Σύμφωνα με την απόφαση θα δοθούν 500 δισ. ευρώ για την κάλυψη των άμεσων αναγκών και στη συνέχεια θα αξιοποιηθούν διάφορα εργαλεία της Ε.Ε. για χρηματοδότηση των οικονομιών. Το συνολικό πακέτο σύμφωνα με τους υπολογισμούς θα ξεπεράσει τα 3 τρισ. ευρώ. Ολα αυτά τα χρήματα δεν υπάρχουν βέβαια σε κάποιο «μαξιλάρι» το οποίο άνοιξαν και μοιράζουν... αλλά θα διατεθούν μέσα από μηχανισμό δανεισμού. Τόσο στην Ε.Ε. όπως και στις άλλες οικονομίες, δίνεται ρευστότητα μέσω δανεισμού από το μέλλον.
Το ερώτημα βέβαια είναι πού θα φτάσει ο δανεισμός των χωρών και πώς τα κράτη θα μπορέσουν στο μέλλον να αποπληρώσουν όλα αυτά τα δάνεια που συσσωρεύονται. Ειδικότερα χώρες όπως η Ελλάδα, που έτσι κι αλλιώς είχαν υψηλό χρέος, πώς θα αντιμετωπίσουν τις επόμενες δεκαετίες όλα αυτά τα χρέη; Η αλήθεια βέβαια είναι ότι στην παρούσα φάση αυτά τα ερωτήματα ελάχιστους απασχολούν, μιας και αυτό που κυριαρχεί είναι η ανάγκη να πάρει μπροστά η οικονομία το επόμενο διάστημα. Το πρόβλημα χρέους, όπως γινόταν και στο παρελθόν, μετατίθεται για την επόμενη γενιά και επί του παρόντος κρύβεται κάτω από το χαλί.
Οι αισιόδοξοι πιστεύουν ότι το χρέος που συσσωρεύεται, επειδή αφορά συνολικά την παγκόσμια οικονομία, με κάποιο τρόπο θα διευθετηθεί και δεν θα πνίξει την οικονομία σε μία επόμενη φάση. Οι απαισιόδοξοι θεωρούν ότι η κρίση χρέους θα επανέλθει με την πρώτη ευκαιρία, και στις αδύναμες οικονομίες θα φέρει ξανά περιοριστικά μέτρα και σκληρή δημοσιονομική προσαρμογή. Όταν είσαι μικρός και χρωστάς, είσαι αδύναμος και ευάλωτος. Oι ισχυροί παίκτες μπορεί να χρωστούν πολλαπλάσια ποσά αλλά οι μικροί είναι αυτοί που οδηγούνται με ευκολία στη χρεοκοπία. Αυτό θα πρέπει να το έχουμε διαρκώς στο μυαλό μας για να μην καταδικάσουμε τα παιδιά μας και τις επόμενες γενιές με άστοχες επιλογές του παρόντος.
Η αξιοποίηση των χρημάτων στα οποία θα έχουμε πρόσβαση ως χώρα το επόμενο διάστημα δεν θα πρέπει να μετατραπούν σε θηλιά για τις επόμενες γενιές. Τα χρήματα θα πρέπει δηλαδή να διοχετευτούν σε παραγωγικές επενδύσεις, οι οποίες δεν θα στηρίξουν απλώς την κατανάλωση, αλλά θα προσφέρουν μόνιμο εισόδημα στους εργαζόμενους και συνολική ανάπτυξη στην οικονομία. Μόνο έτσι θα εξυπηρετούνται και θα αποσβένονται οι δανειακές υποχρεώσεις του μέλλοντος.
