«Αν δεν γίνει κάτι με τα κόκκινα δάνεια, μπορεί να οδηγήσουμε τις τράπεζες να απαιτήσουν νέα κεφάλαια και αυτά να κληθεί να τα βάλει πάλι ο Ελληνας φορολογούμενος». Με απλά λόγια, για να το καταλάβουν και οι εκπρόσωποι των επιχειρηματιών που τάχθηκαν υπέρ της ίδρυσης περιφερειακής τράπεζας: Αν τους προσεχείς μήνες δεν δοθεί λύση στο πρόβλημα των κόκκινων δανείων, ενδέχεται να χρεοκοπήσουν ή να κρατικοποιηθούν (δηλαδή: να σωθούν με χρήματα των φορολογούμενων) και οι τέσσερις μεγάλες ελληνικές τράπεζες - επειδή κανένας επενδυτής δεν πρόκειται να βάλει ούτε 1 ευρώ σε μια απόπειρα αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Από εκεί και πέρα, αυτή τη χρονική στιγμή κανένας δεν μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια ούτε ποια κυβέρνηση θα επιχειρήσει να απενεργοποιήσει την ωρολογιακή βόμβα της χρεοκοπίας των τραπεζών, ούτε ποια χρηματοοικονομικά μέσα θα έχει στη διάθεσή της, προκειμένου να αποφύγει την πλήρη κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας. Αλλωστε στα πρόθυρα της χρεοκοπίας δεν βρίσκονται μόνο οι ελληνικές τράπεζες. Τεράστια προβλήματα αντιμετωπίζουν και οι ιταλικές, ενώ κανένας δεν ξέρει τι θα συμβεί όταν ο φακός των αγορών θα εστιάσει στο γερμανικό τραπεζικό σύστημα. Προφανώς τότε, για μια ακόμα φορά, τόσο οι εθνικές κυβερνήσεις όσο και οι Βρυξέλλες θα διαπιστώσουν ότι το παλιό οπλοστάσιο δεν διαθέτει όπλα για την αντιμετώπιση των νέων κινδύνων.
Αν η ελληνική οικονομία σταθεί τυχερή (δηλαδή αν οι ελληνικές τράπεζες αντέξουν μέχρι να "σκάσουν" οι γερμανικές) θα σωθεί από ένα ευρωπαϊκό σχέδιο σωτηρίας, το οποίο θα εκπονηθεί προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που είναι κρυμμένα κάτω από το χαλί των ευρωπαϊκών τραπεζών. Σε διαφορετική περίπτωση, οι ελληνικές κυβερνήσεις θα κληθούν να διαχειριστούν μια νέα οικονομική κρίση, μπροστά στην οποία οι επιπτώσεις της άτυπης χρεοκοπίας του 2010 θα μοιάζουν με ζημιές που προκάλεσε μια... προσκοπική εκδρομή.
Αν στο παζλ της κρίσης του πιστωτικού συστήματος προστεθεί και το πρόβλημα του ασφαλιστικού, που επιδεινώνεται ραγδαία λόγω της ύφεσης αλλά και της δημογραφικής γήρανσης, γίνεται αντιληπτό ότι τα προσεχή χρόνια θα γίνουμε μάρτυρες σημαντικών αλλαγών σε όλους τους τομείς της οικονομίας. Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος των αλλαγών που έρχονται, απλώς αντιγράφουμε από το economistas.gr το πιο αισιόδοξο σενάριο της μελέτης που συντάχθηκε από ομάδα οικονομολόγων της IHS Markit:
«Το τέταρτο μέτρο (το συνταξιοδοτικό πακέτο) καταργεί τις ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλουν οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι, αυξάνει την ηλικία συνταξιοδότησης στα 67 έτη, διακόπτει την πληρωμή συντάξεων σε άτομα μικρότερης ηλικίας (με μία επιλογή για προστασία των υφιστάμενων δικαιούχων) και θέτει ως οροφή στις συντάξεις τα 700 ευρώ τον μήνα. Με βάση αυτό το σενάριο, όπως εκτιμούν οι συντάκτες της μελέτης, οι απώλειες ύψους 21,6 δισ. ευρώ εσόδων που θα έχει το κράτος ως αποτέλεσμα της κατάργησης των ασφαλιστικών εισφορών (δηλαδή για τις συντάξεις και για την υγεία) δεν αντισταθμίζονται πλήρως από τις ετήσιες εξοικονομήσεις στις καταβαλλόμενες συντάξεις ύψους 16,4 δισ. ευρώ, αλλά υπάρχει προσδοκία ότι η βελτιωμένη ανταγωνιστικότητα θα υποκινήσει υψηλότερη ανάπτυξη και θα έχει θετικό αποτέλεσμα διάχυσης στα κυβερνητικά έσοδα.
