Ετσι κι αλλιώς η επικείμενη χρεοκοπία της ΔΕΗ αναμένεται να δώσει τη χαριστική βολή στο μεταπολεμικό ιδεολόγημα, σύμφωνα με το οποίο το κράτος όφειλε να γίνει η ατμομηχανή της οικονομίας επειδή οι ιδιωτικές επιχειρήσεις δεν ήθελαν ή δεν μπορούσαν να εκσυγχρονίσουν την Ελλάδα.
Στην πραγματικότητα, οι Ελληνες πολιτικοί εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρο τη διεθνή συγκυρία για να δημιουργήσουν μια κρατικοδίαιτη οικονομία που έπνιγε κάθε προσπάθεια ανταγωνισμού και καινοτομίας.
Η συνεργασία πολλών Ελλήνων μεγαλοεπιχειρηματιών με τη χούντα των συνταγματαρχών έδωσε απλώς τη χαριστική βολή στην επιχειρηματικότητα και άνοιξε το δρόμο για ακόμα περισσότερες κρατικοποιήσεις, κατά τις δύο πρώτες δεκαετίες της μεταπολίτευσης. Η άνοδος του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, την περίοδο που παγκοσμίως ξεκινούσε η απελευθέρωση των αγορών, καθυστέρησε σημαντικά τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής οικονομίας καθώς η επιβίωση πολλών επιχειρήσεων -και φυσικά τα εισοδήματα των περισσότερων πολιτών- εξαρτιούνταν άμεσα ή έμμεσα από τις κρατικές δαπάνες. Ετσι η ελληνική οικονομία, αν και για πολιτικούς λόγους στηριζόταν με κάθε τρόπο από τη Δύση, σπατάλησε γρήγορα τους πόρους που συσσώρευσε κατά τη διάρκεια του μεταπολεμικού μετασχηματισμού της και εισήλθε στη φάση της δανειακής ευημερίας... η οποία οδήγησε στη χρεοκοπία του 2010.
Οι επιπτώσεις της χρεοκοπίας θα ήταν ακόμα πιο οδυνηρές αν δεν είχαν ξεφύγει από τον σφιχτό κρατικό εναγκαλισμό οι τομείς της ναυτιλίας και του τουρισμού. Πέρα από τις αμπελοφιλοσοφίες των αναπτυξιακών συνεδρίων, η αλήθεια είναι ότι τις τελευταίες δεκαετίες μόνο η ναυτιλία και ο τουρισμός της Ελλάδας αποτελούν πηγές πλούτου, ενώ όλοι οι υπόλοιποι τομείς συντηρούνται κατά κύριο λόγο με δανεικά και επιδοτήσεις. Δυστυχώς όμως, ούτε η Μεσσηνία ούτε η Πελοπόννησος αξιοποίησαν τις δυνατότητες που τους παρείχε πλουσιοπάροχα η φύση, ώστε να κατακτήσουν μια θέση στη διεθνή τουριστική αγορά. Για την τουριστική υστέρηση της Πελοποννήσου δεν ευθύνονται μόνο οι πολιτικοί που έταζαν λαγούς με πετραχήλια και διορισμούς στη ΔΕΗ, αλλά και οι επιχειρηματίες, που πίστευαν και πιστεύουν ακόμα ότι το κράτος είναι ο καλύτερος... πελάτης.
Αντιθέτως στην Κρήτη, στο Ιόνιο, στο Αιγαίο και στη Μακεδονία, όσοι συνειδητοποίησαν έγκαιρα ότι ο καλύτερος πελάτης είναι εκείνος που έχει χρήματα, βρέθηκαν σε πλεονεκτική θέση και τώρα αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις της χρεοκοπίας με μεγαλύτερη αισιοδοξία. Εννοείται ότι τα πραγματικά έσοδα από τον τουρισμό σε αυτές τις περιοχές δεν έχουν καμία σχέση με τα greek statistics, καθώς οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αρνούνται να κάνουν συνεταίρο τους το κράτος, οπότε δραστηριοποιούνται σε μια... παράλληλη αγορά την οποία οι πολιτικοί αποκαλούν "μαύρη".
Την παράλληλη αυτή αγορά ανακαλύπτουν σταδιακά και οι Μεσσήνιοι, που μπήκαν στον τουριστικό χάρτη χάρη στην επένδυση του αείμνηστου εφοπλιστή καπετάν Βασίλη Κωνσταντακόπουλου, με την οποία δημιουργήθηκε η Costa Navarino. Η επένδυση αυτή δεν τάραξε μόνο τα λιμνάζοντα νερά της Μεσσηνίας: Εδωσε ώθηση στον τουρισμό σε όλη την Πελοπόννησο - και αν το κράτος πάψει να βάζει τροχοπέδη στην αγορά με φόρους και ρυθμίσεις, την επόμενη τετραετία η τουριστική κίνηση θα φτάσει στα επίπεδα των ανεπτυγμένων περιφερειών.
Εννοείται ότι οι τοπικοί άρχοντες θα επιχειρήσουν να παρουσιάσουν την τουριστική ανάπτυξη ως καρπό των δικών τους προσπαθειών και ενεργειών. Στην πραγματικότητα όμως, η τουριστική ανάπτυξη που θα αλλάξει τον οικονομικό χάρτη της Μεσσηνίας και της Πελοποννήσου ξεκίνησε με την επένδυση της Costa Navarino και στεριώνει βασιζόμενη σε χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αγωνιούν και δημιουργούν μακριά από κεντρικούς σχεδιασμούς και μακρόπνοες μελέτες.
Θανάσης Λαγός
Εmail: lathanasis@yahoo.gr
