Στα ελαιοτριβεία μετρούν την οξύτητα και βαρούν… εγκεφαλικά. Η υποβαθμισμένη ποιότητα οφείλεται στην δακοπροσβολή του καρπού η οποία άνοιξε το δρόμο και για την εμφάνιση άλλων μυκήτων, με αποτέλεσμα οι μισές ελιές να πέσουν από τα δέντρα και όσες τελικά μείνουν και μαζευτούν να παράγουν υποβαθμισμένο ποιοτικά ελαιόλαδο. Το τελικό ταμείο δεν έχει βέβαια ακόμα γίνει, αλλά όλα δείχνουν ότι θα υπάρχει σημαντική μείωση στο συνολικό εισόδημα των ελαιοπαραγωγών και συνολικά του νομού.
Η πλημμελής αντιμετώπιση του δάκου δεν έχει έναν πατέρα, αλλά πολλούς και κυρίως το συνολικό σύστημα καταπολέμησής του. Το μοντέλο που ακολουθείται είναι απαρχαιωμένο και το σημαντικότερο απολύτως αναποτελεσματικό. Ο πρόεδρος μιας τοπικής κοινότητας αποφασίζει αρχικά αν χρειάζεται ή όχι δακοπροστασία η περιοχή του με κριτήριο τι έγινε την προηγούμενη χρονιά και βέβαια το να μην πληρώσουν οι κάτοικοι του χωριού το σχετικό τέλος δακοκτονίας. Οπως αντιλαμβάνεται ο καθένας, ο κάθε πρόεδρος θέλει αφενός να ελαφρύνει την επιβάρυνση στους ψηφοφόρους του, ενώ κάνει και ένα ευχέλαιο να μην αναπτυχθεί δάκος και χαθούν οι ελιές και τα βάλλουν όλοι μαζί του. Οι περισσότεροι πρόεδροι προτιμούν να ζητήσουν καταπολέμηση για να έχουν το κεφάλι τους ήσυχο, αλλά δεν λείπουν και οι… πονηροί, αφού έτσι κι αλλιώς σε άλλον θα ρίξουν την ευθύνη.
Το μπαλάκι της κύριας ευθύνης μετά τον πρόεδρο περνά στις Διευθύνσεις Γεωργίας που ανήκουν διοικητικά στην περιφερειακή αυτοδιοίκηση - έχουν δοθεί προίκα από το υπουργείο Γεωργίας και ουσιαστικά λειτουργούν ως κλασικές κρατικές υπηρεσίες. Αυτές αναλαμβάνουν όλη τη δουλειά της καταπολέμησης με πόρους όμως που παρότι εισπράττονται από τους παραγωγούς ανακατανέμονται από το υπουργείο για τη συγκεκριμένη δουλειά. Εχει επίσης ενδιαφέρον ότι η δακοκτονία είναι αυτοχρηματοδοτούμενη υπηρεσία από τους παραγωγούς. Τους πόρους όμως τους διαχειρίζεται ο υπουργός ο οποίος με τα δικά του κριτήρια αποφασίζει πόσοι θα διατεθούν και πού.
Μόνο από την περιγραφή της διαδικασίας γίνεται φανερό ότι οι ευθύνες διαχέονται σε τόσο μεγάλο βαθμό που είναι λογικό στο τέλος να υποστηρίζει ο καθένας ότι τα έχει όλα καλά καμωμένα, παρότι ο δάκος έφαγε τις ελιές και το εισόδημα των παραγωγών. Το ωραιότερο, για την εμφανώς πλημμελή αντιμετώπιση οι ελαιοπαραγωγοί πληρώνουν και φέτος κανονικά την αναποτελεσματική δακοκτονία. Δεν γνωρίζουμε αν στον κανονικό κόσμο θα πλήρωναν για μια δουλειά η οποία δεν έγινε ή έγινε μισή, αλλά στο δικό μας μόρφωμα γίνεται.
Το ερώτημα που πλέον τίθεται, είναι αν μπορούμε να συνεχίζουμε να κάνουμε δακοκτονία με την εμπειρική διάγνωση του προέδρου του χωριού στο καφενείο ή με βάση την επιστημονική γνώση. Και αν αποφασίσουμε να γίνουμε κανονικό ευρωπαϊκό κράτος πώς θα αξιοποιούμε την επιστημονική γνώση στην πρόβλεψη αλλά και στην εφαρμογή. Θα περιμένουμε ο υπουργός να υπογράψει το κονδύλι το οποίο θα το πάρει η Περιφέρεια, θα το στείλει στη Διεύθυνση του νομού, η οποία θα κάνει τη δημοπρασία, θα βρει το δακοκτόνο που θα πάει να «πολεμήσει» το δάκο; Μήπως πρέπει να βρεθεί μια πιο ευέλικτη και αποτελεσματική διαδικασία; Το ζήτημα είναι αν αναζητεί κάποιος μια άλλη πιο ευέλικτη και αποτελεσματικότερη διαδικασία.
Οι συνθήκες νομίζουμε ότι επιβάλλουν να γίνει μια μεγάλη συζήτηση με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων σε δήμους, Περιφέρεια και υπουργείο με τη συμμετοχή αντίστοιχων επιστημονικών φορέων όπου θα αναζητηθεί ένα συνολικά καινούργιο σύστημα δακοπροστασίας. Αν υπάρχει βούληση, το πρόβλημα μπορεί να λυθεί. Αρκεί να κινηθεί ο καθένας από την πλευρά του έξω από το συνηθισμένο και αυτάρεσκο του ανευθυνοϋπεύθυνου με γνώμονα το γενικότερο συμφέρον. Το κακό είναι ότι κανένας δεν αναλαμβάνει την ευθύνη και την πρωτοβουλία να μαζέψει προτάσεις για το πώς θα μπορούσε να οργανωθεί αποτελεσματικότερα η συγκεκριμένη εργασία. Δύσκολα λοιπόν θα καθίσουν οι πάντες σε ένα τραπέζι που θα κατέληγε σε συγκεκριμένες αποφάσεις, οπότε αν οι καιρικές συνθήκες ευνοήσουν το δάκο, και του χρόνου τα ίδια θα λέμε.
panagopg@gmail.com
