Η κατάσταση δεν είναι βέβαια καλύτερη στα ξερά σύκα, η παραγωγή των οποίων μειώνεται χρόνο με το χρόνο. Να σημειωθεί ότι την εμπορία και τη διαχείριση των ξερών σύκων την έχει επί δεκαετίες μονοπωλιακά και αποκλειστικά μια κρατική - συνεταιριστική οργάνωση, η ΣΥΚΙΚΗ, η οποία όπως θα ανέμενε κάθε οπαδός της κεντρικής και συνολικής διαχείρισης θα έπρεπε να απογειώνει το προϊόν. Δυστυχώς όμως και εδώ συμβαίνει ό,τι και σε οποιοιδήποτε άλλο κεντρικό σχεδιασμό σε όλο τον κόσμο. Απόλυτη αποτυχία, η οποία θα οδηγήσει στο να εξαφανιστεί παντελώς το προϊόν.
Ο κεντρικός σχεδιασμός δεν λειτουργεί και είναι λάθος να νομίζουμε ότι είναι απλώς θέμα προσώπων. Δεν είναι θέμα προσώπων αλλά δομής. Για να περάσει, για παράδειγμα, η ΣΥΚΙΚΗ στα νωπά σύκα θέλει επενδύσεις. Αυτό σημαίνει ρίσκο και χρηματοδοτήσεις οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν κόσμο στη φυλακή και κανένας από τους αιρετούς δεν παίρνει τέτοια ευθύνη, περιορίζεται έτσι στη διαχείριση ακινήτων και της υπάρχουσας κατάστασης. Αν χρειαστεί, βγάζει και μια «…κραυγή αγωνίας» ζητώντας από το κράτος να επιδοτήσει αναδιάρθρωση συκεώνων και «από… εδώ πάνε και οι άλλοι». Ο μηχανισμός αυτός δεν μπορεί δηλαδή από την κατασκευή του να δώσει κάτι καλύτερο πέρα από πιθανές οριακές βελτιώσεις. Η δομή είναι τέτοια που το μόνο που μπορεί να επιφέρει είναι παραγοντιλίκια και ψηφοθηρικά δίκτυα, μέχρι εκεί φτάνει η λειτουργία αυτών των συστημάτων είτε είναι δεξιοί, είτε κεντρώοι, είτε κομμουνιστές στο τιμόνι. Εχει αυτό αποδειχτεί πλέον παγκόσμια. Καλό θα ήταν να σταματήσουμε να ζούμε με τους μύθους του κεντρικού προγραμματισμού και του κράτους που θα φυτέψει συκιές, ντομάτες και φασολάκια γιατί θα έχει ένα καταπληκτικό σχέδιο και θα κρατήσει έτσι το… ταμπούρι στις παγκόσμιες αγορές.
Η ιδιωτική πρωτοβουλία θεωρείται στη χώρα μας κάτι κακό. Σύμφωνα με την κυρίαρχη αφήγηση, φέρνει δυστυχία και φτώχια... και ως εκ τούτου πρέπει να εξοστρακιστεί και να αποκρουστεί! Η αντίληψη αυτή μάλιστα δεν εκφράζεται μόνο από ξεχασμένους κομμουνιστές, κανονικούς και ιμιτασιόν, αλλά κυριαρχεί ευρύτερα στην κοινωνία και εκτείνεται στο πολιτικό φάσμα από την Ακρα Δεξιά μέχρι την Ακρα Αριστερά. Το καταπληκτικό είναι ότι οι συνειδητοί ή οι επιπόλαιοι υποστηρικτές της συγκεκριμένης αντίληψης δεν θέτουν στον εαυτό τους ορισμένα απλά ερωτήματα: Ποιες κοινωνίες και ποιες οικονομίες προοδεύουν; Ποιες οικονομίες χρεοκόπησαν και ποιες βυθίζονται όλο και βαθύτερα στην υπανάπτυξη; Αν απαντούσαν σ' αυτά τα απλά ερωτήματα, δεν θα τους έμενε καμία αμφιβολία για το πού οδηγεί η πατερναλιστική και πού η ελεύθερη οικονομία.
Στη χώρα μας οι κρατικές - συνεταιριστικές επιχειρήσεις αλλά και οι κρατικοδίαιτες ιδιωτικές σχεδόν στο σύνολό τους είναι σήμερα χρεοκοπημένες και ένα βήμα πριν το λουκέτο. Αντίθετα, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις που δεν ενεπλάκησαν στο μεγάλο πάρτι της κρατικοδίαιτης επιχειρηματικότητας αντέχουν και αναπτύσσονται διαρκώς. Είναι οι επιχειρήσεις που δίνουν αξία στα αγροτικά προϊόντα, κατακτώντας ράφια στα πολυκαταστήματα και περίοπτες θέσεις στα τραπέζια των καταναλωτών. Καλό είναι να μην ξεχνάμε ότι το αγροτικό εισόδημα θα αυξάνεται όταν το τελικό προϊόν θα έχει αξία για τον καταναλωτή. Οταν πωλείται στην αγορά και δεν ανταλλάσσεται χύδην μέσω διακρατικών συμφωνιών. Οταν έχει ετικέτα και ταυτότητα.
Ο τομέας των τροφίμων είναι δυναμικός κλάδος, η ανάπτυξη του οποίου μπορεί να γίνει μόνο μέσα από την ανάπτυξη υγιούς ιδιωτικής επιχειρηματικότητας ή συνεταιριστικών σχημάτων με τη μορφή και τη λειτουργία, όμως, ανώνυμης εταιρείας. Οι κρατικές επιχειρήσεις έχει αποδειχτεί ότι δεν μπορούν να παράγουν αξιόπιστα για τους καταναλωτές ούτε χαρτί υγείας - κι αυτό οφείλεται στην έλλειψη ευελιξίας στη λήψη αποφάσεων. Επιπρόσθετα, οι επιχειρήσεις αυτές μοιραία διοικούνται με βάση το πολιτικό κόστος, οπότε το μόνο που παράγουν είναι ελλείμματα και διαφθορά· κι αυτό δεν συμβαίνει μόνο εδώ, αλλά σε όλο τον κόσμο. Γι' αυτό το λόγο τα συστήματα αυτά χρεοκόπησαν και χρεοκοπούν, όπου και όπως κι αν επιχειρήθηκαν. Σε έναν ιδιαίτερο δε τομέα, όπως η παραγωγή τροφίμων, που είναι η τελική διαδρομή κάθε αγροτικού προϊόντος, η ευελιξία και η προσαρμογή στις ανάγκες της αγοράς και του διεθνούς ανταγωνισμού είναι όροι επιβίωσης. Ο τελικός κριτής κάθε προσπάθειας είναι ο καταναλωτής, και για να φτάσεις σ' αυτόν δεν αρκεί μόνο να θέλεις. Πρέπει και να μπορείς. Ο αγροτικός τομέας για να υπάρξει στο μέλλον χρειάζεται μεγάλες επενδύσεις που μπορούν να υπάρξουν μόνο μέσα από στρατηγικές συμμαχίες με ιδιωτικές επιχειρήσεις. Μόνο έτσι θα υπάρξει ελληνική ντομάτα στη λαϊκή αγορά, νωπά και ξερά σύκα στα ράφια των καταστημάτων.
panagopg@gmail.com
