Ας μην τρέφει κανείς αυταπάτες, η λέξη έχει διαφορετικό περιεχόμενο για τον καθένα ανάλογα με την… πλευρά που βρίσκεται στην οικονομία και την παραγωγή. Και φυσικά το κείμενο δεν φιλοδοξεί να λύσει ζητήματα… πολιτικής οικονομίας. Αλλά αντιθέτως να θίξει τις προϋποθέσεις για όποιου προσανατολισμού και συμφερόντων ανάπτυξη και μέχρι του σημείου που μπορούν να την επηρεάσουν.
Εστιάζω το ζήτημα στους Δήμους Καλαμάτας και Μεσσήνης για δύο λόγους: Ο πρώτος είναι κατά έναν τρόπο συναισθηματικός. Στη Μεσσήνη έζησα εκείνα τα χρόνια που προσδιορίζουν την έννοια «πατρίδα» και στην Καλαμάτα το υπόλοιπον του βίου. Δεν πρόκειται για κάτι τι σπάνιο, από το μεταίχμιο του 19ου και του 20ού αιώνα υπήρχαν αυτού του είδους οι μετακινήσεις και αποτέλεσαν τον ισχυρότερο παράγοντα για τις σχέσεις «καλής γειτονίας». Ο δεύτερος είναι «πραγματολογικός». Οι δύο δήμοι αποτελούν την «καρδιά» της Μεσσηνίας και η «ζώνη επιρροής» τους καλύπτει την εδαφική περιφέρεια που ορίζεται ως «ενδοχώρα» των παραλίων του Μεσσηνιακού Κόλπου. Η Δυτική Μεσσηνία για πολλούς λόγους αποτελεί μια ξεχωριστή μικροπεριφέρεια με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, διαφορετικές ανάγκες και δυνατότητες. Και στις δύο περιπτώσεις θεωρώ ότι οι συνέργειες των δήμων και η εκπόνηση κοινών διαδημοτικών σχεδίων είναι «εκ των ων ουκ άνευ» προϋπόθεση για οποιαδήποτε συζήτηση έχει να κάνει με την «ανάπτυξη» και το «μέλλον». Όσο η πολιτική των δήμων παραμένει εσωστρεφής και με δεδομένες τις αντιλήψεις που εκφράζει το πολιτικό προσωπικό, τόσο περισσότερο μένει στο περιθώριο η ιστορία της «ανάπτυξης» και αποκτούν προτεραιότητα δραστηριότητες του «φαίνεσθαι» που εξασφαλίζουν ψήφους την εποχή του… «φωτογραφίζεσθαι» διά του κινητού, που δίνει την εικόνα του… πανταχού παρόντος και του αεικίνητου. Αν προσθέσετε και τις κοινωνικές εκδηλώσεις στις οποίες δεν διανέμονται… ιδιαίτερες προσκλήσεις, έχετε μια πιο «ολοκληρωμένη» εικόνα.
Δεν θα σταματήσω να επαναλαμβάνω αυτό που διατυπώνω εδώ και πολλά χρόνια αλλά «στου κουφού την πόρτα»... Ότι δηλαδή οι «άρχονται» φαίνονται και κρίνονται στα δύσκολα και όχι στο… ψωμοτύρι των ασήμαντων για τη μεγάλη εικόνα παρεμβάσεων. Αλλά με τα δύσκολα δεν ασχολούνται και πολύ, ιδιαίτερα δε όταν αυτά ξεπερνούν τα όρια της γεωγραφίας του εκλογικού σώματος. Ανάπτυξη από εδώ, ανάπτυξη από εκεί, αλλά εδώ και πολλές δεκαετίες ενασχόλησης με τα ζητήματα της αυτοδιοίκησης διαπιστώνω ότι ουδέποτε στην πραγματικότητα οι τοπικοί άρχοντες δεν ασχολήθηκαν με το τεράστιο αναπτυξιακό κεφάλαιο που λέγεται «Μεσσηνιακός Κάμπος». Αποτέλεσε πηγή ζωής από την αρχαιότητα και αποτελεί παρακαταθήκη για το μέλλον. Αλλά προς το παρόν όλοι αποφεύγουν να ασχοληθούν με την κατάσταση σε αυτόν, γιατί το θέμα δεν είναι «πιασάρικο» ούτε και προσφέρεται για να εκφέρεται αβίαστα η λέξη «ανάπτυξη». Πρόκειται για μια περιοχή, στην οποία συναντιούνται οι Δήμοι Καλαμάτας και Μεσσήνης με τη μορφή που πήραν στον «Καλλικράττη», και