Η διατήρηση των εισφορών υπέρ υγείας, που ανέρχονται σε 5 δισ. ευρώ περίπου τον χρόνο, θα έχει ως αποτέλεσμα η συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση να έχει μηδενική επίπτωση στον Προϋπολογισμό, ενώ η προστασία των συνταξιούχων γήρατος κάτω των 67 ετών, με την εκχώρηση συντάξεων ύψους 700 ευρώ τον μήνα, θα κοστίσει 5,9 δισ. ευρώ περίπου τον χρόνο (το 3,3% του ΑΕΠ). Η επίδραση όμως αυτής της προστασίας θα διαρκέσει μερικά μόνο χρόνια, ανάλογα με την ηλικιακή σύνθεση των σημερινών συνταξιούχων.
Η κατάργηση των ασφαλιστικών εισφορών για τους εργοδότες και τους εργαζόμενους αναμένεται να πυροδοτήσει την ανάκαμψη του ιδιωτικού τομέα, για 3 λόγους.
• Πρώτον, μειώνει το εργατικό κόστος, το οποίο μειώνει τις τιμές, βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας και τονώνει την αύξηση της απασχόλησης και της παραγωγής.
• Δεύτερον, το πραγματικό ατομικό διαθέσιμο εισόδημα αυξάνεται άμεσα, γεγονός που τονώνει την εγχώρια ζήτηση.
• Τρίτον, το μειωμένο εργατικό κόστος και η αυξημένη εγχώρια ζήτηση τονώνουν τις πάγιες επενδύσεις.
Η κατάργηση όμως των συντάξεων σε άτομα ηλικίας κάτω των 67 ετών και η οροφή στις συντάξεις για άτομα ηλικίας 67 ετών και άνω, μετριάζουν αυτά τα οφέλη, και η αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης αναγκάζει πολλούς συνταξιούχους να επιστρέψουν στην αγορά εργασίας, γεγονός που αυξάνει και τη συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό και το ποσοστό ανεργίας.
Η αύξηση του αριθμού των ατόμων που αναζητούν εργασία αυξάνει τον ανταγωνισμό για θέσεις εργασίας, ασκώντας μία προς τα κάτω πίεση στα ημερομίσθια και τους μισθούς».
Ποια κυβέρνηση θα τολμήσει να θέσει οροφή στις συντάξεις τα 700 ευρώ; Ειλικρινά δεν γνωρίζω την απάντηση - και ούτε πρόκειται να μπω στη διαδικασία να προβλέψω ποιοι θα «βάλουν πλάτη» στα νέα μνημόνια. Αλλωστε θα... κρεμούσατε κουδούνια σε όποιον έλεγε πριν την κρίση του 2008 ότι θα συγκυβερνήσουν ΝΔ και ΠΑΣΟΚ.
Το μόνο βέβαιο αυτή τη στιγμή είναι ότι έρχεται νέος οικονομικός τυφώνας, και είναι αδύνατον να αντιμετωπιστεί με... ομπρέλες.
Θανάσης Λαγός
Εmail: lathanasis@yahoo.gr
