Τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί στην οικονομία και την κοινωνία, σχεδόν δύο χρόνια από τις εκλογές, θα ανέμενε κανείς να έχουν επηρεάσει τη δημοσκοπική εικόνα του κυβερνώντος κόμματος. Αυτό όμως δεν συμβαίνει. Οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν τη δυσαρέσκεια και τον προβληματισμό των πολιτών, αλλά δεν δείχνουν να πλήττεται ουσιαστικά η εκλογική δύναμη της Ν.Δ. Το γεγονός αυτό θα προκαλούσε έκπληξη, αν δεν έβλεπε κάποιος την κατάσταση που επικρατεί στα κόμματα της αντιπολίτευσης. Η εκλογική δύναμη της Ν.Δ. παραμένει αμετάβλητη -αν όχι βελτιωμένη από τις προηγούμενες εκλογές- γιατί τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν μπορούν να διατυπώσουν έναν αξιόπιστο λόγο. Να δείξουν ότι αποτελούν μία αξιόπιστη εναλλακτική λύση. Ως αποτέλεσμα, ισχύει το γνωστό… στους τυφλούς βασιλεύει ο μονόφθαλμος!
Ο ΣΥΡΙΖΑ μετά από 4,5 χρόνια στην εξουσία και 1,5 από την εκλογική του ήττα δεν μπορεί να βρει βηματισμό. Ασκεί αντιπολίτευση με ό,τι βρει μπροστά του και σέρνεται από τους οπαδούς του στα social media. Δεν χαράσσει πολιτική, δεν επιλέγει θέματα για αντιπαράθεση, δεν δημιουργεί ατζέντα και αφήγημα για το αύριο. Με εμμονές για τη Μαρέβα, αφορισμούς για τους «άριστους», ηθικολογίες και διχαστικές γενικεύσεις, δεν συγκροτείς μέτωπο εξουσίας, ικανοποιείς μόνο τους περιθωριακούς οπαδούς. Δεν μπορείς να είσαι ευρωπαϊκό κόμμα, να μιλάς για προοδευτική διακυβέρνηση, και να κάνεις προσκλητήριο που συμπεριλαμβάνει από το ΚΙΝΑΛ και το ΚΚΕ μέχρι το ΜεΡΑ25. Με προτάσεις αυτού του είδους, δείχνεις ότι δεν κατάλαβες πως δεν μπορεί να κυβερνάς και με τον Καμένο και με τη Ραχήλ και με το Βαρουφάκη. Δεν μπορείς να συγκροτείς σχήμα με όποιον δηλώνει έτοιμος να ανέβει στο πειρατικό για το ρεσάλτο. Το μήνυμα που φτάνει στον πολίτη είναι ότι στόχος είναι μόνο το ρεσάλτο.
Η ανυπαρξία ξεκάθαρου πολιτικού στίγματος σε σχέση με την πορεία της χώρας εντός της Ε.Ε. και με λογικές ανοικτής οικονομίας οδηγούν σε τραγελαφικές προτάσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι πλέον ένα κόμμα διαμαρτυρίας του 3% που μπορεί να προτείνει ανέφικτα πράγματα - και όσο δεν το συνειδητοποιεί αυτό, θα αυξάνει τις πιθανότητες να επιστρέψει εκεί απ’ όπου ξεκίνησε.
Την ίδια στιγμή, η απόλυτη ταύτιση του κόμματος με τον αρχηγό του δημιουργεί ένα επιπρόσθετο πρόβλημα. Ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας δεν είναι πλέον το φρέσκο πρόσωπο το οποίο έδινε ελπίδα στους πολίτες για μια διαφορετική διακυβέρνηση. Ο Τσίπρας έχει κυβερνήσει κι έχει φθαρεί. Δεν είναι τυχαίο που στις δημοσκοπήσεις δεν χάνει μόνο από το Μητσοτάκη, αλλά και από τον «κανένα». Ο λόγος του έχει κουράσει, και έχει πληγεί σημαντικά η αξιοπιστία του. Το 2021 δεν είναι 2012 ούτε 2015, τόσο για τον ΣΥΡΙΖΑ όσο και για τον Τσίπρα. Αυτό αρχίζουν να το καταλαβαίνουν πολλά στελέχη πλέον και στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, τα οποία αντιλαμβάνονται ότι η επόμενη μέρα στην ηγεσία δεν θα αργήσει και θα προκύψει αμέσως μετά από μια νέα εκλογική ήττα. Οι ομάδες και οι ομαδούλες που ξεφυτρώνουν είναι φανερό ότι έχουν κυρίως στόχο την επόμενη ημέρα.
