις υπηρετεί και να τις εμπλουτίζει».
