Ομολογώ επίσης ότι με συγκλονίζουν όχι μόνο τα πολεμικά κατορθώματα των ηρώων, αλλά κυρίως τα εμπορικά επιτεύγματα όσων ταξίδευαν με τα πρωτόγονα (σε σχέση με τα σημερινά) μέσα της εποχής, για να φέρουν κεχριμπάρι από τις χώρες της Βαλτικής και αυγά στρουθοκαμήλου από την Αφρική. Ετσι κι αλλιώς πιστεύω ότι ο ανθρώπινος πολιτισμός ξεκίνησε όταν οι πρόγονοί μας εξασφάλισαν τα αναγκαία και άρχισαν να εκτιμούν τα "περιττά" που ομορφαίνουν τη ζωή - όπως για παράδειγμα τα κοσμήματα που φορούσε ο "Γρύπας Πολεμιστής", ο τάφος του οποίου ανακαλύφθηκε πρόσφατα δίπλα στο Ανάκτορο του Νέστορα στην Αρχαία Πύλο.
Ανοίγοντας παρένθεση, οφείλω να διευκρινίσω για να αποφύγουμε τις παρεξηγήσεις ότι δεν θεωρώ τον μυκηναϊκό πολιτισμό ανώτερο από τους προηγούμενους (μινωικός, αιγυπτιακός κ.λπ.) ή τους επόμενους (κλασική εποχή, ρωμαϊκή κ.λπ.). Απλώς τυχαίνει να ζω στην Πελοπόννησο, στην οποία βρίσκονται τα μεγαλύτερα κέντρα του μυκηναϊκού πολιτισμού (Μυκήνες, Πύλος, Σπάρτη, Τύρινθα), και ενώ αισθάνομαι περήφανος για τον τόπο όπου άκμασε ένας από τους αρχαιότερους πολιτισμούς, ταυτόχρονα θλίβομαι επειδή πολλά μνημεία παραμένουν ασυντήρητα και μη επισκέψιμα.
Ειλικρινά, δεν ξέρω πόσοι Πελοποννήσιοι μπορούν να συνειδητοποιήσουν την αξία αυτών των μνημείων, και γιατί δεν δίνουν μάχες για να βελτιωθούν οι δρόμοι πρόσβασης στις Μυκήνες και στα Ανάκτορα του Νέστορα. Επίσης, δεν καταλαβαίνω γιατί η οικονομική ελίτ δεν χρηματοδοτεί ανασκαφές ή αναστηλώσεις και τα περιμένει όλα από το κράτος-πατερούλη. Γνωρίζω όμως ότι και μόνο η αξιοποίηση των μυκηναϊκών θολωτών τάφων της Μεσσηνίας θα αρκούσε για να διπλασιαστεί το ΑΕΠ του νομού, αν συνδυαζόταν με ταξιδιωτικές διαδρομές και προσφορά τοπικών προϊόντων στους επισκέπτες.
Αλλά δυστυχώς, οι θολωτοί τάφοι παραμένουν αναξιοποίητοι, στο έλεος των καιρικών συνθηκών και των λαθρανασκαφών.
Σ.Σ. Φωτογραφία του θολωτού τάφου στη Μάλθη. Η πινακίδα προειδοποιεί τον επισκέπτη ότι είναι... επικίνδυνος.
Θανάσης Λαγός
