Το καυτό αυτό θέμα το άγγιξε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, απαντώντας σε ερώτηση της “Ε”, μόνο ο επικεφαλής των “Νέων Δρόμων” Γιώργος Δέδες, δηλώνοντας ότι είναι υπέρμαχος της ενοποίησης - αλλά δεν εξήγησε για ποιο λόγο ο “Κλεισθένης” διατήρησε διαιρεμένη την Πελοπόννησο.
Μετεκλογικά ο νέος περιφερειάρχης Παναγιώτης Νίκας τάχθηκε κατά της διοικητικής ενοποίησης της Πελοποννήσου, επειδή εκτιμά πως η Πάτρα, λόγω πληθυσμού, ξεκινά με πλεονέκτημα στη διεκδίκηση της διοικητικής έδρας.
Στο παρελθόν ο απερχόμενος περιφερειάρχης Πέτρος Τατούλης έχει ταχθεί υπέρ της διοικητικής ενοποίησης της Πελοποννήσου, αφήνοντας να εννοηθεί ότι θεωρεί την Τρίπολη αναμφισβήτητη πρωτεύουσα του Μοριά.
Ανεξάρτητα όμως από το πολιτικό κόστος/όφελος, κάποια στιγμή θα έπρεπε, τουλάχιστον σε θεωρητικό επίπεδο, να συζητηθούν τόσο οι οικονομικές επιπτώσεις της διαίρεσης όσο και τα οικονομικά οφέλη της διοικητικής ενοποίησης. Δυστυχώς όμως, η ηγεσία της επιχειρηματικής κοινότητας έχει μείνει ακόμα στην εποχή των νομαρχιών και ενδιαφέρεται μόνο για το ξεκοκάλισμα του ΕΣΠΑ σε επίπεδο νομού. Σε διαφορετική περίπτωση η επιχειρηματική κοινότητα θα είχε βάλει “λουκέτο” στα νομαρχιακά επιμελητήρια και θα υπήρχε μόνο ένα επιμελητήριο στη γεωγραφική ενότητα της Πελοποννήσου. Προφανώς όμως η ηγεσία της επιχειρηματικής κοινότητας δεν θέλει ή δεν μπορεί να αντιληφθεί τα πλεονεκτήματα των οικονομιών κλίμακας, και γι’ αυτό εξακολουθεί να θεωρεί την αγορά του νομού ως... άριστο μέγεθος για την ανάπτυξη της επιχείρησης.
Σε αυτές τις οικονομικές συνθήκες, και κυρίως όταν κυριαρχούν αντιλήψεις που θεωρούν ιδανική την κατατμημένη αγορά, είναι αδύνατη η πρωτογενής συσσώρευση κεφαλαίου, η επανεπένδυση των κερδών και η μεγέθυνση των επιχειρήσεων. Αλλά φαίνεται πως η ηγεσία της επιχειρηματικής κοινότητας πιστεύει -ή κάνει πως πιστεύει για να εξυπηρετήσει στενά συντεχνιακά συμφέροντα- ότι το μέγεθος της αγοράς και των επιχειρήσεων δεν διαδραματίζει κανένα ρόλο, ούτε στην οικονομική ανάπτυξη ούτε και στην επιβίωση των ίδιων των επιχειρήσεων.
Οταν λοιπόν η ηγεσία της επιχειρηματικής κοινότητας “υποθάλπει” αυτές τις θεωρίες διατηρώντας τα “νομαρχιακά μαγαζάκια”, θα ήταν τουλάχιστον παράδοξο να ζητάμε από τον μικρό επιχειρηματία να αντιληφθεί ότι η μικρή αγορά εμποδίζει την ανάπτυξη και ότι η στασιμότητα είναι η μεγαλύτερη απειλή για την επιχείρησή του.
Σε αντίθεση βέβαια με την αντίληψη που κυριαρχεί στην Πελοπόννησο, ο ανεπτυγμένος κόσμος όχι μόνο θεωρεί το μέγεθος της αγοράς και της επιχείρησης καθοριστικό παράγοντα για την ανάπτυξη, αλλά έχει συμφωνήσει κιόλας ότι δεν μπορεί να υπάρξει οικονομική μεγέθυνση σε μια κατακερματισμένη πληθυσμιακά περιοχή. Υπό ιδανικές συνθήκες λοιπόν, η ανάπτυξη της Πελοποννήσου θα ήταν μεγαλύτερη αν υπήρχε ή αν γινόταν προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα μεγαλύτερο αστικό κέντρο (ή και δύο) με πληθυσμό κοντά στους 500.000 κατοίκους: Αυτό είναι το κρίσιμο πληθυσμιακό μέγεθος που επιτρέπει στις επιχειρήσεις να βρουν την καταναλωτική αγορά που απαιτείται για την ανάπτυξή τους χωρίς επιδοτήσεις και επιχορηγήσεις, αλλά και να διασφαλίσουν σπάνιους παραγωγικούς συντελεστές όπως π.χ. η ειδικευμένη εργασία.
Εννοείται ότι σε μια νεωτερική κοινωνία, πολιτικοί και επιχειρηματίες θα συζητούσαν την προοπτική δημιουργίας ενός ή δύο τέτοιων αστικών κέντρων, στα οποία θα μπορούσαν να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας, ώστε να δημιουργηθούν οι συνθήκες για την οικονομική και δημογραφική μεγέθυνση της Πελοποννήσου. Στην προνεωτερική Πελοπόννησο όμως, ο καθένας θεωρεί ομφαλό της γης το χωριό του και μητρόπολη του κόσμου τη «μικρή του πόλη» - η οποία εκτός των άλλων «δικαιούται» να είναι πρωτεύουσα και γι’ αυτό πρέπει να έχει αεροδρόμιο, λιμάνι, δικαστήριο, πανεπιστήμιο, στρατόπεδο, νοσοκομείο, ΒΙΠΕ, τουρισμό, πρωτογενή τομέα… τα πάντα.
Πώς το είχε πει ο αείμνηστος; «Ενα απέραντο φρενοκομείο».
Θανάσης Λαγός
Εmail: lathanasis@yahoo.gr
