Σε μεγάλο βαθμό έχουν δίκιο, όμως τα μέτρα που προτείνουν έχει αποδειχτεί ότι όχι μόνο δεν είναι αποτελεσματικά, αλλά οδηγούν και στο ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα.
Στο όνομα της προστασίας του περιβάλλοντος και της φύσης, ψηφίζονται νόμοι και εκδίδονται υπουργικές αποφάσεις οι οποίες ουσιαστικά απαγορεύουν σχεδόν όλες τις δραστηριότητες στον αιγιαλό. Και οι αποφάσεις που δεν λαμβάνουν υπόψη τους τι επικρατεί στον πραγματικό κόσμο, όσο πιο εύκολα παίρνονται μέσα στο σύστημα γραφειοκρατίας του κρατικού «πρέπει», τόσο πιο δύσκολα εφαρμόζονται. Επί της ουσίας δεν εφαρμόζονται ποτέ: Απλώς η μια υπηρεσία μεταβιβάζει στην άλλη έγγραφα, τα οποία ουσιαστικά συγκαλύπτουν ευθύνες.
Αυτό συμβαίνει κάθε χρόνο με τα περιβόητα πρωτόκολλα κατεδάφισης. Η μία κρατική υπηρεσία τα εκδίδει, η άλλη που είναι υπεύθυνη να τα εκτελέσει δεν έχει συνεργεία και πόρους, και η τρίτη ψάχνει να βγει να εισπράξει από την εταιρεία, η οποία φροντίζει να ρίξει κανόνι και τα πρόστιμα στο... γιαλό. Σε σχέση με το περιβάλλον, τέλος, και με την υποτιθέμενη προστασία του, μηδενικά τα αποτελέσματα. Αντίθετα, μέσα από τους αυστηρούς και δρακόντειους νόμους τρέφεται ένα ολόκληρο σύστημα που στοχεύει στην καταπάτηση τους - ποντάροντας ακριβώς στο ότι αυτό που ζητούν οι νόμοι είναι αδύνατον να πιστοποιηθεί και να ολοκληρωθεί μέσα στους 2 μήνες του καλοκαιριού.
Το σύστημα, με άλλα λόγια, επιβραβεύει τελικά αυτούς που από την αρχή έχουν στόχο την εξαπάτησή του, ενώ τιμωρεί όσους πάνε με το γράμμα και τον κανόνα του νόμου. Οι νομιμόφρονες από τη μια ξοδεύουν χρήματα για την απόκτηση των σχετικών αδειών κι από την άλλη χάνουν πελάτες, γιατί πιθανόν η αυθαίρετη παράγκα με τις σούπερ ανέσεις προσελκύει περισσότερους καταναλωτές.
Οταν κάποια στιγμή αποκαλύπτεται ότι οι κατεδαφίσεις δεν θα γίνουν ποτέ, αλλά ούτε και τα τσουχτερά πρόστιμα πρόκειται να εισπραχθούν, οι περισσότεροι σκεφτόμαστε είτε ότι υπάρχει συνωμοσία συγκάλυψης είτε ότι οι κρατικές υπηρεσίες αργοπορούν και είναι άχρηστες. Η πραγματικότητα όμως είναι μάλλον λίγο διαφορετική: Το πρόβλημα είναι εξαρχής οι νομοθετικές προβλέψεις, οι οποίες δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα.
Η προσπάθεια από την πλευρά του κράτους να ρυθμιστεί με ακρίβεια το τι επιτρέπεται, οδηγεί τελικά στο... όλα απαγορεύονται και όλα γίνονται. Η κατάσταση αυτή τρέφει μεταξύ άλλων ένα ολόκληρο σύστημα γραφειοκρατίας και συναλλαγής, το οποίο καταλήγει τελικά να επιβραβεύει την απόλυτη αυθαιρεσία.
Τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά, αν αντί για όλες αυτές τις λεπτομερείς απαγορεύσεις γινόταν κάτι εντελώς πιο απλό. Να δινόταν, για παράδειγμα, από μία και μοναδική υπηρεσία -την Πολεοδομία του Δήμου κατά προτίμηση- άδεια για την κατασκευή εγκαταστάσεων προς διευκόλυνση των λουόμενων στον αιγιαλό. Η εγκατάσταση θα ήταν όποιου γούστου θέλει ο καταστηματάρχης, αλλά απολύτως οριοθετημένη σε τετραγωνικά - και με την υποχρέωση να μαζεύεται τους χειμερινούς μήνες. Οι προϋποθέσεις δηλαδή να αφορούν βασικά και σοβαρά ζητήματα και όχι δεκάδες λεπτομέρειες οι οποίες κάνουν τελικά απαγορευτικό το νόμιμο και συμφέρον το παράνομο.
Οσο λιγότερες προϋποθέσεις τίθενται, τόσο πιο εύκολος είναι και ο έλεγχος. Και όσο λιγότερες είναι οι διατυπώσεις, τόσο πιο άμεσα μπορεί να επιβληθεί μια απαγόρευση και τελικά να προστατευτεί το φυσικό τοπίο και το περιβάλλον. Γιατί οι νόμοι και οι κανόνες έχουν νόημα όταν εφαρμόζονται. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, αποτελούν απλώς αφορμή για να τρέφονται κυκλώματα και να συντηρούνται μηχανισμοί κάθε είδους.
panagopg@gmail.com
