Προχθές ένας φίλος βγαίνοντας από τη θάλασσα ήταν ενθουσιασμένος αλλά με μια μικρή παρατήρηση στην ακροτελεύτια φράση του: «Να έλειπαν και τα πλοία!». Στην κοινή αντίληψη το πρόβλημα ασφαλώς δεν είναι αισθητικό. Απλώς ουκ ολίγοι πιστεύουν ότι ευθύνονται για ό,τι στραβό εμφανίζεται στη θάλασσα. Από τις φυσαλίδες μέχρι το φυτοπλαγκτόν. Οι περισσότεροι των επισκεπτών είναι κάτι από παραπάνω βέβαιοι και θα πρέπει να έχεις πολλή υπομονή για να καταφέρεις να τους πείσεις πως ούτε τα πλοία φταίνε, αλλά ούτε και η αποχέτευση.
Το θυμήθηκα τώρα που φούντωσε το πράγμα για το νέο λιμάνι. Επεσε μια ξεκάρφωτη για ενδιαφέρον εταιρειών προκειμένου να μεταφέρουν κοντέινερ στο λιμάνι της Καλαμάτας λόγω αυτοκινητόδρομου και ήρθε πάλι στην επιφάνεια η υπόθεση νέου λιμανιού στο Μπουρνιά. Πρόκειται για μια παλιά ιστορία η οποία εμφανίζεται κατά περιόδους με διαφορετικές ευκαιρίες και ενίοτε επιδιώξεις κάποιων ενδιαφερομένων ή παραγόντων. Η συζήτηση ξεκίνησε λίγο πριν από τους σεισμούς και κράτησε ουσιαστικά μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1980. Τότε έπεσε η ιδέα για νέο λιμάνι, η οποία υποστηρίχθηκε με μελέτη σχετικά με τις ροές κοντέινερ στη Μεσόγειο και με προμελέτη για την κατασκευή του στη θέση που προαναφέρθηκε. Το υποστηρίξαμε όλοι με θέρμη τότε και θυμάμαι ότι στο Αναπτυξιακό Συνέδριο της Περιφέρειας στην Τρίπολη (1988), μιλώντας τότε είχα υποστηρίξει ότι: «Πολλές φορές, λέμε, ακούμε, ότι το λιμάνι πρέπει να γίνει διαμετακομιστικό κέντρο. Κακά τα ψέματα, το σημερινό λιμάνι δεν μπορεί να λειτουργήσει σαν τέτοιο. Υπάρχει ανάγκη κατασκευής νέου λιμανιού, ανάγκη που έχει επισημανθεί και από τη δημοτική αρχή, υπάρχει και η σχετική μελέτη που έχει εκπονηθεί το 1984 και προβλέπει ένα κόστος 4 δις περίπου, προκειμένου να λειτουργήσει το λιμάνι».
Φαίνεται όμως ότι ουδέποτε πείσθηκαν οι αρμόδιοι ότι θα μπορούσε να κατασκευαστεί νέο λιμάνι μόνο και μόνο επειδή το θέλαμε εμείς. Από πουθενά δεν προέκυπτε όφελος, ενδιαφέρον και σκοπιμότητα, με αποτέλεσμα το αίτημα να εγκαταλειφθεί σταδιακά αλλά με ορισμένους τοπικούς παράγοντες να «παίζουν» με την ιδέα και κάποιους δημοτικούς παράγοντες να φλερτάρουν με αυτή ή και να το παίζουν δίπορτο για να έχουν στο σάκο με τα ψηφοδέλτια τους (εκ θεμιτού συμφέροντος) ενδιαφερόμενους. Μόνον έτσι μπορεί να εξηγηθεί η επιμονή της δημοτικής αρχής να περιλάβει την χωροθέτηση λιμανιού στο Μπουρνιά στο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο που ψηφίστηκε πριν από λίγα χρόνια. Και το οποίο δεν ευτύχησε να νομοθετηθεί ακόμη, αφού η δημοτική αρχή προσφεύγοντας κατά του εαυτού της ζήτησε από το Συμβούλιο Επικρατείας να μην εφαρμοστεί. Και εκεί που η υπόθεση είχε ξεχαστεί, σκάει το ενδιαφέρον δύο εφοπλιστικών εταιρειών -κατά τον πρόεδρο του Λιμενικού Ταμείου Χάρη Βγενή- και οι δημοτικοί παράγοντες θέτουν στον περιφερειάρχη Πέτρο Τατούλη το ζήτημα κατασκευής νέου λιμανιού στη θέση που προβλέπεται από το Γενικό Πολεοδομικό. Η αφήγηση λέει ότι οι εφοπλιστές ενδιαφέρονται για να μεταφέρουν κοντέινερ παρακάμπτοντας το λιμάνι του Πειραιά και αξιοποιώντας την ελαχιστοποίηση του χρόνου μεταφοράς μέσα από τον αυτοκινητόδρομο.