Το ΚΙΝΑΛ από την άλλη πλευρά δεν μπορεί να αξιοποιήσει το εμφανές πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ. Αδυνατεί να κατακτήσει ηγεμονικό ρόλο στο χώρο της Κεντροαριστεράς, οι ψηφοφόροι της οποίας στρέφονται οι μισοί προς τη Ν.Δ. και οι υπόλοιποι προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Δημοσκοπικά το ΚΙΝΑΛ μοιάζει όλο και περισσότερο με το ΚΚΕ σε μέγεθος και δημογραφικά χαρακτηριστικά των ψηφοφόρων του. Το 5%-6% σε κάποιους αρκεί, γι’ αυτό και χρησιμοποιούν ξύλινο λόγο στην επικοινωνία και λογική εκκαθαρίσεων σε όποιον αμφισβητεί τις επιλογές της ηγεσίας.
Το ΚΙΝΑΛ έχει έλλειμμα ηγεσίας, αλλά και στρατηγικής. Οι ίσες αποστάσεις ανά εβδομάδα με Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ δεν κατοχυρώνουν την αυτονομία, απλώς ανακυκλώνουν μια βλαπτική συζήτηση συνεργασιών. Ο χώρος του παραδοσιακού κέντρου και της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας είναι απαιτητικός στο επίπεδο της ηγεσίας. Η Φώφη Γεννηματά δεν μπορεί να ενοποιήσει πρόσωπα και στρατηγικές και να εκπέμψει ένα καθαρό μήνυμα εγγύησης της σταθερότητας. Το ΚΙΝΑΛ λόγω εκλογικού συστήματος θα κληθεί πιθανότατα να πάρει μέρος σε μια κυβέρνηση συνεργασίας. Το πώς θα το πράξει αυτό, με ποιες εγγυήσεις και με ποια βασικά προτάγματα, δεν είναι ζητήματα που μπορούν να μένουν αναπάντητα και στη λογική... θα δούμε όταν έρθει αυτή η ώρα. Όπως διαμορφώνεται πλέον το πολιτικό σκηνικό, είναι φανερό ότι το ΚΙΝΑΛ, αν μέχρι το καλοκαίρι δεν έχει αλλάξει ηγεσία, θα εξαϋλωθεί μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ.
Τα υπόλοιπα κόμματα, ΚΚΕ, ΜεΡΑ25 και Ελληνική Λύση, κινούνται εκτός πλαισίου Ε.Ε. και αποτελούν περισσότερο κινήματα διαμαρτυρίας. Δεν είναι εύκολο να μπουν σε κυβερνητικό σχήμα και ως εκ τούτου δεν αποτελούν εναλλακτική πρόταση εξουσίας. Αντιπολίτευση ουσιαστική στη Ν.Δ. και εναλλακτική πρόταση εξουσίας μπορεί να δομηθεί μόνο μέσα από ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ. Τα δυο αυτά κόμματα όμως δεν μπορούν να ενοποιηθούν, αν πρώτα δεν αλλάξουν ηγεσία. Ο Τσίπρας αποτελεί κόκκινο πανί για τους μισούς ψηφοφόρους του ΚΙΝΑΛ, ενώ η Γεννηματά δεν λέει τίποτα στους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ. Αναδιάταξη στο χώρο θα υπάρξει μόνο αν αλλάξουν ηγεσίες - και αυτό είτε θα γίνει έγκαιρα είτε μετά από νέα εκλογική ήττα.
panagopg@gmail.com