Διάβασα τα όσα δημοσιεύτηκαν από την εισήγηση, δεν πολυκατάλαβα καθόσον δεν τα πάω καλά με τη θεωρία, απλώς ελπίζω να μην προκύψει μια ακόμη μελέτη για το... ράφι. Μετά από τόσα και τόσα που έχουμε δει σε αυτόν τον τόπο, δικαιούμαστε να είμαστε επιφυλακτικοί.
Πρόκειται για ένα θέμα το οποίο απασχολεί δεκαετίες την πόλη, κάθε δημοτική αρχή θέτει σε προτεραιότητα την επίλυση αυτού του προβλήματος και... περιμένει την επόμενη να δώσει την ίδια υπόσχεση. Και δεν πιστεύω φυσικά πως “όλοι λένε ψέματα”, απλώς κάνουν την εξαγγελία κάθε φορά χωρίς να έχουν κάποια ιδέα ή ένα σχέδιο για λύσεις. Και όταν έρχεται στα χέρια τους η καυτή πατάτα, διαπιστώνουν ότι οι λύσεις είτε δεν υπάρχουν είτε είναι ακριβές, είτε είναι αντιδημοφιλείς. Οπότε κάθε τόσο μια πάσα για... μελέτη του θέματος είναι κι αυτό... μια λύση. Συνεπής με την εξαγγελία και ανεφάρμοστη στην πράξη. Ετσι περιορίζονται σε επιμέρους παρεμβάσεις οι οποίες δεν δίνουν λύση αλλά απλώς μετακινούν το πρόβλημα πιο πέρα.
Ακόμη και όταν όλες οι θέσεις πάρκινγκ και ελεγχόμενης στάθμευσης στο κέντρο είναι γεμάτες, στις περιοχές γύρω από αυτές γίνεται μάχη για μια θέση στη ράμπα ή το πεζοδρόμιο. Οταν ξεκίνησε η κρίση, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που θεωρούσαν ότι θα περιοριστεί η κυκλοφορία γενικά και ειδικά στο κέντρο της πόλης. Μετά από 8 χρόνια εκείνο που μπορεί να διαπιστώσει κάποιος χωρίς δυσκολία είναι ότι η κυκλοφορία στο εθνικό δίκτυο περιορίστηκε, στον αστικό ιστό όμως η κατάσταση γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Ως εκ τούτου διαψεύσθηκε η “κρυφή ελπίδα” της άνευ κόστους μείωσης της έντασης που έχει το πρόβλημα - και ως εκ τούτου θα πρέπει να αναζητηθούν άλλα εργαλεία. Βεβαίως αυτά τα εργαλεία είναι γνωστά και προσδιορισμένα... παγκοσμίως, το θέμα όμως είναι τι και πώς μπορεί να εφαρμοστεί έτσι ώστε να συζητούμε πράγματι για λύση ή για πορεία λύσης του ζητήματος, έστω και περιορισμού των συνεπειών του. Αυτά υποτίθεται πως θα αντιμετωπίσει η μελέτη, πλην όμως δεν έχει γίνει καμία συζήτηση στην πόλη και οι μελέτες δεν φέρνουν λύσεις δι’ επιφοιτήσεως.
Τον τελευταίο καιρό χρειάστηκε για πολλούς λόγους να κινηθώ με το αυτοκίνητο στην πόλη· συνήθως το αποφεύγω και στην ευρύτερη περιοχή του κέντρου μπαίνω κατά βάση το βράδυ. Ενώ αν χρειαστεί για κάποια ώρα την ημέρα, υπάρχει και η λύση... νόμιμης καβάτζας. Ετσι, βεβαιώθηκα για τα όσα διαπιστώνω ότι μπορούν να συμβούν περιεργαζόμενος την κυκλοφορία ως... πεζός. Είναι απερίγραπτη η κατάσταση που επικρατεί στους δρόμους γύρω από το κέντρο και την “ελεγχόμενη στάθμευση”. Δεν παραβιάζονται απλώς τα πάντα, αλλά και η κοινή λογική. Δεν εφαρμόζεται κανένας κανόνας οδικής κυκλοφορίας και το ατύχημα παραμονεύει σε κάθε διασταύρωση. Δεν αναφέρομαι σε κάποιον αφηρημένο ή αδιάφορο που θα περάσει άκοπα το στοπ. Αναφέρομαι στον κάθε προσεκτικό οδηγό που σταματάει και προσπαθεί να... ξεμυτίσει ενώ η ορατότητα είναι μηδενική. Και μπορεί να δει το αντίπαλο όχημα όταν κοντεύουν να... φιληθούν. Πιθανολογώ ότι κάποια από τα ατυχήματα στις διασταυρώσεις έχουν και τέτοια αιτία ή εν πάση περιπτώσει η ασυδοσία στη στάθμευση συμβάλλει ώστε να συμβούν.