Μέχρι να στεγνώσει το μελάνι, όπως λέμε, ο δήμαρχος έσπευσε για διευκρινίσεις. Κατά το ρεπορτάζ δήλωσε ότι «δεν υπάρχει κανένα ενδιαφέρον για τη δημιουργία μεγάλου εμπορικού λιμανιού και σημείωσε ως προτεραιότητες την προστασία του Μεσσηνιακού Κόλπου και τον τουριστικό χαρακτήρα του λιμανιού». Η δήλωση «δεν μας ενόχλησε κανείς» δημιουργεί ασφαλώς ερωτηματικά για το τι πραγματικά έχει συμβεί, ποιος δηλώνει και τι δηλώνει γενικώς. Θα έλεγα πως αυτό είναι ζήτημα της δημοτικής αρχής, πλην όμως το γεγονός ότι αφορά σχεδόν το σύνολο της πόλης, δεν επιτρέπει κενά και ασάφειες. Γιατί στη συνέχεια της δήλωσης του κ. Νίκα επανέρχεται το νέο λιμάνι, αλλά ως μικρό και κάτι μεγαλύτερο από το σημερινό λιμάνι «μια προβλήτα και ένας υπήνεμος μόλος» στην περιοχή με τις αποθήκες καυσίμων που είναι υποβαθμισμένη. Οπως αντιλαμβάνεται ο καθένας, η σαφήνεια αυτοπροσώπως. Ετσι και για να είναι καλυμμένοι όλοι, αλλά και ευχαριστημένοι. Ετσι κι αλλιώς ευρώ για νέο λιμάνι δεν υπάρχουν γιατί την κατασκευή του δεν μπορεί να δικαιολογήσει καμία μελέτη κόστους-οφέλους και γιατί σε τελευταία ανάλυση μόνον προβλήματα ενδέχεται να δημιουργήσει. Η αναφορά του δημάρχου για κατασκευή του σε «υποβαθμισμένη» περιοχή της Δυτικής Παραλίας αυτό ακριβώς υποδηλώνει και στοχεύει να καθησυχάσει τους ιδιοκτήτες της ευρύτερης περιοχής.
Ως εκ τούτου κάποια στιγμή η συζήτηση αυτή θα πρέπει να σταματήσει οριστικά και να κλείσει το κεφάλαιο «νέο λιμάνι». Αν κάτι έχει ανάγκη η πόλη, είναι η αξιοποίηση της παραλιακής ζώνης δυτικά του υπάρχοντος λιμανιού, στη βάση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου και σε συνεργασία με το γειτονικό Δήμο Μεσσήνης, με τον οποίο τα σύνορα υπάρχουν μόνον στα χαρτιά. Η περιοχή δυτικά του Παμίσου εμφανίζεται ως το φιλέτο του Μεσσηνιακού Κόλπου, καθώς η δόμηση είναι ελάχιστη, συγκριτικά με άλλες περιοχές, ήδη έχουν δρομολογηθεί ξενοδοχειακές επενδύσεις και είναι πολύ πιθανόν να υπάρξει και συνέχεια, καθώς μεγάλες εκτάσεις είναι σε χέρια ιδιωτών, από τη Μπούκα μέχρι το Ριζόμυλο που εκτείνεται αυτό το μέτωπο. Ο Δήμος Καλαμάτας θα πρέπει να εγκαταλείψει κάθε ιδέα λιμανιού σε γειτονία με αυτή την περιοχή. Αντιθέτως οφείλει να πάρει μέτρα τα οποία θα την αναβαθμίσουν και θα την εντάξουν σε ένα γενικότερο σχέδιο αξιοποίησης του μεγάλου φυσικού κεφαλαίου που διαθέτει. Και εκεί πρέπει να επιδειχθεί η απαιτούμενη ευαισθησία για περιβαλλοντική προστασία. Ελπίζω συντόμως τόσο ο Δήμος Καλαμάτας όσο και ο Δήμος Μεσσήνης να ανακαλύψουν τον Πάμισο και το οικοσύστημά του, που πρέπει να αποτελέσει την απαρχή μιας ουσιαστικής αναπτυξιακής συνεργασίας σε ένα μέτωπο πολλών χιλιομέτρων, σπάνιο για την Ελλάδα. Στο πλαίσιο αυτό αν κάτι χρειάζεται η περιοχή, δεν είναι λιμάνι αλλά μια μαρίνα που θα μπορεί να εξυπηρετεί το σύνολο των αναγκών της. Επιτέλους ας αφήσουν οι παράγοντες το παιχνίδι των εντυπώσεων, ας μπουν στην ουσία των ζητημάτων που έχουν να διαχειριστούν και ας ενεργήσουν, έστω και με καθυστέρηση, βλέποντας το μέλλον και όχι την παραμονή τους στην καρέκλα.
