Πρώτο, και μη αμφισβητήσιμο, συμπέρασμα: αν η ΣΥΚΙΚΗ δεν είχε τα ενοίκια από τα δυο ακίνητα φιλέτα στην Καλαμάτα, θα είχε οδηγηθεί σε λουκέτο, γιατί δεν θα μπορούσε να λειτουργεί με ετήσιες ζημιές κοντά στο 1 εκατομμύριο ευρώ. Η επιλογή της ενοικίασης των εγκαταστάσεων της στην Καλαμάτα είναι αυτό που την κρατά στη ζωή, αφού της δίνει τη δυνατότητα να καταγράφει κέρδη (προ φόρων) 136.000 ευρώ, και συνολικά οι ζημιές της να αυξάνονται μόνο κατά 57.204 ευρώ σε σχέση με την προηγούμενη χρήση. Τώρα πώς καταφέρνει, με κύκλο πωλήσεων προϊόντων, δηλαδή σύκων, κόστους 2.377.462,16 εκατομμυρίων και καθαρά έσοδα από ενοίκια πάνω από 1 εκατ., να παρουσιάζει τελικά ζημιές 57.204 ευρώ, δεν είναι μυστήριο. Οι ζημιές οφείλονται στα έξοδα διοικητικής λειτουργίας που φτάνουν στις 569.436, στα έξοδα λειτουργίας διάθεσης του προϊόντος που είναι 107.274 ευρώ και στην ζημιά από τη απλή αγοροπωλησία 17.562 ευρώ. Στη συνέχεια έρχονται οι τόκοι από δάνεια – τα οποία είναι περίπου 3 εκ ευρώ - 176.135 ευρώ, οι φόροι και άλλα έξοδα και έτσι δένει το γλυκό των συνολικών ζημιών.
Και αν αυτό λένε οι αριθμοί, στο επίπεδο της διαχείρισης υπάρχουν και κάποιοι άλλοι αριθμοί που είναι ακόμα πιο αποκαλυπτικοί. Το 1986 είχαμε 12.000 τόνους εξαγώγιμους σύκα, ενώ πέρσι δεν έφτασαν τους 3.000. Η αλήθεια των συγκεκριμένων αριθμών δείχνει την κατάρρευση της παραγωγής και βέβαια την αφαίρεση εισοδήματος από την περιοχή. Το εισόδημα που αφαιρέθηκε από την τοπική οικονομία αντικαταστάθηκε, εν μέρει, από αυτό του ελαιόλαδου. Η μείωση – ουσιαστικά εγκατάλειψη – της παραγωγής σύκων στην περιοχή δεν προέκυψε τυχαία. Υπάρχουν συγκεκριμένες αδυναμίες και προβλήματα που οδήγησαν στη συγκεκριμένη εξέλιξη. Το ωραίο είναι ότι οι λόγοι που οδήγησαν στην εγκατάλειψη της συκοπαραγωγής είναι οι ίδιοι με αυτούς που οδήγησαν στη συνολική κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας.
Πρώτος λόγος είναι το πελατειακό σύστημα. Είναι γνωστό σε όλους ότι η διαχείριση του συγκεκριμένου προϊόντος αποτελούσε αντικείμενο μικροπολιτικής συναλλαγής σε όλα τα επίπεδα. Γύρω από το ποιος θα είναι πρόεδρος στην οργάνωση και ποιος θα προσληφθεί για αποντεμωντής, γύρω από το σε ποια ποιότητα θα «πέσουν» τα σύκα του μπάρμπα Μήτσου… είχε στηθεί ένα απίστευτο σύστημα μικροπολιτικής συναλλαγής που εξέλεγε βουλευτές και έφτιαχνε καριέρες σε όλα τα επίπεδα. Ένα σύστημα που οδηγούσε ταυτόχρονα στη μείωση του προϊόντος, μιας και η αντίδραση στο πελατειακό καθεστώς έφτανε στο ….αλισοπρίονο.
Ο δεύτερος λόγος ήταν οι περιορισμοί που έθετε ένα κλειστό σύστημα απαγορεύσεων. Τα σύκα δεν διακινούνται ελεύθερα, και οι παραγωγοί, με διάφορα τεχνάσματα του πελατειακού πολιτικού συστήματος, είναι αναγκασμένοι, υποχρεωμένοι ακόμα και τώρα, να περνούν - θέλουν δεν θέλουν - από το ταμείο της ΣΥΚΙΚΗΣ. Ο ανταγωνισμός δεν λειτουργεί, και η κεντρική διαχείριση του προϊόντος έχει ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που υποτίθεται ότι θα επιτύγχανε – την προστασία δηλαδή των παραγωγών. Η μονωπολιακή διαχείριση του προϊόντος έχει επιπτώσεις και στην εμπορία του προϊόντος, γιατί, εκτός από τους παραγωγούς, όμηροι του συστήματος είναι και οι εξαγωγείς. Το κλειστό «επάγγελμα», και εδώ όπως και σε άλλους τομείς της οικονομίας, στραγγαλίζει τον ανταγωνισμό, ενισχύει τη συναλλαγή και τελικά την παραοικονομία.