Υπάρχουν κανόνες και κανονισμοί αλλά δεν υπάρχουν υπηρεσίες για να τους εφαρμόσουν ή δεν το θεωρούν καθήκον τους να το κάνουν. Περιττό εδώ να γράψουμε τι γίνεται με ράμπες, με θέσεις για άτομα με ειδικές ανάγκες, με στενούς δρόμους και πεζοδρόμια: Οι διαμαρτυρίες είναι καθημερινές αλλά “εις ώτα μη ακουόντων”. Και έχει φθάσει στο σημείο να αποτελεί ρίσκο η παρατήρηση σε παραβάτη, καθώς ουκ ολίγοι συμπολίτες μας πηγαίνοντας για καλό βρέθηκαν αντιμέτωποι με τσαμπουκάδες. Οσο βαθαίνει η κοινωνική κρίση, τόσο περισσότεροι θεωρούν αυτονόητο δικαίωμά τους την παραβίαση, και ανοησία τη συμμόρφωση με τους κανόνες.
Θα έρθει λοιπόν μια μελέτη η οποία θα προβλέπει διάφορους περιορισμούς - είναι αδύνατον να ανεχθεί ο οποιοσδήποτε σέβεται τον εαυτό του να συμβαίνει αυτό το μπάχαλο στο κέντρο της πόλης. Οπως επίσης είναι αδύνατον να συζητήσεις για λύσεις που ακροθιγώς αναφέρονται στο κείμενο της εισήγησης που είδα (βάδισμα, ποδηλασία, ασφάλεια αστικών οδών), χωρίς δραστικό περιορισμό του “ζωτικού χώρου” των αυτοκινήτων. Γιατί η εφαρμογή αναμφισβήτητα θα πρέπει να προβλέπει πεζοδρόμια... για ανθρώπους (άρα και μεγαλύτερα), ζώνες ποδηλατόδρομων (άρα... λιγότερο οδόστρωμα για αυτοκίνητα), εμπόδια στο "παρκάρω όπου γουστάρω”. Να δούμε τότε ποιος θα αναλάβει το “πολιτικό κόστος” της υλοποίησης και πολύ περισσότερο τον έλεγχο.
Μην κοροϊδευόμαστε, όλοι γνωρίζουμε πως, κάθε φορά που περιορίζεται ο χώρος για τα αυτοκίνητα, όλοι εκείνοι που χάνουν τη βολή τους (και είναι πολλοί συνήθως) κι εκείνοι που θεωρούν πως το οδόστρωμα είναι χώρος... πολυπαρκαρίσματος, αναθεματίζουν το φάρδεμα των πεζοδρομίων. Φυσικά δεν λείπουν και οι συμπολίτες οι οποίοι διαμαρτύρονται... κατά περίπτωση: άλλοτε ως πεζοί για μια περιοχή και άλλοτε ως οδηγοί σε άλλη περιοχή, ανάλογα με το πού τους... δυσκολεύει αυτό κάθε φορά. Δεν απαιτείται σοφία για να γίνει αντιληπτό πως από οποιαδήποτε μελέτη θα προκύψουν περιορισμοί στη σημερινή ασυδοσία (μικρότεροι ή μεγαλύτεροι ανάλογα με το βαθμό παρέμβασης, που προσδιορίζεται πολλές φορές με πολιτικά κριτήρια). Ως εκ τούτου θα προκύψουν και συγκρούσεις με “πελάτες”, για όσους βλέπουν με αυτή την ιδιότητα τους... πολίτες. Και θα ήταν σκόπιμο όλοι οι παράγοντες των δημοτικών πραγμάτων να προχωρήσουν άμεσα στην υλοποίηση ενός σχεδίου εφαρμογής των στοιχειωδών κανόνων, για να δούμε κι εμείς αλλά κι αυτοί αν μπορούν να αντέξουν και το “βάρος” ενός ευρύτερου κανονιστικού πλαισίου.