στη βόρεια πλευρά τους με αυτόν της Οιχαλίας. Τα προβλήματα στον κάμπο τεράστια, η περιοχή εγκαταλείπεται όλο και περισσότερο, οι καλλιέργειες φθίνουν, η οικονομική δραστηριότητα αναπτύσσεται χωρίς σχέδιο, τα κοινωνικά ζητήματα που συνδέονται με την εγκατάλειψη θεριεύουν, οι υδάτινοι αγωγοί ρυπαίνονται και γίνονται τελικά... ρυπαντές. Αν πραγματικά οι «άρχοντες» νοιάζονται για την «ανάπτυξη» θα πρέπει χωρίς χρονοτριβή να συζητήσουν και να απαιτήσουν μια ολοκληρωμένη μελέτη για όλη την εδαφική περιφέρεια και για όλες τις δραστηριότητες που αναπτύσσονται ή πρέπει να αναπτυχθούν. Να απαιτήσουν έργα και παρεμβάσεις που θα αλλάξουν ριζικά τη σημερινή κατάσταση, θα αποδώσουν τον κάμπο στους καλλιεργητές και τις καλλιέργειες, θα προστατεύσουν το περιβάλλον και τους υδάτινους αποδέκτες, θα εξασφαλίσουν την απρόσκοπτη καλλιέργεια και λειτουργία των επιχειρήσεων, θα ορίσουν ζώνες δραστηριοτήτων και θα καταστήσουν ελκυστική την επένδυση στη γεωργία, τη βιομηχανία και τις τεχνολογίες. Δήμοι και Περιφέρεια έχουν υποχρέωση απέναντι στους πολίτες να εκπονήσουν ένα τέτοιο σχέδιο και να «τρέξουν» την υλοποίησή του. Διαφορετικά τα περί «ανάπτυξης» λογύδρια δεν αποτελούν τίποτα περισσότερο από προεκλογικές πομφόλυγες που εξαφανίζονται μετά την εκφορά τους.
Η ιδέα της συνεργασίας φυσικά δεν απορρίπτεται από τους δημάρχους. Για να δούμε τι ανακοίνωσαν στα τέλη Ιουλίου 2020 οι δήμαρχοι Καλαμάτας, Μεσσήνης και Δυτικής Μάνης, όπως καταγράφεται στην επίσημη ιστοσελίδα της ΚΕΔΕ: «Ο Δήμος Καλαμάτας σε συνεργασία με τους όμορους Δήμους Μεσσήνης και Δυτικής Μάνης επεξεργάζονται στρατηγικό σχέδιο για τη διασύνδεση, αξιοποίηση, ανάδειξη του παραλιακού μετώπου από την περιοχή των Κιτριών έως και την περιοχή του Πεταλιδίου. Τους βασικούς άξονες αυτής της προσπάθειας συζήτησαν οι δήμαρχοι, Καλαμάτας Θανάσης Βασιλόπουλος, Μεσσήνης Γιώργος Αθανασόπουλος και Δυτικής Μάνης Δημήτρης Γιαννημάρας, σε πρόσφατη συνάντησή τους. Πρόθεση των δημάρχων είναι να τεθούν οι βάσεις ώστε σε σύντομο χρόνο να περιγραφεί από τις υπηρεσίες το αντικείμενο του εν λόγω σχεδίου, να αποτυπωθεί και να ανοίξει η συζήτηση με όλους τους συναρμόδιους και εμπλεκόμενους φορείς, μέσω της κατάθεσης προτάσεων αλλά και της διεκδίκησης χρηματοδοτήσεων. Το όραμα ανάπτυξης του παράκτιου μετώπου από την Καλαμάτα έως τον Ριζόμυλο συνδέθηκε από τη δεκαετία του ’90, με την κατασκευή ενός δρόμου που θα διατρέχει τον Μεσσηνιακό Κάμπο παράλληλα στην ακτογραμμή και σε κατάλληλο βάθος, ο οποίος θα βελτιώνει την κινητικότητα μεταξύ του μεγάλου αστικού κέντρου της Καλαμάτας με τη Μεσσήνη και την επαρχία Πυλίας και ταυτόχρονα θα δώσει μια προοπτική τουριστικής ανάπτυξης και ενίσχυσης της αγροτικής παραγωγής. Οι τρεις δήμοι τώρα σχεδιάζουν μέσα από μια μεταξύ τους προγραμματική συμφωνία και σε συνεργασία με την Περιφέρεια Πελοποννήσου, να αντιμετωπίσουν από κοινού ζητήματα ανθεκτικότητας και προόδου μιας περιοχής που παράγει εισόδημα για