Το σενάριο αυτό, που συζητιόταν έντονα στους διαδρόμους της Βουλής τους τελευταίους μήνες, προϋποθέτει συνεργασία της ηγεσίας του ΚΙΝΑΛ όχι μόνο με τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και με τις αντισυστημικές αριστερές δυνάμεις που το 2011 προπηλάκιζαν στις παρελάσεις τους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, οδηγώντας σε παραίτηση την τότε κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις λοιπόν, ο Γιώργος Παπανδρέου θα κληθεί τη επομένη των εθνικών εκλογών (όποτε και αν γίνουν αυτές) να αποφασίσει αν θα συνεργαστεί με όσους τον έβριζαν το 2011, για να διαλύσει πλήρως τον μεταπολιτευτικό δικομματισμό.
Εννοείται ότι μέχρι τότε η Νέα Δημοκρατία θα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι της για να εκλέξει στις επόμενες εθνικές εκλογές τουλάχιστον 101 βουλευτές, προκειμένου να αποτρέψει νέα αλλαγή του εκλογικού νόμου από ενισχυμένη σε απλή αναλογική. Θεωρητικά το έργο αυτό, σε μια κανονική χώρα με κανονικά κόμματα, θα ήταν πανεύκολο, αφού θα συσπείρωνε μεταξύ άλλων και τους πολίτες που πιστεύουν ότι η Ελλάδα χρειάζεται μεταρρυθμίσεις οι οποίες είναι αδύνατον να γίνουν από κυβερνήσεις συνεργασίας. Η Νέα Δημοκρατία όμως δεν δείχνει διατεθειμένη να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις, ενισχύοντας με την πολιτική της αυτή τους εσωκομματικούς βαρόνους που εξετάζουν με ενδιαφέρον το ρόλο τους σε ένα πολιτικό σύστημα με αδύναμα κόμματα και κυβερνήσεις συνεργασίας.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, κάθε άλλο παρά απρόβλεπτη θα είναι μια τυχούσα αποχώρηση από τη Νέα Δημοκρατία, τόσο εκείνων που διαφωνούν (έστω και προσχηματικά) με την πολιτική Μητσοτάκη στα εθνικά θέματα, όσο και αυτών που σήμερα σιωπούν απλώς επειδή κάθονται σε υπουργική καρέκλα. Με άλλα λόγια: Η ενότητα της Νέας Δημοκρατίας κάθε άλλο παρά διασφαλισμένη είναι, και οι φυγόκεντρες τάσεις ενισχύονται από την αντιμεταρρυθμιστική πολιτική που οδηγεί σε παρεοκρατία και πόλεμο φατριών.
Η απλή αναλογική στην πραγματικότητα θα λειτουργήσει ως καταλύτης για τη μετεξέλιξη των εσωκομματικών βαρόνων σε κομματάρχες που θα διεκδικούν μερίδιο από την πίτα των κυβερνήσεων συνεργασίας. Ταυτόχρονα, η απλή αναλογική μπορεί να φέρει στο προσκήνιο ξεπεσμένους βαρόνους που διατηρούν την εκλογική τους πελατεία αν και έχουν απομακρυνθεί από το κομματικό μαντρί.
Ετσι κι αλλιώς τα κόμματα στην Ελλάδα δεν κατάφεραν να γκρεμίσουν τα προνεωτερικά δίκτυα και γι’ αυτό η πολιτική (όπως και η οικονομία) στην Ελλάδα παραμένει... οικογενειακή υπόθεση. Γι’ αυτό η νίκη του Γιώργου Παπανδρέου στις εσωκομματικές εκλογές του ΚΙΝΑΛ είναι σχεδόν βέβαιη και μόνο μια αυτοκαταστροφική προεκλογική εκστρατεία μπορεί να την ακυρώσει. Ο Γιώργος Παπανδρέου, έχοντας κληρονομήσει από τον παππού και τον πατέρα του το αντιδεξιό κόμμα (με ρίζες στον βενιζελισμό), έχει μια δεύτερη ευκαιρία να γράψει Ιστορία – και κανένας δεν ξέρει πώς θα προσπαθήσει να την αξιοποιήσει. Σίγουρα όμως η προηγούμενη εμπειρία του στο Μαξίμου θα λειτουργήσει ως παράδειγμα προς αποφυγήν, αφού μέσα σε δύο χρόνια σπατάλησε πολιτικό κεφάλαιο δύο γενεών. Αναμφισβήτητα έχει κακές αναμνήσεις, τόσο από την περίοδο της ισχυρής κυβέρνησής του όσο και από την περίοδο που ακολούθησε όταν το ΠΑΣΟΚ συγκυβέρνησε με τη Νέα Δημοκρατία. Τώρα, θα κληθεί να αποφασίσει αν θα δώσει τη χαριστική βολή στις αυτοδύναμες κυβερνήσεις, δίνοντας ταυτόχρονα ψήφο εμπιστοσύνης στην απλή αναλογική.
Κλείνοντας θα ήταν παράλειψη να μην επισημάνουμε ότι μια κυβέρνηση συνεργασίας Κεντροαριστεράς και Αριστεράς θα αλλάξει και τον εκλογικό νόμο των αυτοδιοικητικών εκλογών. Έτσι κι αλλιώς, τόσο οι κεντροαριστερές όσο και οι αριστερές παρατάξεις (τουλάχιστον στην Πελοπόννησο) την τρέχουσα αυτοδιοικητική περίοδο δεν δείχνουν ικανές να διεκδικήσουν αυτοδύναμη εκλογική νίκη στην επόμενη αναμέτρηση. Δεν δείχνουν επίσης ούτε πνεύμα καλής διάθεσης για προεκλογικές συνεργασίες. Αντιθέτως, ο κατακερματισμός των πολιτικών δυνάμεων αυξάνει τις φυγόκεντρες τάσεις, που θα πολλαπλασιαστούν με γεωμετρική πρόοδο αν γίνει ορατή στον πολιτικό ορίζοντα η απλή αναλογική.
Θανάσης Λαγός
