H επανεμφάνιση λύκων στον Ταΰγετο αποτελεί την εντυπωσιακή είδηση των τελευταίων ημερών. Αγριογούρουνα, τσακάλια και τώρα λύκοι δείχνουν ότι ο ορεινός όγκος της περιοχής επιστρέφει στο άγριο παρελθόν του. Μια εξέλιξη απολύτως αναμενόμενη με βάση την εγκατάλειψη των ορεινών αλλά και ημιορεινών χωριών από τους ανθρώπους. Ο περιορισμός της κτηνοτροφίας αλλά και των άλλων παραδοσιακών ασχολιών των ανθρώπων στα ορεινά χωριά δημιουργούν το κατάλληλο περιβάλλον για την επιστροφή ζώων, όπως οι λύκοι.
Όπως έχει αναφερθεί πάρα πολλές φορές, η ύπαιθρος στη Μεσσηνία έχει αλλάξει δραματικά. Η ανθρώπινη παρουσία έχει περιοριστεί και έχει δημιουργηθεί μια εντελώς νέα οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα. Η ελαιοκαλλιέργεια έχει αντικαταστήσει τα πάντα. Στα περισσότερα χωριά μένουν μόνιμα ελάχιστοι γέροντες, οι οποίοι κάθε μέρα «φεύγουν». Μέσα στα επόμενα χρόνια τα περισσότερα χωριά θα κατοικούνται μόνο από τσακάλια και λύκους. Το «έρμα μαντριά γεμάτα λύκους» θα αποκτήσει κυριολεκτική έννοια.
Αυτή είναι η πραγματικότητα που έχει δημιουργηθεί και είναι καιρός με βάση αυτήν να γίνει ο πολιτικός σχεδιασμός για την επόμενη ημέρα της περιοχής. Οι περισσότεροι πολιτικοί αλλά και πολίτες έχουν μια εξιδανικευμένη εικόνα για τα χωριά της περιοχής. Νομίζουν ότι τα πανηγύρια του Αυγούστου είναι η καθημερινότητα και αγνοούν το γεγονός ότι αν πάνε 20 Σεπτέμβρη δεν θα βρουν άνθρωπο στον δρόμο. Χρηματοδοτούν πλατείες, γήπεδα και παιδικές χαρές και νομίζουν ότι προσφέρουν στον τόπο και τους κατοίκους. Σπαταλούν πόρους, γιατί δεν θέλουν να παραδεχτούν ότι τα χωριά όπως τα γνωρίζαμε μέχρι τώρα έχουν τελειώσει.
Αυτή την περίοδο της ελαιοσυγκομιδής όποιος σταθεί ένα πρωί στο Ασπρόχωμα ή καλύτερα στον κόμβο του Αεροδρομίου θα αντικρύσει ένα τεράστιο κομβόι που ξεκινά καθημερινά για τα χωριά, προκειμένου να μαζέψει ελιές. Οχήματα κάθε είδους με πανιά και εργαλεία παίρνουν τον δρόμο για τους ελαιώνες και το απόγευμα το ίδιο κομβόι επιστρέφει στην πόλη. Η συγκεκριμένη εικόνα αποτυπώνει τη νέα πραγματικότητα σε σχέση με το πού ζουν αυτοί που δραστηριοποιούνται στον αγροτικό τομέα της Μεσσηνίας. Στην Καλαμάτα, τη Μεσσήνη, την Κυπαρισσία, τα Φιλιατρά, τους Γαργαλιάνους, τον Μελιγαλά, την Πύλο, τη Χώρα και σε καμιά δεκαριά μικρότερες πόλεις και κωμοπόλεις βρίσκεται το 99% των οικονομικά ενεργών κατοίκων της Μεσσηνίας. Τα χωριά έχουν τελειώσει ακόμα και ως δεύτερη κατοικία. Αυτό αποτυπώνεται εμφατικά και στην καθημερινή κυκλοφορία στους δρόμους της περιοχής.
Με βάση λοιπόν αυτό που πραγματικά συμβαίνει και όχι αυτό που κάποιοι θα ήθελαν να συμβαίνει, χρειάζεται να αναπτυχθεί ο σχεδιασμός των υποδομών τα επόμενα χρόνια. Η συντήρηση και η αναβάθμιση του επαρχιακού οδικού δικτύου είναι το βασικό εργαλείο, για να μπορεί να εξελίσσεται με ασφάλεια η καθημερινή μετακίνηση εκατοντάδων ανθρώπων που εργάζονται στα κτήματά τους. Δεν γνωρίζουμε πότε θα ολοκληρωθούν οι οδικοί άξονες Καλαμάτα - Ριζόμυλος - Πύλος Μεθώνη, Τζάνε - Καλαμάκι, Λάμπαινα - Μεσσήνη και Γαργαλιάνοι - Φιλιατρά, που θεωρητικά η κατασκευή τους βρίσκεται σε εξέλιξη, αλλά είναι βέβαιο ότι θα δώσουν μεγάλη ανάσα σε χιλιάδες πολίτες που ασχολούνται με την αγροτική παραγωγή.
Η αναβάθμιση συνολικά του επαρχιακού οδικού δικτύου της περιοχής έχει καθυστερήσει δραματικά και είναι η μεγαλύτερη πλέον επένδυση για τη στήριξη και του αγροτικού τομέα. Στα χωριά των 20 και των 30 κατοίκων δεν πρόκειται να εγκατασταθούν στο μέλλον νέοι άνθρωποι, ούτε καν εποχικοί εργάτες. Ο τρόπος ζωής και οι απαιτήσεις που έχουν οι άνθρωποι έχουν αλλάξει τα πάντα σε σχέση με την κατοικία και την κοινωνική λειτουργία. Υπάρχουν ανάγκες που τα χωριά δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν. Έχουμε την αίσθηση ότι τα χωριά ως μόνιμη κατοικία έχουν τελειώσει και αυτό είναι καιρός να συνομολογηθεί και να γίνει αποδεκτό.
Το τι θα γίνει με τα χωριά και πώς θα διατηρηθεί ο οικιστικός πλούτος τους είναι προφανώς μια άλλη μεγάλη συζήτηση, που κάποια στιγμή θα πρέπει να ανοίξει. Ο συναισθηματισμός και η εξιδανίκευση του παρελθόντος είναι ακόμα ισχυρά, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να γίνουν καθαρές και δύσκολες παραδοχές. Η επανεμφάνιση των λύκων έρχεται να μας υπενθυμίσει με εμφατικό τρόπο την πραγματικότητα. Να μας επισημάνει εμφατικά ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να κλείνουμε τα αυτιά σε αυτό που ουρλιάζει τα «ήσυχα» βράδια στα άδεια χωριά της μεσσηνιακής επαρχίας.
panagopg@gmail.com