Το ποιες θα είναι αυτές οι επενδύσεις και με ποιον τρόπο θα αξιολογηθούν είναι το μεγάλο πρόβλημα του ελληνικού οικονομικού και πολιτικού συστήματος. Οι τράπεζες που θα μπορούσαν να παίξουν το ρόλο του αξιολογητή επενδύσεων είναι σε τραγική κατάσταση, με δομικά και λειτουργικά προβλήματα, ενώ επιπρόσθετα οι επιλογές του παρελθόντος δεν επιτρέπουν σε κανέναν να τους έχει οποιαδήποτε εμπιστοσύνη. Οι μηχανισμοί του κράτους είναι αδύναμοι και χαρακτηρίζονται από έλλειψη αντικειμενικότητας. Το πολιτικό σύστημα είναι δέσμιο της παλαιοκομματικής λειτουργίας και του ακραίου λαϊκισμού, και δεν μπορεί να ξεφύγει από τη δεύτερη φύση του ώστε να διαχειριστεί με αντικειμενικούς όρους επενδυτικά σχέδια και χρηματοδοτήσεις μεγάλης κλίμακας. Με λίγα λόγια, δεν υπάρχει μηχανισμός ο οποίος να εγγυάται ότι θα ενισχυθούν επενδύσεις που θα λειτουργήσουν πολλαπλασιαστικά στην οικονομία.
Η διαπίστωση του συγκεκριμένου προβλήματος είναι κρίσιμη προκειμένου να ληφθούν αποφάσεις ευρύτερης συναίνεσης. Απαιτείται να δημιουργηθεί υπερκομματικός και απολύτως ανεξάρτητος μηχανισμός που θα αξιοποιήσει τους διαθέσιμους πόρους για την ανάταξη της οικονομίας το επόμενο διάστημα. Το νέο «Σχέδιο Μάρσαλ» για την επανεκκίνηση των οικονομιών της Ε.Ε., το οποίο ετοιμάζει η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δεν πρέπει να εξανεμιστεί στα ελληνικά παρασιτικά δίκτυα. Είναι αναγκαία μια εντελώς ανεξάρτητη επιτελική δομή, στελεχωμένη με ανθρώπους κύρους και ειδικών γνώσεων, οι οποίοι με διαφάνεια και απολύτως αντικειμενικά κριτήρια θα δίνουν κατευθύνσεις, θα αξιολογούν ιδιωτικά επενδυτικά σχέδια, θα προωθούν μεγάλα δημόσια έργα υποδομής. Χρειάζεται να καθαρίσει το τραπεζικό σύστημα, να αποκοπεί η παρασιτική επιχειρηματική δραστηριότητα, να οδηγηθούν σε εκκαθάριση οι χρεοκοπημένες επιχειρήσεις και να αποκλειστούν όλοι όσοι απλώς ροκανίζουν χρήμα χωρίς να προσφέρουν τίποτα στην οικονομία και τους πολίτες.
Η οικονομική κρίση που αντιμετωπίζουμε είναι τεραστίων διαστάσεων. Δεν χωρά αμφιβολία ότι ένα μεγάλο ποσό θα πρέπει να διατεθεί για τη στήριξη ανέργων και ανθρώπων που έχει μειωθεί δραματικά το εισόδημά τους. Η οικονομία όμως δεν μπορεί να λειτουργεί με επιδόματα, αλλά με επενδύσεις που θα δώσουν πολλαπλάσιο εισόδημα και θέσεις εργασίας. Η κουβέντα στον δημόσιο διάλογο μέχρι στιγμής ολοκληρώνεται στο ύψος των επιδομάτων και πώς θα δοθούν τα 800 ή τα 600 ευρώ. Είναι όμως ώρα να δούμε τη μεγάλη εικόνα και να συζητήσουμε το παραγωγικό μοντέλο της χώρας για τα επόμενα χρόνια. Το τι θα αξιοποιηθεί, με ποιες διαδικασίες και σε ποια κατεύθυνση είναι τα μεγάλα ερωτήματα που ξεπερνούν τα στενά κομματικά όρια και τους βραχυχρόνιους σχεδιασμούς. Οι πολιτικοί σχηματισμοί οφείλουν να καταθέσουν το σχέδιό τους για το αύριο - και ενδεχομένως οι πολίτες να χρειάζεται να αποφασίσουν με την ψήφο τους ποια πορεία θα ακολουθηθεί.
