Οι μελετητές επίσης γνωρίζουν ότι από τις 41 ημερολογιακές ημέρες της Οδύσσειας, η Τηλεμάχεια καλύπτει τις 6 πρώτες και ότι η 3η, η 4η και η 5η ημέρα διαδραματίζονται στη Μεσσηνία, ενώ η 6η στη Λακωνία. Ομως, πόσοι Μεσσήνιοι γνωρίζουν ότι ο Τηλέμαχος, ταξιδεύοντας με το γιο του Νέστορα τον Πεισίστρατο, από την Πύλο στη Σπάρτη, διανυκτέρευσε στις αρχαίες Φαρές; Πόσοι Καλαματιανοί γνωρίζουν ότι η πόλη τους στα ομηρικά έπη ονομαζόταν Φαρές; Πόσοι Ελληνες γνωρίζουν ότι η σημερινή Πύλος δεν ταυτίζεται με την ομηρική Πύλο και ότι τα ανάκτορα του Νέστορα βρίσκονται βόρεια της Βοϊδοκοιλιάς στη Χώρα; Και πόσοι επισκέπτες γνωρίζουν ότι η σημερινή Μεσσηνία ταυτίζεται με το ομηρικό βασίλειο του Νέστορα;
Η απάντηση στις παραπάνω ερωτήσεις είναι αυτονόητη, αφού μεταξύ άλλων δεν υπάρχει καμιά εκδήλωση αφιερωμένη στην Τηλεμάχεια, ούτε κανένα μνημείο στη σημερινή Καλαμάτα που να θυμίζει στους επισκέπτες το πέρασμα του Τηλέμαχου από τις ομηρικές Φαρές. Ειδικά στην Καλαμάτα ο επισκέπτης, που δύσκολα θα φτάσει στο ναό του Ποσειδώνα στα Ακοβίτικα, εύκολα μπορεί να πιστέψει ότι η ιστορία της πόλης ξεκινά τον μεσαίωνα, αφού δεν υπάρχουν παλιότερα μνημεία. Δυστυχώς, οι αρχές της πόλης κρατούν θαμμένη την ιστορία της για να μην... σκανδαλίσουν τους υπερορθόδοξους ψηφοφόρους τους με άσεμνα ευρήματα δίπλα στο ναό της Υπαπαντής.
Δεν έχω τις επιστημονικές γνώσεις και τις πληροφορίες που απαιτούνται για να κρίνω αν η Υπαπαντή χτίστηκε πάνω σε προγενέστερο ναό της θεάς Τύχης. Ούτε μπορώ να κρίνω αν τα αρχαία, που θάφτηκαν άρον άρον για να μη σκανδαλίσουν τους υπερορθόδοξους συντηρητικούς, είναι των ελληνιστικών χρόνων ή προγενέστερα. Ακόμα όμως κι αν είναι των ελληνιστικών χρόνων πρέπει να έρθουν στο φως, ώστε ο επισκέπτης να γνωρίζει ότι η ιστορία της Καλαμάτας δεν ξεκινά το μεσαίωνα. Ετσι κι αλλιώς, δεν αποκλείεται ακόμα και στα ευρήματα των ελληνιστικών χρόνων να βρεθούν αποδείξεις για την ταύτιση της Καλαμάτας με τις ομηρικές Φαρές.
Σε κάθε περίπτωση, η ανάδειξη των αρχαίων στο Ιστορικό Κέντρο της Καλαμάτας δεν έρχεται σε σύγκρουση ούτε με την Εκκλησία ούτε με τη χριστιανική πίστη. Αντιθέτως, τόσο η πόλη όσο και η Εκκλησία έχουν να κερδίσουν πολλά και σε πολλά επίπεδα, αν εφαρμοστεί η μελέτη του μηχανικού Γιώργου Αλμπάνη που προβλέπει να εκτίθενται κάτω από γυάλινο δάπεδο τα αρχαία που υπάρχουν στην πλατεία της Υπαπαντής. Ευτυχώς ο μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος, όχι μόνο αντιλαμβάνεται τα οφέλη από την ανάδειξη των αρχαίων στο Ιστορικό Κέντρο της πόλης, αλλά για μια ακόμα φορά αποδεικνύει ότι έχει πιο σύγχρονες αντιλήψεις από πολλούς πολιτικούς και τοπικούς άρχοντες.
Κατά την ταπεινή μου άποψη όμως δεν αρκεί η ανάδειξη των αρχαίων στο Ιστορικό Κέντρο της Καλαμάτας: Η πνευματική, οικονομική και πολιτική ηγεσία της Μεσσηνίας, σε συνεργασία με τη γειτονική Λακωνία, θα πρέπει να διοργανώνουν κάθε χρόνο τετραήμερες, τουλάχιστον, εκδηλώσεις με την ονομασία "Τηλεμάχεια". Οι διοργανωτές, εκτός από μεγάλα πολιτιστικά events, μπορούν να προγραμματίσουν και έναν τετραήμερο αγώνα δρόμου με παράλληλες πεζοπορίες, ακολουθώντας το ταξίδι του Τηλέμαχου από τη Βοϊδοκοιλιά στο παλάτι του Νέστορα, από εκεί στις Φαρές και τελικά στη Σπάρτη.
Κλείνοντας, παραθέτουμε σε μετάφραση Αργύρη Εφταλιώτη τους στίχους από τη γ’ ραψωδία της Οδύσσειας, που περιγράφει το ταξίδι του Τηλέμαχου και του Πεισίστρατου από την Πύλο στις Φαρές: «Κι από φαγίκι από πιοτό σα φράθηκε η καρδιά τους,/ αυτά τα λόγια ο Νέστορας τους είπε ο αλογολάτης. "Παιδιά μου, του Τηλέμαχου φέρτε μεμιάς και ζέψτε / τα ωριότριχα τ' αλόγατα, να καλοταξιδέψη”. / Αυτά είπε, και τον άκουσαν, κι ευτύς στ' αμάξι ζέψαν/ τ' αλόγατα τα γλήγορα. Κελάρισσα τους βάζει / ψωμί, προσφάγι και κρασί, σαν πόχουν οι ρηγάδες. / Πας στ' ώριο αμάξι ανέβηκε ο Τηλέμαχος, και δίπλα / ο ασίκης ο Πεισίστρατος τα χαλινάρια πήρε / και τ' άλογα μαστίγωσε· πρόθυμ' αυτά πετάξαν / στους κάμπους, πίσω αφήνοντας την αψηλή την Πύλο./ Πας στα λαιμά τους ο ζυγός ολημερὶς κουνούσε, / μα ο ήλιος σα βασίλεψε, κι απόσκιωναν οι δρόμοι, στις Φήρες σταματήσανε, στους πύργους του Διοκλέα, / που ήτανε γιος του Ορσίλοχου, και που τ' Αλφειού ήταν 'γγόνι. / Εκεί ξενύχτησαν, κι αυτός φιλόξενα τους δέχτη".
Επειδή η υπόθεση αυτή είναι πολύ σημαντική για τη Μεσσηνία και την Καλαμάτα, εννοείται ότι θα επανέλθουμε.
Θανάσης Λαγός
