Το κράτος, στις μέρες μας, είναι μεγάλο για τα μικρά και μικρό για τα μεγάλα, καθώς ολοένα και περισσότερες αποφάσεις που μας αφορούν λαμβάνονται σε υπερεθνικό επίπεδο. Το σύγχρονο κράτος οφείλει να είναι επιτελικό στην κορυφή του, έτσι ώστε να εγγυάται ισχυρή διεθνή παρουσία και αποτελεσματική διεύθυνση στο εσωτερικό. Η αναπτυξιακή πολιτική να ασκείται από την περιφερειακή αυτοδιοίκηση και οι υπηρεσίες στο σύνολό τους από την τοπική αυτοδιοίκηση. Έτσι είναι οργανωμένες οι σύγχρονες χώρες και οι επιλογές αυτές εγγυώνται εδώ και χρόνια πρώτιστα την αποτελεσματικότητα. Ο, τι δηλαδή ζητάει η εποχή μας.
Τα τελευταία χρόνια ζούμε την αποδυνάμωση των αστικών κέντρων με τα πιο φιλόδοξα παιδιά να ακουμπούν τα όνειρά τους στη Ευρώπη και την Αμερική, απ’ όπου κατά κανόνα δεν επιστρέφουν. Η τάση αυτή αν δεν ανακοπεί θα καταστήσει σύντομα την Αθήνα πρωτεύουσα χωρίς ενδοχώρα και την Ελλάδα χώρα μετρίων. Η περιφερειακή ανάπτυξη είναι έτσι μονόδρομος και προϋποθέτει ισχυρούς αποκεντρωμένους θεσμούς. Με το σχέδιο «Καλλικράτης» επιχειρήθηκε η υπηρέτηση αυτού του στόχου. Η δημιουργία δηλαδή ενός μικρότερου κεντρικού κράτους με αποκεντρωμένους θεσμούς για την ανάπτυξη (περιφερειακή αυτοδιοίκηση) και παροχή υπηρεσιών όλου του φάσματος στους πολίτες από τους νέους δήμους.
Στην πράξη όμως αποδείχτηκε ότι καλές οι προθέσεις και τα βήματα αλλά από μόνα τους δεν αρκούν για να λειτουργήσουν. Η πολιτική και οι πολιτικές είναι αυτά που δίνουν πνοή σε τέτοια εγχειρήματα. Στην πράξη, τους νέους θεσμούς, αιρετή περιφέρεια και δήμους, τους διοικούν άνθρωποι που έχουν μάθει σε μια συγκεκριμένη παλαιοκομματική πολιτική λειτουργία. Το κυρίαρχο δόγμα του πολιτικού προσωπικού είναι ο «διεκδικητικός λαϊκισμός» και η εξυπηρέτηση, μέσα από τη διευθέτηση μικροσυμφερόντων, προσώπων και ισχυρών ομάδων πίεσης. Το χειρότερο, η συγκεκριμένη πολιτική λειτουργία εξακολουθεί να επιβραβεύεται από τη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών με αυτοκρατορικά ποσοστά στις εκλογές.
Η προώθηση αλλαγών που θα αφορά μικροδιευθετήσεις του στυλ να κάνουμε λίγο μικρότερους κάποιους δήμους, ικανοποιώντας τη μια ή την άλλη τοπική διεκδίκηση, είναι φανερό ότι δεν προσφέρει τίποτα ουσιαστικό. Αντίθετα, αναστάτωση και προβλήματα θα δημιουργήσουν, τα οποία δεν έχει ανάγκη στην παρούσα φάση κανένας. Αυτό που χρειάζεται η αυτοδιοίκηση αλλά και το κράτος συνολικά είναι να δημιουργηθεί το πλαίσιο που θα απομονώνει τους ανεύθυνους άρχοντες και θα επιβραβεύει τους υπεύθυνους πολιτικούς που θα σχεδιάζουν και θα υλοποιούν. Δεν χρειαζόμαστε «αγωνιστές» που θα διεκδικούν από το κοινό κρατικό ταμείο προνομιακή μεταχείριση γιατί είναι κολλητοί ή φωνάζουν περισσότερο. Η εποχή δεν έχει ανάγκη από ρουσφετολόγους προώθησης συμφερόντων και διατήρησης ισορροπιών. Χρειαζόμαστε μια νέα πολιτική τάξη ευθύνης και λογικής. Για να συμβεί αυτό πρέπει να ενισχυθεί η οικονομική αυτονομία της αυτοδιοίκησης από το κράτος, με μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στην θέσπιση και την είσπραξη συγκεκριμένων πόρων. Όσο αυτή η τεράστια αλλαγή δεν πραγματοποιείται, οι συζητήσεις για τα σύνορα και τα μεγέθη είναι για να δείχνουμε ότι κάτι κάνουμε, αναπαράγοντας τελικά μια από τα ίδια, στην καλύτερη των περιπτώσεων με νέα πρόσωπα.
panagopg@gmail.com
