Με αυτόν τον παράδοξο τρόπο επιστρέψαμε όμως σε μια πολιτική κανονικότητα: Φύγαμε από τον απόλυτο ανορθολογισμό, ότι δηλαδή θα βαράγαμε εμείς τα νταούλια, οι αγορές θα χόρευαν, ενώ η Μέρκελ με το Σόιμπλε θα τρέπονταν σε άτακτη υποχώρηση μόλις αντίκριζαν τα αντιμνημονιακά φουσάτα! Μετά από όλη αυτή τη φαρσοκωμωδία που μας στοίχισε πολλά σε χρόνο και σε χρήμα, επιστρέψαμε σε αυτό που έπρεπε να είχαμε κάνει όλοι, πολίτες και πολιτικοί, από το 2009: να αντιμετωπίσουμε τα πραγματικά προβλήματα που δημιούργησαν την οικονομική κρίση.
Γιατί, παρά τα περί του αντιθέτου θρυλούμενα στο πλαίσιο του ανορθολογισμού των νταουλιών, την κρίση δεν την έφεραν τα μνημόνια - αλλά η κρίση έφερε τα μνημόνια. Οι διάφοροι συνθηματολογικοί μύθοι με τους οποίους πορευτήκαμε όλα αυτά τα χρόνια της κρίσης, έστω και με καθυστέρηση και με πολλαπλάσιο κόστος, τίθενται πια στο περιθώριο. Αυτό όμως από μόνο του δεν αρκεί.
Η περίοδος αυτή είναι εξαιρετικά δύσκολη και περίεργη. Είναι φανερό ότι αυτό που πρέπει να ξεκαθαριστεί άμεσα είναι η συνολική πορεία που θέλουμε να ακολουθήσουμε. Το θέμα δεν είναι -ποτέ δεν ήταν- το μνημόνιο, η δραχμή, το ευρώ ή το ρούβλι, αλλά ποια οικονομία επιθυμούμε να οικοδομήσουμε και σε ποια κοινωνία θέλουμε να ζήσουμε. Η εποχή μας και μια σοβαρή προσπάθεια αντιμετώπισης των προβλημάτων απαιτούν ειλικρίνεια και συνεργασία όλων των πλευρών, σε οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο. Οι πολίτες δικαίως δεν περιμένουν λύσεις από αυτούς που ευθύνονται για τη διόγκωση του παρασιτικού και πελατειακού κράτους. Από την άλλη, ορθά δεν εμπιστεύονται αυτούς που υπόσχονταν μαγικές λύσεις, τζογάροντας τα πάντα σε εκτιμήσεις κι επισφαλείς βεβαιότητες και λέγοντας τερατώδη ψέματα. Δεν υπάρχει πλέον κανένας αθώος κι αμόλυντος, γι' αυτό και απαιτείται ειλικρίνεια με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον.
Οι πολιτικές δυνάμεις που συνομολογούν ότι επιλογή τους είναι η αδιατάραχτη ευρωπαϊκή πορεία της χώρας υποχρεούνται να βρουν κοινό τόπο και να προχωρήσουν στην αλλαγή των δομών που καθιστούν τη χώρα αντιπαραγωγική και εξαρτημένη. Μια χώρα που είναι στην προτελευταία θέση της παγκόσμιας επετηρίδας ανταγωνιστικότητας δεν μπορεί να διατηρήσει ευρωπαϊκό βιοτικό επίπεδο για τους πολίτες της. Δεν μένεις στην Ευρώπη και δεν καταναλώνεις ως Ευρωπαίος κάνοντας παραπλανητικά δημοψηφίσματα και ανόητους διαχωρισμούς, μέσα από τους οποίους επιβεβαιώνουν την ύπαρξή τους διάφοροι κουφιοκέφαλοι φανατικοί. Με ευχές και διακηρύξεις δεν δημιουργούνται συνθήκες βιώσιμης απασχόλησης για νέους και παλιούς εργαζόμενους. Η απελευθέρωση δομών που κρατούν κρίσιμους τομείς παραγωγής δέσμιους και συντηρούν συστήματα διαφθοράς, είναι απαραίτητος όρος για να αντιμετωπιστούν όλα όσα μας οδηγούν σε ελλείμματα, μνημόνια και υπανάπτυξη.
Η συνέχιση της φοροδιαφυγής και η άδικη επιβάρυνση με έμμεσους φόρους και έκτακτες εισφορές δεν μπορεί να είναι ανεκτή. Οι ανεξάρτητες κρατικές δομές που επιβλήθηκαν με το καινούργιο μνημόνιο στοχεύουν στο να οικοδομήσουν από μηδενική βάση ένα φορολογικό σύστημα αλλά και έναν μηχανισμό είσπραξης που αφενός θα κατανέμουν δίκαια τα βάρη και αφετέρου θα εξασφαλίζουν στο κράτος τους αναγκαίους πόρους για τη λειτουργία του. Αυτό, όσο εύκολο και αναγκαίο ακούγεται, τόσο δύσκολο είναι. Οχι γιατί «δεν θέλουν να πιάσουν τους μεγάλους», που λέει ο παλιός λαϊκίστικος μύθος, αλλά γιατί όλοι μας θεωρούμε πως αυτό θα πρέπει να αφορά... πρώτα τους άλλους. Η αποδοχή της πραγματικότητας λοιπόν, η ειλικρίνεια και κυρίως το ξεβόλεμα από τους βολικούς μύθους, είναι τα αναγκαία βήματα που οδηγούν στην απαραίτητη κοινή δράση της συντριπτικής πλειοψηφίας των πολιτικών δυνάμεων, για διέξοδο από την κρίση.
Η προσγείωση για πολλούς είναι ανώμαλη. Η ελπίδα όμως δεν μπορεί να στηρίζεται σε ψέματα και μυθοπλασίες. Οι αυταπάτες τέλειωσαν, αλλά αυτό από μόνο του -παρότι είναι απαραίτητο βήμα- δεν αρκεί. Είναι καιρός να συνέλθουν όλοι από το σοκ των κραυγαλέων διαψεύσεων και να πράξουμε μαζί αυτό που από την αρχή της κρίσης κάποιοι θεωρούσαμε αυτονόητο: να δημιουργήσουμε ένα κανονικό ευρωπαϊκό -δηλαδή καπιταλιστικό- κράτος το οποίο θα λειτουργεί με βάση τις αρχές της αστικής δημοκρατίας σε επίπεδο δικαιοσύνης, διαφάνειας και λογοδοσίας. Τα πειράματα και οι «αντιστάσεις» οδήγησαν απλώς σε αυτό που λέει ο λαός, πως «του μουρλού το σκοινί μονό δε φτάνει και διπλό περισσεύει».