Πολλά από τα δυσάρεστα φαινόμενα θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν και χωρίς μελέτη. Αρκεί να υπήρχε πολιτική βούληση. Είναι κάτι παραπάνω από προφανές ότι σε μια πόλη όπως η Καλαμάτα, με ελάχιστες κλίσεις ανάμεσα στα διάφορα σημεία της και με καλοκαιρία για το μέγιστο του χρόνου, το ποδήλατο είναι αποφασιστικός παράγοντας για τον περιορισμό των κυκλοφοριακών προβλημάτων. Πράγμα που σημαίνει ότι χρειάζεται να δημιουργηθεί ένα δίχτυ ποδηλατόδρομων που θα ενώνουν τις συνοικίες με το κέντρο. Και όχι όταν... εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση, αλλά τώρα, με τη χάραξη ζώνης ποδηλάτων στο οδόστρωμα αρτηριακών δρόμων - πράγμα που προϋποθέτει βασικά την απαγόρευση της στάθμευσης κατά μήκος της διαδρομής. Αφού δεν πρόβλεψαν ποδηλατόδρομο για παράδειγμα στη Βασ. Γεωργίου, ας τον προβλέψουν τώρα για να κυκλοφορούν με μεγαλύτερη ασφάλεια οι ουκ ολίγοι πολίτες που κινούνται σήμερα με το ποδήλατο, και πολύ περισσότεροι που θα μπορούσαν να το αποφασίσουν. Σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις υπάρχει ένας συνδυασμός ποδηλατόδρομων πάνω στο πεζοδρόμιο ή κάτω δίπλα από αυτό, στο οδόστρωμα, εκεί που το επιτρέπει η διαμόρφωση του δρόμου.
Αφού δεν μπορούν να ελέγξουν τη στάθμευση στις γωνίες, άρχοντες και υπηρεσίες ας φτιάξουν “μάγουλα” για να την κάνουν τεχνικά απαγορευτική. Αφού δεν θέλουν πεζοδρομήσεις σε κρίσιμους δρόμους, ας βάλουν όριο τα 30 χιλιόμετρα κι ας κατασκευάσουν σε πυκνά διαστήματα εμπόδια δεξιά και αριστερά, που “απαγορεύουν” στους οδηγούς να αναπτύξουν ταχύτητα. Πράγματα που εφαρμόζονται παντού με παραλλαγές, αλλά στην Καλαμάτα τα εξορκίζουν με τον... απήγανο. Και φυσικά υπάρχουν πολλές άλλες λύσεις που όφειλαν να έχουν αναζητήσει και εφαρμόσει, έστω και πειραματικά, εδώ και πολλά χρόνια οι εκάστοτε δημοτικές αρχές.
Ως επίλογος: Η Καλαμάτα είναι μια πόλη στην οποία όλες οι υπηρεσίες έχουν συγκεντρωθεί στην και γύρω από την πλατεία. Από δημόσιες υπηρεσίες μέχρι φροντιστήρια, και η τάση συγκέντρωσης αναλογικά μεγαλώνει καθώς η περιφέρεια όλο και συρρικνώνεται. Ως εκ τούτου πάντα θα έλκει όλο τον πληθυσμό με διαφορετική πυκνότητα και συχνότητα στο κέντρο. Θέσεις στάθμευσης δεν υπάρχουν, παρά μόνο στο δρόμο που δεν φθάνει ούτε για τους... κατοίκους. Υπολογίστε πόσα αυτοκίνητα μπορούν να παραταχθούν στη “φάτσα” μιας πολυκατοικίας και πόσα αυτοκίνητα έχουν οι ένοικοι. Ως εκ τούτου υπάρχουν δύο δρόμοι: Είτε θα σηκώσουν άπαντες ψηλά τα χέρια δηλώνοντας ότι δεν υπάρχει λύση, είτε θα δοθεί χώρος για ποδαρόδρομο, ποδήλατο και αστικά μέσα μεταφοράς.
