Τη Δευτέρα ξεκινά η ολοκληρωμένη διαχείριση απορριμμάτων των δήμων της Μεσσηνίας στη μονάδα της ΤΕΡΝΑ στην Καλλιρρόη. Πρόκειται για μια ημερομηνία - ορόσημο. Κλείνει ένα σίριαλ χρόνων με πολλά επεισόδια, που σε κάθε κύκλο αναδείκνυε την αναποτελεσματικότητα των τοπικών πολιτικών παραγόντων και ειδικότερα του θεσμού της αυτοδιοίκησης. Η προβληματική διαχείριση των απορριμμάτων στη Μεσσηνία και την Πελοπόννησο ήταν απόδειξη αποτυχίας αιρετών, δημάρχων, νομαρχών και περιφερειαρχών.
Το πολιτικό κόστος ήταν αυτό που καθόριζε διαχρονικά τις αποφάσεις των παραγόντων της αυτοδιοίκησης. Τα σκουπίδια καταλήγουν μέχρι σήμερα σε ρέματα, παραλίες και καίγονται σε ραχούλες, γιατί κανένας δεν ήθελε σκουπίδια στην περιοχή του. Ο τοπικισμός έβαζε μπλόκο στα σκουπίδια του γείτονα, αλλά δεν είχε κανένα πρόβλημα να ρίχνει τα δικά του σε ανεξέλεγκτη χωματερή. Οι τοπικοί παράγοντες δεν κατάφεραν να συνεννοηθούν και έπαιζαν για χρόνια την κολοκυθιά.
Στο βωμό του πολιτικού κόστους θυσιάστηκε η ευκαιρία για δημιουργία μιας μεγάλης ολοκληρωμένης μονάδας στα παλιά ορυχεία της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη -όπως έκανε η τοπική αυτοδιοίκηση της Δυτικής Μακεδονίας, η οποία αξιοποίησε τα ορυχεία της Πτολεμαΐδας και έχει σήμερα μία από τις καλύτερες μονάδες στην Ελλάδα. Μέσα από την επεξεργασία των σκουπιδιών μπορεί να παραχθεί ενέργεια χωρίς να υπάρξει επιβάρυνση του περιβάλλοντος και με οικονομικό όφελος για τους πολίτες. Η επιλογή του τρόπου διαχείρισης σε πολλές μονάδες και όχι σε μία έχει μεγάλο οικονομικό κόστος, ενώ πέρασαν πολλά χρόνια για να υπάρξει αποτέλεσμα.
Στην πορεία του χρόνου είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει αναθεώρηση και θα φτάσουμε σε νέο τρόπο διαχείρισης. Η εξέλιξη στην τεχνολογία αλλά και η κατανόηση των πραγματικών παραμέτρων του θέματος περιορίζουν τις αντιδράσεις, με αποτέλεσμα να αλλάζουν οι συνθήκες σε επίπεδο κοινωνίας. Το «όχι σε όλα» και η άρνηση είναι βέβαιο ότι θα δώσουν σταδιακά τη θέση τους στο ρεαλισμό. Σε κάθε περίπτωση, είναι θετικό το γεγονός ότι η Περιφέρεια Πελοποννήσου έστω και με υψηλό οικονομικό κόστος έχει επιτέλους αδειοδοτημένους περιβαλλοντικά χώρους επεξεργασίας των σκουπιδιών.
Το πρόβλημα που θα αναδειχθεί αμέσως μετά τις δημοτικές εκλογές είναι το οικονομικό κόστος της διαχείρισης που θα κληθούν να καταβάλουν οι πολίτες. Οι δημοτικές αρχές στη συντριπτική τους πλειονότητα δεν αύξησαν τα δημοτικά τέλη ούτε μείωσαν το κόστος διαχείρισης, ενώ ξέρουν ότι υπάρχουν νέες οικονομικές υποχρεώσεις με βάση τις συμβάσεις που έχουν υπογράψει. Κάποιοι δεν πληρώνουν την εταιρεία διαχείρισης παριστάνοντας τους επαναστάτες της… φακής. Οι περισσότεροι αφήνουν το χρέος να διογκωθεί και… ας δει τι θα κάνει ο επόμενος δήμαρχος. Σε κάθε περίπτωση, ο λογαριασμός θα φτάσει στους πολίτες.
Η διαχείριση των σκουπιδιών είναι ανταποδοτική, δεν μπορεί δηλαδή να καλυφθεί το κόστος από άλλους πόρους. Οι δημοτικές αρχές θα πρέπει λοιπόν να βρουν τρόπους διαχείρισης που θα επιβαρύνουν όσο το δυνατόν λιγότερο τους πολίτες. Η διαχείριση της αποκομιδής είναι προφανές ότι πρέπει να αλλάξει. Για να συμβεί αυτό, χρειάζεται να επεκταθούν οι μέθοδοι ανακύκλωσης και κομποστοποίησης για να μειωθεί ο όγκος των σκουπιδιών. Για να έχει όμως αποτέλεσμα μια τέτοια διαδικασία, θα πρέπει να βρεθεί τρόπος ο κάθε πολίτης να πληρώνει για τα σκουπίδια που παράγει. Η εξατομίκευση του κόστους ενέχει βεβαίως τον κίνδυνο να καταλήγουν σκουπίδια σε ρέματα για να αποφευχθεί η πληρωμή του τέλους από τον καθένα ξεχωριστά.
Πριν βεβαίως φτάσουμε στην εξατομικευμένη χρέωση θα πρέπει να αντιμετωπιστούν και άλλα σημαντικά ζητήματα. Ο Δήμος Καλαμάτας, για παράδειγμα, δεν έχει ακόμα ολοκληρώσει τον Σταθμό Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ), με αποτέλεσμα να προχωρά σε μια απίστευτη αντιοικονομική διαχείριση. Μέχρι να φτιαχτεί ο ΣΜΑ θα πηγαίνει τα σκουπίδια με απορριμματοφόρα στη Μαραθόλακκα και από εκεί θα πληρώνει ιδιώτη -ο οποίος θα χρησιμοποιεί εξοπλισμό του δήμου- για να τα πηγαίνει στην Καλλιρρόη! Μιλάμε για απίστευτη σπατάλη πόρων γιατί δεν υπήρχε σχεδιασμός και πρόβλεψη. Η σπατάλη γίνεται τώρα, ο λογαριασμός στους πολίτες θα σταλεί μετά τις δημοτικές εκλογές.
Με τις ανεξέλεγκτες χωματερές και τις ημιπαράνομες διαδικασίες έκαναν καριέρα πολλοί παριστάνοντας τους αποτελεσματικούς, κινούμενοι διαρκώς στο γκρίζο και το όριο των νόμιμων διαδικασιών. Τώρα με καθαρό το πλαίσιο θα φανεί ποιος μπορεί να διαχειριστεί προς όφελος των πολιτών ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα ζητήματα της αυτοδιοίκησης. Κάποτε λέγαμε ότι η αυτοδιοίκηση δεν είναι μόνο για να μαζεύει τα σκουπίδια. Φτάσαμε δυστυχώς στο σημείο κάποιοι να μην μπορούν να διαχειριστούν με οικονομικό και συμφέρον για τους πολίτες τρόπο ούτε τα σκουπίδια.
panagopg@gmail.com
