Δυστυχώς για τον Αλέξη Τσίπρα, όπως και για τους προκατόχους του, οι περισσότεροι Ελληνες πιστεύουν ούτε λίγο ούτε πολύ ότι οι ιδιώτες επενδυτές και ειδικά οι ξένοι είναι... κλέφτες που έχουν στόχο να αρπάξουν τον πλούτο της Ελλάδας.
Αλλωστε πολύ πριν ξεσπάσει η κρίση τα ελληνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης είχαν φροντίσει να δώσουν αρνητικό νόημα στην έννοια κέρδος, καταγγέλλοντας μονίμως τους επιχειρηματίες και τις επιχειρήσεις ως... κερδοσκόπους. «Αντικειμενικός σκοπός της επιχείρησης είναι η μεγιστοποίηση του κέρδους» έλεγα τη δεκαετία του 1990 όταν δίδασκα Οικονομία σε φροντιστήρια, και πολλοί μαθητές με κοίταγαν έντρομοι, σαν να έβλεπαν μπροστά τους το σατανά. Μάταια προσπαθούσα να πείσω τότε τους μαθητές ότι σε όλο τον κόσμο οι επιχειρήσεις επιδιώκουν το κέρδος και ότι δεν είναι κακό να «κερδοσκοπεί» κατά κυριολεξία ο επιχειρηματίας. Εβλεπα στα μάτια τους ότι η μάχη ήταν άνιση κι ότι ο πόλεμος είχε χαθεί στα τηλεοπτικά δελτία: εκεί που οι δημοσιογράφοι, έναντι αμοιβής που θα τη ζήλευαν για τζίρο πολλές μικρές επιχειρήσεις, μάχονταν ακούραστοι τους... κερδοσκόπους και την επιχειρηματικότητα.
Την ίδια περίοδο το πελατειακό κράτος έδινε τη χαριστική βολή στην επιχειρηματικότητα και τον υγιή ανταγωνισμό, κάνοντας τα στραβά μάτια και χαριστικές ρυθμίσεις για τους πελάτες επιχειρηματίες που δεν πλήρωναν φόρους, ασφαλιστικές εισφορές και εργαζόμενους. Με την ανοχή του κράτους και τη συνέργεια των κομμάτων, δεκάδες επιχειρήσεις και επιχειρηματίες δυσφήμησαν με τη σειρά τους την επιχειρηματικότητα, καταπατώντας τα δικαιώματα των εργαζομένων και καταστρατηγώντας κάθε έννοια ανταγωνισμού. Υπενθυμίζω ότι την εποχή των παχιών αγελάδων αρκούσε ένα τηλεφώνημα από γραφείο βουλευτή για να γίνει ρύθμιση χρεών και εισφορών του... πελάτη επιχειρηματία, ώστε να αποκτήσει φορολογική ενημερότητα προκειμένου να εξασφαλίσει νέα δάνεια ή χρηματοδοτήσεις από τα ευρωπαϊκά προγράμματα.
Με αυτόν τον τρόπο «εξαφανίστηκαν», όπως θα έλεγε και η συμπαθής Τασία Χριστοδουλοπούλου, τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα (ΜΟΠ), τρία Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης (ΚΠΣ) και το πρώτο ΕΣΠΑ, χωρίς η ελληνική οικονομία να αποκτήσει ανταγωνιστικές επιχειρήσεις και υποδομές. Ουσιαστικά οι ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις ξεκοκαλίστηκαν από κρατικοδίαιτες επιχειρήσεις υπό την ανοχή των Βρυξελλών και την «επίβλεψη» του ελληνικού κράτους. Σε αντίθεση όμως με την κυρίαρχη αντίληψη, τα «ευρωπαϊκά» χρήματα δεν ξεκοκαλίστηκαν μόνο από τους «εθνικούς εργολάβους» και τους «εθνικούς προμηθευτές». Βεβαίως οι μεγάλες κρατικοδίαιτες επιχειρήσεις καταβρόχθισαν -όπως ήταν φυσικό- τη μερίδα του λέοντος. Ομως και οι περισσότερες μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν έκαναν τίποτα διαφορετικό από τις μεγάλες, πουλώντας στο Δημόσιο υπηρεσίες 3 και 4 φορές ακριβότερα από όσο τις πουλούσαν στους ιδιώτες. Κάπως έτσι 2 στις 3 ιδιωτικές επιχειρήσεις επιβίωναν η πλούτιζαν πουλώντας πανάκριβες υπηρεσίες στον δημόσιο τομέα και στηρίζοντας πολιτικούς που θα ρύθμιζαν τα δάνειά τους και τις οφειλές τους.
Στην απέναντι όχθη, οι υγιείς επιχειρήσεις είχαν να αντιμετωπίσουν όχι μόνο τις φοροληστρικές επιδρομές του κράτους, αλλά και τον αθέμιτο ανταγωνισμό των κρατικοδίαιτων επιχειρήσεων. Μέσα σε αυτό το αρρωστημένο πλαίσιο, ελάχιστες ελληνικές επιχειρήσεις κατάφεραν να επιβιώσουν και να γίνουν ανταγωνιστικές στη διεθνή αγορά.
Η κατάσταση θα ήταν εντελώς διαφορετική αν το ελληνικό κράτος είχε στηρίξει τον υγιή ανταγωνισμό. Ομως το ελληνικό κράτος δεν στήριξε ποτέ τον υγιή ανταγωνισμό. Αντιθέτως, είτε παρίστανε το ίδιο τον επιχειρηματία δημιουργώντας δεκάδες προβληματικές επιχειρήσεις, είτε χρηματοδοτούσε άκριτα προβληματικές επενδύσεις και επενδύσεις, καταστρατηγώντας τον ανταγωνισμό. Την ίδια ώρα πολιτικοί και τοπικοί άρχοντες κατηγορούσαν και κατηγορούν με κάθε αφορμή τον ιδιωτικό τομέα, χωρίς βεβαίως να πουν κουβέντα για τις δικές τους ευθύνες.
Στην πραγματικότητα όμως, και πέρα από ιδεολογήματα, το ταγκό της παρακμής το χόρεψαν μαζί κρατικός και ιδιωτικός τομέας. Και μάλιστα, με απόλυτη ευθύνη όλων των μεταπολεμικών κυβερνήσεων, που εμπόδισαν τη δημιουργία ανταγωνιστικών ιδιωτικών επιχειρήσεων οι οποίες θα σέβονται νόμους και κανόνες και θα επιστρέφουν μέρος των κερδών τους στην κοινωνία και την οικονομία - αντί απλώς να απομυζούν πόρους και να επιβιώνουν λαθραία.
Θανάσης Λαγός
e-mail: lathanasis@yahoo.gr