όλους. Μια συνεργασία που θα οδηγήσει στην εκπόνηση ενός ειδικού αναπτυξιακού χωρικού σχεδίου, με σκοπό την ανάδειξη της μεγάλης εικόνας του παράκτιου μετώπου από το Πεταλίδι μέχρι τις Κιτριές και που θα περιλαμβάνει ταυτόχρονα δράσεις για την ενίσχυση της κινητικότητας, της προστασίας του περιβάλλοντος και των ακτών του μετώπου, την αντιπλημμυρική προστασία, τη διαμόρφωση χώρων άθλησης και αναψυχής, την υποστήριξη του πρωτογενούς τομέα και που θα προσφέρει τελικά ένα νέο ρυθμισμένο πολεοδομικά δημόσιο χώρο. Η ενιαία αυτή θεώρηση και ρύθμιση θα επιτρέψει την εξυπηρέτηση επιμέρους στόχων για: Τη δημιουργία μιας ευρείας παράκτιας ζώνης αναψυχής, με άξονες περιπάτου και διαδρομές ποδηλάτου. Τη βελτίωση της ενδοεπικοινωνίας μεταξύ των περιοχών με την κατασκευή αξιόπιστου και ασφαλούς οδικού δικτύου ήπιων γεωμετρικών χαρακτηριστικών, καθώς και την προώθηση της θαλάσσιας συγκοινωνίας. Τη δικτύωση υφιστάμενων χώρων αναψυχής, άθλησης και πολιτισμού, καθώς και όσων νέων δημιουργηθούν. Την ανάληψη δράσεων για την αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης, της επέκτασης των δικτύων αποχέτευσης και της διαχείρισης των αποβλήτων των μεταποιητικών μονάδων. Την υλοποίηση έργων αντιπλημμυρικής προστασίας. Την υποστήριξη της αγροτικής παραγωγής, με την κατασκευή δικτύου αγροτικών οδών, την ενεργειακή επάρκεια των καλλιεργητών με αξιόπιστο δίκτυο ηλεκτρισμού, καθώς και την κατασκευή αρδευτικού δικτύου. Eτσι ώστε να αποτελέσουν την ταυτότητα της ευρείας μητροπολιτικής περιοχής στον μυχό του Μεσσηνιακού Κόλπου».
Το «σύντομα» κοντεύει να κλείσει… 3 χρόνια και από όσο μπορώ να θυμάμαι, από τότε μέχρι σήμερα δεν έγινε καμία νέα συνάντηση ούτε ανακοινώθηκε η εκπόνηση του σχεδίου. Χωρίς καμία αμφιβολία το κείμενο γραμμένο από κάποιον τεχνοκράτη έχει ενδιαφέροντα στοιχεία, αλλά δυστυχώς όλα αυτά έμειναν… επί χάρτου. Οι όποιες αποσπασματικές ενέργειες δεν δείχνουν να αποτελούν μέρος σχεδίου αλλά υλοποίηση προγενέστερων προτάσεων και «ιδεών» με άγνωστο χρονικό ορίζοντα υλοποίησης Δεν γνωρίζω αν οι υποψήφιοι θα περιλάβουν στις προεκλογικές τους εξαγγελίες τέτοιας κλίμακας συνεργασίες. Με δεδομένο το γεγονός ότι πέρασαν τρία χρόνια και το σχέδιο αναζητείται και πως τίποτα από όσα δήλωναν διάφοροι τοπικοί παράγοντες για κρίσιμα ζητήματα δεν υλοποιήθηκε, μας βάζει στον πειρασμό να χαρακτηρίσουμε ως «έπεα πτερόεντα» τα προεκλογικά «μεγαλεία». Και «όνειρα θερινής νυκτός» τα σπουδαία, όταν η κοινωνία παρακολουθεί την εξέλιξη των ζητημάτων που θα έπρεπε να την ενδιαφέρουν από τον καναπέ ή τα τραπεζοκαθίσματα. Όσο «μας παίρνει» δεν θα τα βάζουμε στο «ψυγείο» και θα επιμένουμε τόσο στην ανάγκη υπέρβασης από τους τοπικούς παράγοντες όσο και σε αυτήν της ενεργής συμμετοχής των πολιτών στα ζητήματα που τους αφορούν. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος άλλωστε αν πράγματι κάποιοι ενδιαφέρονται για τον τόπο και το μέλλον του και όχι για την εκλογή ή επανεκλογή τους.