Ο τρίτος λόγος είναι η λογική της μεταβίβασης ευθύνης. Για όλα κάποιος άλλος φταίει και κυρίως το κράτος, οι πολιτικοί και …οι ξένοι. Ακόμα και τα τελευταία χρόνια, που η παραγωγή έχει συρρικνωθεί, δεν μπορούν να πουλήσουν 3000 τόνους, και καταγράφουν ζημιές ακόμα και στην πρωτογενή διαχείριση αγοροπωλησίας του προϊόντος. Εννοείται, μετά, τους φταίνε τα πάντα και κυρίως αυτοί που τους ασκούν κριτική, αλλά ποτέ οι δικές τους αδυναμίες. Η αλήθεια, βέβαια, είναι ότι τελικά για όλα φταίει το πολιτικό σύστημα που στηρίζει την ύπαρξή του σε δομές και περιορισμούς αυτού του είδους. Το πολιτικό σύστημα που ανέχεται, ενισχύει και επιβραβεύει τις κραυγαλέες ανεπάρκειες, που στο όνομα, δήθεν, της στήριξης του αγροτικού εισοδήματος οδηγούν διαχρονικά στη συρρίκνωσή του.
Η κρίση έχει καταδείξει ότι η χώρα χρειάζεται αλλαγή παραγωγικού μοντέλου. Ο κύκλος της ύφεσης δεν πρόκειται να κλείσει αν δεν πάρει μπροστά η πραγματική παραγωγή, και αυτό δεν πρόκειται να συμβεί αν δεν υλοποιηθούν διαρθρωτικές αλλαγές που θα ανατρέπουν κατεστημένα και περιορισμούς. Με άλλα λόγια, η παραγωγή των σύκων δεν πρόκειται να αυξηθεί, αν δεν καταργηθούν οι περιορισμοί που θέτει η λειτουργία της ΣΥΚΙΚΗΣ. Η οικονομία συνολικά δεν πρόκειται να πάρει μπροστά, όσο διατηρούνται περιορισμοί από κλειστά συστήματα διαχείρισης και συμφέροντα. Η πραγματικότητα που έχει δημιουργηθεί μπορεί να ξεβολεύει πολλούς, αλλά «λεφτά στην αγορά» δεν πρόκειται να ξαναπέσουν, γιατί δεν πρόκειται να υπάρξουν, σε ορατό τουλάχιστον χρόνο, νέα εύκολα δανεικά. Οι πολιτικοί που έστησαν καριέρα μέσα από την αξιοποίηση κλειστών συστημάτων, περιορισμών και εξαρτήσεων θα ανακαλύψουν ότι οι παλαιές συνταγές τελείωσαν, όπως και οι μαγικές λύσεις.
Υ.Γ. Στην υπόθεση της σύναψης συμφωνίας μεταξύ ΕΑΣ Μεσσηνίας και ιδιωτών, για την αξιοποίηση προϊόντων και εγκαταστάσεων, είναι πλέον φανερό ότι ορισμένοι δεν έχουν αίσθηση του πού ακριβώς βρισκόμαστε ως οικονομία, αλλά και ως χώρα γενικότερα. Και καλά, κάποιοι μπορεί ακόμα να περιμένουν τον «Μόσκοβο», ή κάποιοι άλλοι να νομίζουν ότι θα φάμε με χρυσά κουτάλια, όταν φύγουμε από την Ε.Ε. και συνάψουμε συμφωνίες με τη Βενεζουέλα και τη Βόρεια Κορέα. Οι υπόλοιποι όμως τι δεν καταλαβαίνουν; Ότι δεν υπάρχουν άλλα δανεικά ή ότι έχουμε ένα σύστημα ελεύθερης αγοράς με το οποίο λειτουργεί το 99% της παγκόσμιας οικονομίας; Μήπως, τέλος, νομίζουν πως με καταγγελίες και με τη διακίνηση θεωριών συνωμοσίας θα αυξήσουν το εισόδημα των αγροτών; Η Ένωση Μεσσηνίας, εδώ και χρόνια, δεν παίζει ουσιαστικό ρόλο στη διαμόρφωση τιμών και στη στήριξη των προϊόντων. Η στρατηγική συμμαχία της με ιδιώτες είναι βέβαιο ότι ταράζει λιμνάζοντα νερά και παγειωμένες τοπικές ισορροπίες. Αν αυτό θα οδηγήσει σε καλύτερο αποτέλεσμα για το εισόδημα των αγροτών θα φανεί σύντομα. Σε κάθε περίπτωση, το κάτι είναι πολύ καλύτερο από το τίποτα.
panagopg@gmail.com
