Με αυτό το δεδομένο, στις περισσότερες περιπτώσεις το βάρος έχει πέσει κατά κύριο λόγο στα πρόσωπα και λιγότερο στα προγράμματα. Άλλωστε στις αυτοδιοικητικές εκλογές τα πρόσωπα παίζουν σημαντικό ρόλο (φυσικά υπό προϋποθέσεις, αυτό μόνο κακό δεν είναι), καθώς τα προγράμματα των περισσότερων υποψηφίων σε μεγάλο βαθμό μοιάζουν μεταξύ τους και στο γενικό πνεύμα. Όλοι οι συνδυασμοί ευαγγελίζονται την ανάπτυξη και την πρόοδο του τόπου, αν και ο καθένας έχει μάλλον άλλη αντίληψη περί αυτών.

Όσον αφορά τη συγκρότηση των συνδυασμών, υπάρχουν διάφορες περιπτώσεις. Υπάρχουν συνδυασμοί, που το ψηφοδέλτιο συγκροτείται με προσωπική μέριμνα του επικεφαλής, στο πλαίσιο του όσοι επιλεγούν να εκφράζουν απόλυτα τις θέσεις του. Υπάρχουν και περιπτώσεις, που (συνδυαστικά με την πρώτη περίπτωση) επιλέγονται υποψήφιοι που ναι μεν έχουν ένα “ρεύμα” -και αυτό ευνοεί γενικά τον συνδυασμό- αλλά ο επικεφαλής δεν πετάει και τη… σκούφια του για να εκλεγούν. Όπως υπάρχουν και περιπτώσεις, όπου επικεφαλής επιλέγουν και υποψήφιους πολύ απλά για να τους στερήσουν ως επιλογές από τους αντιπάλους τους.

Όπως και να έχει, οι επικεφαλής στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν τον τρόπο να… σπρώξουν τους υποψήφιους που επιθυμούν, με σκοπό η ομάδα που θα εκλεγεί να είναι περισσότερο κοντά τους ή του… χεριού τους.

Τα προγράμματα λοιπόν προς ώρας περνούν σε δεύτερη μοίρα, αν και συχνά λίγοι είναι αυτοί που τους δίνουν τη δέουσα σημασία. Βέβαια από την αρχή του χρόνου, όταν θα αναλάβουν οι νέες δημοτικές / περιφερειακές αρχές, θα αρχίσουν ξανά οι γκρίνιες για το ένα ή το άλλο θέμα, ακόμα και από ψηφοφόρους τους που δεν έχουν κάνει τον κόπο να ξεφυλλίσουν τα προγράμματα, αλλά ψήφισαν συνδυασμό επειδή ήταν υποψήφιος ο φίλος ή ο ξάδερφός τους.

Όσο για την πραγματική ανεξαρτησία της αυτοδιοίκησης, όσο τα κόμματα επιμένουν να δίνουν χρίσματα, στηρίξεις και πάσης φύσεως άλλα δεκανίκια και όσο υπάρχουν περιπτώσεις που επικεφαλής παίρνουν χαρτάκια για το ποιους θα βάλουν στα ψηφοδέλτια, τότε δήμοι και Περιφέρειες θα παραμένουν θεσμοί εξαρτημένοι από την κεντρική διοίκηση. Και αυτό σε συνδυασμό με το πολυσυζητημένο ζήτημα της αποκέντρωσης των αρμοδιοτήτων, που από μόνο του αποτελεί ειδικό κεφάλαιο συζήτησης.